Tónlistin - 01.06.1946, Qupperneq 7

TÓNLISTIN
5
Sigvalda að leggja fyrir sig ævistarf
læknisins, en láta tónverk allt fyrst
um sinn mæta afgangi stopulla frí-
stunda, þótt máttur tónanna hefði
þegar náð miklum ítökum í hug
liins unga menntamanns. Honum
tókst að ljúka ásetningi sínum til
fulls og varðveita gullið jafnvægi
milli skyldu og skemmtunar. Tví-
tengslin voru orðin að sálrænum
veruleika. Skylda læknisins efldi
skemmtun tónskáldsins og öfugt
Svo fjarskvldir sem báðir þættir
tvítengslanna voru, því liarðari
þrautir hefir kostað að leiða þá
saman til gifturíkrar einingar. En
læknisstörf Sigvalda oa tónsmíðar
um þrjátiu ára skeið sýna okkur
Ijóslcga, live heilladrjúg lausnin
liefir reynzt. Þetta er sú hlið, sem
að manninum sjálfum snvr, þróun
pcrsónuleika hans og þjóðfélaasvit-
undar. En nú væri' reynandi að lita
n þá hliðina, sem að tónrænu stnrfi
hans snýr, meta tónlistarframln^
hans og gildi þess fyrir þjóðina, en
það er einmitt tilcfni þessarar
stúttu greinar.
Einar skáld Renediktsson er eitt
sinn staddur á stúdentamóti i Stokk-
hólmi með gestum frá hinum nor-
rænu löndum. Þar heyi-ir hann þá
spilað laa, gamalkunnugt frá vist-
inni i Latinuskólanum i Reykjavik.
Þessir handgengnu tónar sneria
dvpstu vilund skáldsins og leiða
fram á sjónarsvið hans margar
liúfar endurminningar. Bersvnilegt
er á Ivsingu Einárs, að söngmaður
hefir hann verið íroður og ofur
niinniiffnr á tónferð alla. Þetta
^nmla lag hefir búið i undirvitund
hans um fjölda ára, og nú brýzt það
fram sem vitrun úr leyndustu hug-
arfylgsnum. Einar er gagntekinn
af einfaldleik þessa sænska lags,
Jijartanleik þess og hreinleik, og
hann gerir lagið að glæstri fyrir-
mynd hins skapandi anda. En þó er
eins og verði hann lostinn undrun
við heyrn þessara óbrotnu tóna.
Hann furðar sig á Imí. að lislin geti
verið svo auðsótt sköpun og skiln-
ingi án þess þó að glata gildi sinu:
Já, þetla var listin, sú heilaga, háa,
að hækkast ei yfir hið daglega lága,
að stilla ei hjartnanna hörpur að
nvju.
að hljóma þeim næst, því það er
þeim kærst;
að forðast ei leik hinnar léttu gigfu,
að leita ei neins af því það sé fjærst -
og bliki þér sjónir af biartara degi
að bera þær varlega á annara vegi.
Þegar rennt er augum vfir lífs-
starf Sigvalda Kaldalóns, verður
þetta kvæði stórmeistarans örugg
leiðsögn að kjarna efnisins. Það
skýrir fyrir okkur, hvað til ])css ber,
að harpa Sigvalda hefir fundið end-
uróm svo víða vegu sem raun er á
orðin. Lög Sigvalda eru hreinborin
afkvæmi ómengaðrar sönglundar
fyrst og fremst. Þau þræða engar
krókaleiðir vandmetinna heila-
brota, sem langan tima biða viður-
kenningar, heldur eru þau kveðin
beint út úr frjórri og auðugri
söngvasál, sem samrýmist daglegu
lifi hióðarbarnsins með bvi nð slá
á þekka og hjartfólgna strengi. Nú
er svo kömið.' að serhver söngvari
tekur tög Sigvalda til meðferðar, en