Unga Ísland - 01.03.1944, Blaðsíða 14
fulltrúa til að halda uppi merki Einars
Þveræings, sem mælti forðum, þegar Nor-
egskonungur vildi fá Grímsey að gjöf: ■—
Munum vér eigi það ófrelsi gera einum oss
til handa, heldur bæði oss og sonum vor-
um og allri ætt vorri, þeirri er þetta land
byggir og mun ánauð sú aldrei hverfa af
þessu landi. — Og eigi opnaði það heldur
augu Isl'endinga, né efldi mótstoðu þeirra
að gagni, þó að norskur sendimaður kon-
ungs hrakyrti landsmenn og teldi búkarla
gera sig digra, er þeir vildu skipa lögum í
landi, þar sem konungur ætti einn að ráða,
og það þó að landsmönnum hefði öllum'
mátt vera ljóst, að konungur átti alls ekki
að ráða lögum á íslandi, heldur Alþingi,
eins og verið hafði síðan það var stofnað
og þar að auki þannig ákveðið í Gamla
sáttmála. En þetta var hvorki í fyrsta né
síðasta sinn sem ósyífnar staðhæfingar yf-
irstíga lög og rétt.
5.
Eftir þetta mikla áfall eiga íslendingar
óhægra um vik í vörninni. Landið er selt
á leigu án þess að þjóðin sé spurð um álit
sitt og helztu embættin gengu kaupum og
sölum meðal erlendra manna. Erlendir
valdsmenn fóru með óeirðum og ránum um
byggðir, og Islendingar báru stundum hönd
fyrir höfuð sér með því að taka suma þá
verstu af lííi, þegar ]»eir liöfðu unnið sér til
óhelgis ,en slíkt var aðeins stundargróði.
Hið erlenda vald náði smám saman undir
sig mildum auði í löndum og lausum aur-
um. í fyrstu voru það eignir manna, sem
sekir urðu við lög konungsins, en síðar,
einkum um siðaskiþtin, bættust þar við
eignir klaustranna og dýrgripir úr kirkjum,
sem voru rændar. Sumt þessara muna er
enn til í erlendum söfnum og fæst ekki
skilað aftur, enda þó að það sé ránsfengur.
Síðar var handritum fornritanna safnað
saman og farið með þau til útlanda. Þar
eru þau enn 'og fást ekki aftur, enda þó að
fáir eða engir geti lesið þau, nema Iálend-
ingar. Þjóðin var lögð í fjötur einokunar-
verzlunarinnar, svo að eftirlætisbörn hins
erlenda valds gætu auðgazt, og tekjurnar
af jie’ssari verzlun voru á sínum tíma ein
aðal auðsuppspretta Kaupmannahafnar,
því að ríkustu menn þeirrar miklu höfuð-
borgar ráku verzlun á islandi. Auður þeirra
óx jöfnum höndum við fátækt og eymd
okkar, en jafnframt urðu þeir stöðugt að
herða þrælatökin á þjóðinni með vaxandi
miskunnarleysi og pína hana til síðasta
blóðdropa. Hinir voldugu kaupmenn urðu
að fá sem mest, hvað sem íslenzku fólki
leið.
Loks mátti svo heita, að lýðfrelsi Ls-
Jendinga v<nr: liðið undir lok. Ekkert var
eftir af því, nema dauðiir bókstafur í hálf-
gleymdum samningi, jiar sem þeir höfðu
meðal annarra réttinda áskilið sér þann
rétt að vera lausir allra mála, ef samningur-
inn yrði rofinn. Enn jafnvel jjessar leifar
af fornu frelsi vóru frá oss teknar..
6.
Sumarið 1062 kom hingað að landi her-
skip frá Danmörku. Þar var innanborðs
H enrik Bjelke höfuðsmaður og umbjóðandi
hins erlenda valds á íslandi. Stefndi liann
lögréttumönnum og öðrum, sem sæti áttu
á Alþingi, til fuíidar við sig, og var sá
fundur haldinn í Kópavogj.
Umboðsmaður liins erlenda valds krafð-
ist ]»ess af íslendingum á þessum fundi, að
þeir afsöluðu sér réttindum þeim og frelsi.
sem þeim bar að lögum. Og þó að hvor-
ugt væri orðið mikils virði, þá var kúgun-
in j)ó ckki sársaukalaus, þeim, sem fyrir
hcnni urðu.
Þarná á })ingstaðnum var samankom-
inn dálítill hópur lítilsmegandi manna.
Helztu leiðtogar jieirra voru biskup og clli-
36
UNGA ÍSLAND