Bændablaðið - 16.05.2012, Qupperneq 1

34
9. tölublað 2012 Miðvikudagur 16. maí Blað nr. 370 18. árg. Upplag 24.000
Bærinn okkar
Dalir
Hjónin í Klambraseli í Aðaldal, Ragnheiður Lilja Jóhannesdóttir og Gunnar Hallgrímsson sem hér sjást í annarri
hlöðunni sinni ásamt lambfé og heimilishundinum sem fylgist með eru bjartsýn á að hretið verði ekki langt og
Mynd / Atli Vigfússon
20
Kind frá Hofi í Vatnsdal
í keisaraskurð
Þrettán vetra ær á Desjar-
mýri bar þrem lömbum
– Hefur samtals eignast 34 lömb um ævina
Það telst nú vart til tíðinda lengur
þótt ær beri þremur lömbum, hitt
er þó líklega sjaldgæfara að þær
haldi því áfram til þrettán vetra
aldurs, eins og ærin Panda 99-368
gerði á dögunum.
Panda er eign heimasætunnar
Sylvíu Aspar Jónsdóttur á Desjarmýri
í Borgarfirði eystra.Panda hefur
eignast samtals 34 lömb um ævina.
Til þessa hefur hún aðeins misst eitt
lamb. Langflestar gimbrar hennar
hafa verið settar á og stærri hluti
þeirra hefur erft góða frjósemi segir
Jón S Sigmarsson á Desjarmýri.
Hann segist hafa verið með rúmlega
500 ær á fóðrum í vetur.
„Sauðburður er rétt kominn í
gang og hefur gengið ágætlega og
frjósemi er þokkaleg. Ég reikna
þó með að hún verði í slakara lagi
miðað við fósturtalningu. Sem betur
fer er burður ekki langt kominn eins
og staðan er í veðrinu núna. Ég hef
enn ágætis pláss í húsum. Það hefur
samt ekki snjóað mikið en það er
kuldi og það er því ekki um það að
ræða að hafa féð úti,“ sagði Jón.
Hann vonast til að veðrið lagist
þegar líður á vikuna. Minni frjó-
semi nú en oft áður skýrist líklega
að einhverju leyti af slöku sumri í
fyrra og lélegra fóðri.
/HKr.
Mynd / JSS
„Þetta er fyrst og fremst gríðarleg
vinna fyrir bændur,“ segir Ólafur
G. Vagnsson ráðunautur hjá
Búgarði en vonskuveður miðað við
árstíma hefur gengið yfir norðan-
og austanvert landið síðustu daga
með ofankomu og hvítri jörð. Allt
fé hefur verið á húsi síðustu daga
með tilheyrandi þrengslum, enda
stendur sauðburður víðast hvar
sem hæst.
Vanir hreti á þessum árstíma
Hermann Aðalsteinsson, bóndi í
Lyngbrekku í Reykjadal, segir að
nokkuð hafi snjóað í Þingeyjarsýslu,
útlit sé fyrir að norðlægar áttir verði
áfram ríkjandi með vægu frosti og
éljagangi, en menn horfi til þess að
fari að hlýna með suðlægum áttum
þegar nær dregur helginni. Hann
segir að sauðfjárbændur í sýslunni
hafi allt sitt fé á húsi og á fullri gjöf.
„Sauðfjárbændur í Þingeyjarsýslu
eru þó vanir hreti á þessum árstíma
og ættu því ekki að vera í vandræð-
um núna frekar en fyrri ár,“ segir
Hermann.
Mestu skiptir að innistaðan vari
í skamman tíma
Ólafur segir að mestu skipti að inni-
staðan vari sem styst, þá séu mestu
líkurnar á að hægt sé að halda tjóni í
lágmarki. Það gangi upp að hafa allt
fé á húsi í nokkra daga, þó þröngt
sé, en þegar um lengri tíma er að
ræða en þetta tvo til þrjá daga sé
hætta á að upp komi sýking í hús-
unum. Þá geti ung lömb villst frá
mæðrum sínum í þrengslunum og
sú staða komi oft upp að mæðurnar
vilji þá ekki sjá lömbin aftur. Eins
bendir Ólafur á að stálpuð lömb eigi
það til að ganga hart að mæðrum
sínum og sjúga fast og mikið, sem
aftur leiði til þess að spenar sárni.
Slíkt geti leitt til júgurbólgu og fleiri
vandamála.
Segir Ólafur að bleyta og hvass-
viðri fari illa með féð og valdi að
hafa þurfi það á húsi þegar tíð er
með þessum hætti. Ullarlitlar ær séu
sérlega viðkvæmar fyrir þess háttar
veðri og séu ekki síður í hættu en
lömbin.
