Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1952, Page 31

TRúAR- og lífsskoðanir helga hins magra
11
um helgar hann bæ sinn og heimili,
því kallar hann bæ sinn Kristnes.
En á sjó úti í hafroki, þar sem hann
siglir meðfram hrikalegri strönd
lands, sem hann þekkir ekkert nema
lítilsháttar af afspurn, í áttina til
Lumbshafs, þá finnur haxm tengslin
við hinn sterka guð forfeðra sinna,
Ása-Þór, sem gaf þeim og honum
karlmennskulundina og barðist ó-
trauðri baráttu gegn óvættum til-
verunnar samkvæmt ótal sögnum
um hann, sem hann hafði heyrt
föðurfrændur sína segja frá. Hinn
kærleiksríki Kristur er of mildur í
huga víkingsins á slíkri stund. Og
frá hans sjónarmiði var kristin trú
°g kristin heimsskoðun fullkomnari
en ella, ef Þór var tekinn með sem
guð karlmennskunnar.
Menning Helga magra var fyrst
°g fremst norræn, þótt faðir hans
væri gauzkur og móðir hans írsk.
Állt frá bernsku hefur hann dvalið
uieðal Norðmanna (Austmanna),
s]alfur var hann kvæntur norrænni
konu, og synir hans kvæntust einnig
uorrænum konum. Tengdasynir
hans voru og norrænir. Og öll börn
kans settust að í Eyjafirði. Hinn
Uorræni konungsson, Hámundur
heljarskinn, bróðir Geirmundar
konungs heljarskinns, byggði að
Espihóli. Annar tengdason Helga,
Gunnar sonur Úlfljóts lögsögu-
uianns, bjó í Djúpadal, og Auðunn
rotinn, sonur Þórólfs smjörs, var
hinn þriðji tengdasonur hans og bjó
f Saurbæ. Og hinn fjórði tengda-
sonur Helga var Þorgeir Þórðarson,
er bjó að Fiskilæk. Hrólfur Helga-
s°n bjó í Gnúpafelli, og Ingólfur
Helgason á Þverá efri (Munka-
þverá). Hann var sterkur sá ætt-
stofn, er í öndverðu settist að í Eyja-
firði, og mun hafa haft mikil áhrif
á stjórnarfar, menningu, trú og lífs-
skoðanir hinnar íslenzku þjóðar, er
þá var í fæðingu. En ættarhöfðing-
inn, hinn ókrýndi konungur byggð-
arinnar, Helgi hinn magri, mun
samt hafa verið áhrifamestur.
Hvergi er þess getið, hvort börn
Helga hins magra hafa verið kristin
eða ekki, en sennilegt er, að svo
hafi verið og nær því víst, þar sem
foreldrar þeirra töldu sig bæði krist-
in. Og af orðum Hrólfs við föður
sinn, þegar þeir sigldu norður með
íslandsströnd og Helgi leitaði frétta
hjá Þór, hvar land skyldi taka, má
ráða, að Hrólfi sé ekkert um þessa
véfrétt gefið, og hefur hann senni-
lega ekki lagt neinn trúnað á hana.
Víking Norðurlandabúa á víkinga-
öld veldur umbyltingu í trú þeirra
og lífsskoðunum. Með aukinni þekk-
ingu á löndum og þjóðum með ann-
arri menningu og lífs- og trúarskoð-
unum en ríkt höfðu á Norðurlönd-
um, þá hrynja að miklu leyti þeirra
gömlu heimsskoðanir, og allskonar
efasemdir vakna, er deyfa forna
trúarvissu. Því er sagt um suma
menn í fornsögunum, að þeir hafi
trúað á mátt sinn og megin, og um
Hjörleif Hróðmarsson, fóstbróður
Ingólfs Arnarsonar, er sagt, að hann
vildi ekki blóta. Og virðist Ingólfur
hafa trúað því, að þess vegna hafi
goðin ekki veitt honum fulltingi
gegn þrælunum. En þótt Helgi
magri sé sagður blandinn í trúnni,
þá hefur hann samt verið trúmaður
samkvæmt því, sem áður er sagt.
Hann trúir bæði á Krist og Þór. En
hvort börn og tengdaböm hafa hall-
azt meira að ásatrú eða kristni eftir