Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1952, Page 60

40
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
þjóðlega fróðleiks er tvímælalaust
Otto Andersson og má kalla að hann
sé Ólafur Davíðsson og Bjarni Þor-
steinsson þeirra Finnlendinganna í
einni persónu. Hann er nú rúmlega
sjötugur, var fæddur í Mariehamn á
Álandseyjum, stúderaði músík og
þjóðfræði í Helsingfors, varð pró-
fessor í söngfræðisögu og þjóðfræð-
um í Ábo Akademi og oftar en einu
sinni rektor þess háskóla. Þegar fyr-
ir aldamót var hann farinn að taka
virkan þátt í sönglífi og menntun
sænskra Finnlendinga, sem einkum
var falið í kórsöng karla og kvenna;
var siður að halda geysimikil kór-
söngvamót með fárra ára millibili
hingað og þangað í borgum eða
byggðum sænska Finnlands. Voru
þessi söngmót geysivinsæl og ramm-
ar stoðir undir þjóðrækni þeirra
Finnlendinga, enda bönnuð af
Rússum keisaraveldisins, þegar þeim
bauð svo við að horfa. En Otto
Andersson gerði miklu meira en að
stýra kórnum, safna þjóðvísum og
lögum, raddsetja og yrkja lög sjálf-
ur, hann stofnaði félag sem Bragi
nefndist og vann að þessum áhuga-
málum hans öllum. Margir af fé-
lagsmönnum komu sér upp þjóðbún-
ingum og dönsuðu þjóðdansa í þeim,
þeir gátu slegið upp bóndabrullaupi
ef á lá, með gömlum fiðlurum utan
úr byggðunum, ef þeir áttu þá fiðlur,
því að í sumum afskekktustu sveit-
unum eða úti í skerjunum voru enn
til músíkantar er spiluðu á talhörpu
(—taglhörpu) með boga, en líkneski
af slíkum taglharpara fann Otto
Andersson síðar í dómkirkjunni í
Niðarósi, er reist var á 11. og 12. öld
til heiðurs Ólafi helga, og er ekki
ólíklegt að þessi einkennilega harpa
hafi líka verið notuð á íslandi, þótt
engar sögur fari af henni þar og við
höfum ekki geymt annað en lang-
spilið og svokallaða fiðlu sem líktist
því.
Sturlunga saga segir um Snorra
að hann hafði hinar beztu forsagnir
á öllu sem hann lét gera, og hefur
mér oft flogið það í hug, er ég hef
minnzt Otto Anderssons og félags
hans, Braga. Hef ég oftar en einu
sinni vikið að aðferðum þeirra og
vinnubrögðum heima á íslandi í
þeirri von að íslendingar tækju sér
þá til fyrirmyndar, en ekki veit ég
til þess, að það hafi borið neinn ár-
angur. Mun ég nú segja Vestur-
íslendingum frá því hvað sem þeir
kunna að gera með það. .Menn
skyldu hafa ætlað, að þar sem aðal-
tilgangur félagsins var að safna þjóð-
legum fræðum, þá hefði söfn þeirra
takmarkað sig við þjóðlög, dansa,
vísur, kvæði, sögur, leiki, þulur, gát-
ur, o. s. frv. — en svo var ekki. Otto
Andersson var ekki ánægður með
minna en að hafa allt sem hendur
mátti á festa um sænska Finnlend-
inga, en til þess þurfti hann að hafa
allt það sem skrifað var á sænsku í
blöðum og tímaritum landsins. Þar
voru tvær leiðir til: annaðhvort að
gera skrá um allt þetta, eða fá tvö
eintök af öllum þessum tímaritum
og blöðum og klippa þau niður í úr-
klippusafn. Bragi tók sér fyrir hend-
ur að gera það síðara, með þeim ár-
angri að nú er úrklippusafn þetta al-
veg einstök fljóttekin heimild urn
allt sem komizt hefur í blöð á þessu
tímabili í sænska Finnlandi. Til
dæmis þarf Otto Andersson ekki
annað en að líta á þetta safn sitt til
þess að hafa þar allt sem um Jean