„Það eru allir með fé á húsi í
þessu veðri, bændur voru búnir
að búa sig undir þetta hret en við
skulum vona að það verði ekki lang-
vinnt og upp stytti sem fyrst,“ segir
Ólafur. Hann bætir við að einhverjir
kartöflubændur í Eyjafirði hafi verið
búnir að setja niður og hretið ætti
ekki að hafa áhrif til verri vegar á
þeim vettvangi og hið sama gildi um
kornið. Vorhret gæti hins vegar haft
slæm áhrif á fuglalíf.
Húspláss og nóg hey
Þingeyingar hafa marga fjöruna
sopið þegar kemur að vorhretum,
en þau eru misslæm eftir árum. Atli
Vigfússon á Laxamýri segir að íbúar
hafi vanist þessu árferði og margir
séu vel undir það búnir að takast á
við vonda tíð, þó ævinlega valdi hún
vonbrigðum. Flestir sauðfjárbændur
komi öllu sínu fé í hús þó nær allt
sé borið.
Nægilegt húspláss og nóg hey
er grundvöllurinn og það eiga
hjónin í Klambraseli í Aðaldal, þau
Ragnheiður Lilja Jóhannesdóttir
og Gunnar Hallgrímsson sem eru
bjartsýn á að hretið nú vari ekki lengi
og þess verði ekki langt að bíða að
lömbin fari fljótt að skoppa úti.
/MÞÞ
Vorhret hefur í för með sér gríðarlega vinnu fyrir bændur:
Allt fé á húsi og á fullri gjöf
Elísabet Katrín Friðriksdóttir í fjár-
Reykjavík til að aðstoða bróður sinni,
Sverri bónda þar við sauðburðinn.
Mynd / Benjamín Baldursson.
Tveggja vikna gamalt lamb í snjó-
Reykjadal á mánudagsmorgun.
Mynd / Hermann Aðalsteinsson.
Fé flutt yfir varnarlínur
Til varnar útbreiðslu á riðu og
garnaveiki eru flutningar á sauðfé
háðir takmörkunum. Bannað er að
flytja fé yfir svokallaðar varnar-
línur sem afmarka varnarhólf.
Fé sem finnst, t.a.m. við smala-
mennsku, og hefur farið á milli
hólfa er skorið sem línubrjótar.
Einnig er óheimilt að flytja fé milli
hjarða innan varnarhólfa þar sem
riða hefur verið landlæg síðustu
20 ár.
Á dögunum fannst fé sem flutt
hafði verið úr Rangárvallahólfi yfir
í Hreppa-, Skeiða- og Flóahólf en
síðarnefnda hólfið er riðusvæði.
Slíkir flutningar eru óheimilir
nema með leyfi frá Matvælastofnun
(MAST). Þorsteinn Ólafsson sér-
greinadýralæknir hjá MAST segir
að málið verði kært til lögreglu.
„Við fengum tilkynningu um að
grunur léki á að nokkrar kindur hefðu
verið fluttar yfir Þjórsá. Þegar farið
var að rannsaka málið kom í ljós að
það voru lömb með merkingum úr
Rangárvallasýslu. Það kom líka í ljós
að hrútur hafði verið lánaður á bæinn
og þetta svæði er riðusvæði. Þar fyrir
utan fundust þarna kindur sem höfðu
verið keyptar með lambasöluleyfi á
nafni annars manns, sem hefðu átt
að fara á annan bæ í Árnessýslu.
Það hafði semsagt verið brotið gegn
reglum í þremur tilfellum.“
Ekki algengt
Þorsteinn segir að um sé að ræða
frístundabúskap þar sem féð fannst.
Hins vegar sé fólkið sem stóð að fjár-
flutningunum ekki ókunnugt þeim
reglum sem gildi um þessi mál. „
Vegna þess að þarna voru kindur
búnar að vera í samneyti við línu-
brjóta fórum við fram á að öllum
kindum væri lógað. Við getum bara
ímyndað okkur hvað hefði gerst
hefði þetta verið á hinn veginn, að
fé hefði verið flutt af þessu riðusvæði
yfir á fjárbú í Rangárvallasýslu. Þá
hefði þetta geta skapað mikla hættu.“
Fénu hefur verið fargað og verða
ekki greiddar fyrir það bætur.
Þorsteinn segir mjög óalgengt að
mál af þessu tagi komi upp. „Sem
betur fer. Ég held að okkur yrði til-
kynnt um mál af þessu tagi.“ Hins
vegar séu dæmi um að verið sé að
flytja hrúta á milli bæja á fengitíð.
Það sé vitaskuld ekki leyfilegt en
hins vegar sé á döfinni að endurskoða
reglur í stórum varnarhólfum með
það að markmiði að skilgreina hvað
séu sýkt svæði. „Menn eiga auðvitað
að hlíta þessum reglum á meðan þær
eru í gildi.“ /fr
4
Framleiðir fjóra nýja vöruflokka