Litli Bergþór - 01.03.2003, Síða 19

annars vorum við úti að leika okkur allan daginn.
Þegar ég kom til baka til Þýskalands um haustið,
var ég altalandi á sænsku en búin að gleyma
þýskunni. Ég talaði því sænsku við móður mina,
sem skildi mig, en hún svaraði mér á þýsku. Ég
skildi auðvitað þýskuna þó ég talaði hana ekki strax.
Ég var samt sett strax í minn rétta bekk, og senni-
lega þess vegna náði ég aldrei að læra þýsku mál-
fræðina í grunnskóla og það háði mér alla mína
skólagöngu, þótt ég kæmist vel í gegn um hana að
öðru leyti.
Taliðfrá vinstri: Renata, Gunnlaugur, Ella amma, Kurt afi og
Gerða mamma mín. Myndin er tekin í Berlín.
í 5. bekk byrjuðum við að læra ensku. En þegar
Bandaríkjamenn komu, settust þeir að í húsunum
sem óskemmd voru í hverfinu, og þar lærðum við
bömin ameríska „tyggjó-ensku“. Það fór lítið fyrir
Oxfordenskunni!
Að stríði loknu giftist móðir mín aftur og voru
þau ár svart tímabil í lífi mínu. Drykkjuskapur
stjúpa míns með andlegu og líkamlegu ofbeldi var
erfitt og líklega hefði ég farið miklu verr út úr
þessu, hefði ég ekki oft getað forðað mér til afa og
ömmu á neðri hæðinni. Ég átti þessi ár eina stjúp-
systur, til 1953, en þá flutti stjúpi minn til Kanada
og dóttir hans hálfu ári seinna. Hef ég ekki hitt
hana síðan og veit ekki hvað um hana varð. Móðir
mín mátti lrka flytja til hans, en ekki ég, svo það
varð aldrei úr því að hún flytti. Kom reyndar aldrei
til greina.
Móðir mín vann lengst af sem endurskoðandi í
tryggingafyrirtæki og þá var ég mikið hjá afa og
ömmu á meðan. Og einu sinni fór ég til pabba í
mánuð eftir að hann kom úr stríðinu.
Annars má segja að ég hafi komist vel í gegnum
stríðið miðað við mörg önnur böm sem ég þekkti
eða voru samtíma mér í skóla. Það voru margir, sem
fóm illa. En þar skipti mestu held ég, að ég hafði
alltaf móður mína hjá mér og svo þetta góða sam-
band við afa minn og ömmu. Afi minn var ekta
„Prússi“, réttlæti, hlýðni, stundvísi, heiðarleiki og
reglusemi voru í heiðri höfð. Amma var aftur á
móti mikill „diplomat", mjög geðgóð og spaugsöm.
Dugnaðurinn einkenndi þau bæði. Það er því engin
furða að ýmislegt í mínu fari þykir mjög þýskt, þrátt
fyrir 40 ára dvöl á íslandi. En vinafólki mínu í
Þýskalandi finnst ég aftur á móti vera mikill
íslendingur! Það hefur stundum verið erfitt að vera
svona „tvískipt" og hafa hvergi fastar rætur og sjald-
an tækifæri til að rifja upp bernskuminningar með
öðrum. Þó hef ég alla tíð verið í miklum bréfasam-
skiptum við ættingja og vini, sem auðveldar öll sam-
skipti þegar við hittumst. Flestir vita þá það helsta
og við getum strax spjallað saman um það, sem
skiptir máli þá og þá stundina. - Annars er ævi mín
hér á Islandi „skrásett“ í vikulegum bréfum mínum
til mömmu minnar, sem hefur geymt þau öll. Þau
eru líkast til efni í margar bækur! —
L-B: Hvernig varð þitt líf og skólaganga í
framhaldi af stíðinu?
Renata: Berlín var þröngur heimur á þessum
árum, þó múrinn væri ekki kominn. Og í þessum
heimi var Skandinavía mitt áhugamál. Sumarið
1955, þegar ég er 15 ára, kom elsta dóttirin í sænsku
fósturfjölskyldunni minni til okkar sem skiptinemi í
sumarleyfinu og í fjögur sumur eftir það, 1955 til
1959, fór ég til Svíþjóðar í sumarfríum í 6 vikur.
Grunnskólinn var þá 4 ár og í 5. bekk byrjuðum
við í menntaskóla 11 ára.
Stúdentsprófi lauk ég svo 19 ára.
Ég var mikið í íþróttum, aðallega sundi, frjálsum
íþróttum og blaki og keppti töluvert. Ég þakka
móður minni það að ég fékk mikið að fara í leikhús.
Þótt hún ætti aldrei aur, tókst henni samt alltaf að
senda mig í leikhús. I skólanum tók ég svo við
skólablaðinu og var ritstjóri þess í 4 ár og fékk þá
blaðamannapassa. Með hann í höndunum komst ég
ókeypis inn á allar sýningar og á tónleika. Var öll
kvöld í menningarlífinu. Sem betur fer átti ég létt
með að læra, svo það bitnaði ekki svo mjög á
skólanum. Svo söng ég líka í kórum, man að ég fór
fyrst í bamakórinn í kirkjunni, bara af því að þar
fékk maður brauð með sultu!
Það var íþróttakennari minn, sem benti mér á að
læra það sem þjóðverjar kalla „Technische Lehrerin“
eða tæknilegur kennari. Þá kennir maður íþróttir,
handmennt, myndmennt, tónlist og heimilisfræði.
Og það varð til þess að ég fór til Hannover í
kennaraháskóla, (Pádagogische Hochschule) í 3 ár.
1959 - 1961.
L-B: Og þar kynnist þú Gunnlaugi?
Renata: Já, við Gulli kynntumst á fyrsta árinu
mínu í Hannover, á jólaballi, sem var haldið fyrir
jólin, en hann var í dýralæknanáminu þar. Vinkona
mín hafði dregið mig með sér á ballið, og eins hafði
Litli Bergþór 19