Tónlistin - 01.06.1946, Page 38

36
TÓNLISTIN
reyndi aÖ hækka ris sitt og seilast til
viöameiri viÖfangsefna, er gæfu betra
svigrúm til ríkrar reynslu. Foster-lögin
góökunnu eru að vísu alþýðleg, en samt
sem áður verða þau að teljast vafasamur
ávinningur i hlj ómleikasal, til þess eru
áhrif þeirra ekki nægilega sterk, ekki
sízt vegna frumstæðrar hljómsetningar
í tilbreytingarsnauðum tóníka-dómínant-
hljómum því nær einum sarnan. Sveitin
getur gjarna sett merkið hærra og litast
um bekki meðal nútimans. Af nógu er að
taka, svo að eyrun séu ekki síhlaðin end-
urtekningum, sumum aldagömlum, sem
sérhver píanólærlingur hamrar i gegn sér
til unaðar jafnskjótt og hann er farinn að
geta „sleppt sér'*. Hermann Ambrosius
er þekktur fyrir ágætar tilraunir sinar
með samstillingu ýmissa alþýðuhljóðfæra.
Nálgast verk hans þessarar tegundar oft
anda baroktímans. Ágætar verkanir koma
fram með þvi að skipta aðeins um fáa
hljóma og láta þannig í vixlleik myndast
frjálsar laglínur, sem vaxa út úr slíkri
einfaldri hljómskipun. Þríleikskonsert
fyrir mandólín með undirleik strengslátt-
arhljómsveitar er t. d. skemmtilegt form;
Ambrosius hefir sýnt fram á hina rnarg-
víslegu möguleika þesskonar forms, þó
með þvi að nota aðeins mjög sparlega
nýtizku-hljóma, og minnir hljómur þess
einna helzt á gamla klassíska cembaló-
músík. Með alþýðlegum hljóðfærum, svo
sem Mandólínhljómsveitin hefir á að
skipa, er einnig hægt að ráða ágætlega
frarn úr alvarlegum verkefnum; því til
sönnunar skal aðeins bent á „Sinfonietta“
eítir Beilschmidt, og Walter Knape hag-
ræðir rneira að segja reglulegum fugato-
kafla í verki sínu „Lítil kvöldmúsik", er
hann kryddar með ljúffengum nýhljóm-
um og lifaðri hrynjandi. Sömuleiðis er
æskilegt að sameina ýmisskonar tónflutn-
ing, svo sem einsöng með undirleik
strengjahljóðfæra, eins og Hermann
Wennig hefir gert, eða karlakór og mand-
ólínhljómsveit (Walter Kretschmar). —-
Mandólínhljómsveit ætti að geta orðið
miðdeþill aiþýðiegrar hljóðfæraiðkunar
undir áhugarikri og kunnáttusamri for-
ystu, og mætti hún þá að sjálfsögðu
leggja lið öðrum samleiksformum. Har-
mónikan á rétt á sér sem alþýðuhljóðfæri,
sé hún haglega handleikin, og jafnvel get-
ur hún i hljómsveit með eintómum lrar-
mónikum gert pólýfóntónbálki góð skil.
Fiðla, bratz og gitar falla ágætlega sam-
an, og zjtarinn á öruggt sæti með aðgengi-
legum og auðlærðuni hljóðfærum; 3-—4
zitai'ar geta verið mjög eftirtektarverðir í
samspili. Byrjun Mandólínhljómsveitar-
innar er þakkarverð, og eiga allir. spilar-
arnir viðurkenningu skilið fyrir áhuga
sinn, ekki sízt hinn trausti kjarni flokks-
ins, sem einn annast þriðjung verkefn-
anna, Briem-kvartettinn, sem kenndur er
við hinn eljumikla og umhyggjusama
kennara flestra hljóðfæi'aleikaranna, Sig-
urð Briem, en hann hefir þjálfað nem-
endur i gítar- og mandólínleik með
hinni mestu natni og góðfýsi um mörg
undanfarin ár. Hljómsveitin lék lögin öll
mjög þokkalega, en glöggt mátti greina
skort á snerpu og tilþrifum, og þyrfti
vissulega að kynda svolítið betur undir,
svo að eyru manna yrðu óðfúsari að
hlusta og leikendurnir sjálfir blóðheitari.
Kammermúsík „Tónlistarfélagsins“
hafði fram að bera klarínettukvintett
Mozarts i A-dúr og Forellen-kvintettinn
eftir Schubert með aðstoð Árna Krist-
jánssonar (píanó), EinarsWaage (kontra-
bassi) og Vilhjálms Guðjónssonar (klar-
inetta) auk strokkvartetts Tónlistarskól-
ans. Samleikur allra þessara aðilja var
vandaður eftir föngum, en ekki hefði
heildarsvipur verkanna rýrnað við snarp-
ari beitingu þeirra hljóðfæra, sem helzt
rnáttu stinga í stúf við samfylgd sína,
svo sem klarínettan.
Adolf Busch heimsótti landið meö
heimskunnum fiðlutónum sinum, fáguð-
um og eldskírðum, viðkvæmum og stál-
hörðum. Fiðluleikarinn er meðal þeirra,
sem bezt kunna tök á anda hins radd-
fleýgaða pólýfón-leiks barok-tímans.
Samraddað spil hans á rnarga strengi í
einu er óviðjafnanlegt í einfaldleik sínum