Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1952, Page 88

68
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
frá Selkirk upp Rauðá með ferða-
fólkið og farangurinn og skilaði öllu
af sér í Winnipeg eftir sex stunda
ferð. En þá „kom babbi í bátinn,“
sem væri saga að segja frá ef öll væri
sögð. Varð fólk og skepnur og far-
angur að bíða í Winnipeg á níunda
dag.
Eins og drepið er á í sögu Nýja-
íslands, varð mörgum erfitt að
flytja þaðan, þótt verst gengi það
fyrst í það. En Jóhann Hallsson og
félagar hans eru þeir fyrstu, sem
reyna til að fara alfarnir burtu úr
Canada. Skýrir Jón Jónsson frá
Mæri svo frá, að í fyrstu hafi litið
út fyrir, að stjórnarlánið yrði sá
fjötur á mönnum þeim, er flytja
vildu til Dakota, sem mundi halda
þeim föstum í Nýja-íslandi. Var úr-
skurðar stjórnarinnar í Canada leit-
að í þessu sambandi. Losnaði nokkuð
um höftin eftir að hún ákvað, að
fólk mætti flytja burtu þaðan með
því skilyrði, að skilja alt eftir, sem
óeytt væri af stjórnarláninu, en bæta
fyrir gripi þá, sem fallnir væru frá.
Skiljanlegt er, að endurborgun
þessi, sem mjög lítið var haldið á
lofti meðan lánunum var útbýtt,
hafi orðið mörgum bagaleg, sem
burtu reyndu að komast, enda er það
gert að umtalsefni í Kirkjuriti
Sýnódunnar norsku: Evangelisk
Luthersk Kirketidende (Decorah,
Ia.), 26. september, 1879, í stuttri rit-
gerð, sem skrifuð er 10. s. m. og
heitir: „Hjælp til vore Truesbrödre
blandt Islænderne“, eftir A. H.
Preus, p.t. Sýnódu-formann frá
Kreyser, Wis. (VI. Bind, No. 39. —
Bls. 623—624). Segir í greininni, að
ef menn ætli að flytja burt úr Nýja-
íslandi, þá taki umboðsmenn ensku
(canadisku) stjórnarinnar eigur
þeirra upp í lánið, og skilji þeim
lítið eða ekkert eftir, ef skuld þeirra
sé ekki að fullu greidd. „Þannig var
tekið af fimtugum manni, sem Sig-
urður hét, sameyki hans og kýr, og
einungis skilin eftir kvíga, fyrir hann
og fjölskyldu hans að lifa á. Annan
mann, Kristján að nafni, með konu
og þrjú börn, hitti Harstad prestur
í Rauðárdal (á ferð sinni seinni part
sumars meðal íslenzkra landnema
í Dakota, til að yfirlíta ástand
manna þar). Af þessum manni hafði
verið tekið það litla, sem hann átti.
Þannig hefir farið fyrir fleirum.“
Svo skýrir Framfari (I., 26) les-
endum sínum frá, að norður að
Möðruvöllum við íslendingafljót,
hafi Sigtryggur Jónasson fengið
veður af því, að ekki væri alt með
feldu í syðri bygðunum, og „Jóhann
P. Hallsson og Sigurður Jósúa
Björnsson og fleiri ætluðu að flytja
sig alfarnir úr nýlendunni, án þess
að gera grein fyrir skuld sinni fyrir
stjórnarlán.11 — Hann fór því inn að
Gimli að kvöldi þess 24. maí, en
morguninn, 25., eru J.P.H. og S.J.B.
farnir (ásamt öðrum, sem hér eru
að framan með nöfnum nefndir),
áður en Sigtryggur gat haft tal af
þeim. Fór hann það snarasta á eftir
þeim upp til Winnipeg, og John
Taylor nokkru seinna, til að hitta
þá þar og semja um borgun skuld-
arinnar.
Menn þeir, sem krafðir voru um
skuldir þessar voru Jóhann P. Halls-
son, Gísli Egilsson, Sigurður Jósúa
Björnsson og Benedikt Jónsson
(Bardal). — Með löngum formála og
dálitlum eftirmála, sem hér er slept,
segir Framfari (I., 27) frá mála-