Fréttablaðið - 03.05.2012, Blaðsíða 26

26 3. maí 2012 FIMMTUDAGUR
Fréttablaðið og Vísir hvetja
lesendur til að leggja orð
í belg um málefni líðandi
stundar. Greinar og bréf
skulu vera stutt og gagnorð,
að hámarki um 4.500 tölvu-
slög með bilum. Aðeins er
tekið við yfirlesnum og villu-
lausum texta. Greinahöfund-
ar eru beðnir að hafa í huga
að því styttri sem greinin er,
þeim mun líklegra er að hún
fái skjóta birtingu.
Sendið
okkur línu
Eftir að hafa fylgst með umræðunni um skipulags-
daga leikskólanna undan-
farna daga langar mig að vekja
athygli á einu sem virðist vera
að gleymast í þessari umræðu
og það eru foreldrarnir sem eru
sjálfir námsmenn!
Skipulagsdagar dúkka nefni-
lega stundum upp í miðri prófa-
tíð hjá stúdentum sem eiga börn
á leikskóla.
Lokapróf hefjast yfirleitt í lok
apríl og standa fram í miðjan
maí að undanskildum sjúkra- og
upptökuprófum sem eru yfir-
leitt í kringum 20. maí. Þó auð-
vitað misjafnt eftir skólum.
Er ekki mögulegt að velja
skipulagsdaga sem lenda ekki
einmitt á þessum tíma ársins? Í
Reykjanesbæ var skipulagsdag-
ur mánudaginn 30. apríl, 1. maí
er frídagur, svo þessi helgi var
extra löng.
Mjög óheppilegt fyrir þá for-
eldra sem eru í prófi 30. apríl
eða 2. maí!
Þann 18. maí er aftur skipu-
lagsdagur í Reykjanesbæ sem
er mjög óheppilegt fyrir þá
foreldra sem færðu prófið sitt
vegna skipulagsdagsins 30.
apríl, voru veikir/með veik
börn eða þurfa að taka prófið
sitt upp.
Þetta þarf klárlega að endur-
skoða, því ekki búa allir svo
vel að eiga ömmur og afa eða
frænkur og frændur til að
hlaupa undir bagga með sér og
getur margt haft áhrif þar á,
til dæmis búseta námsmanna
fjarri fjölskyldu.
Það er eins og það gleymist
hreinlega hversu margir for-
eldrar eru sjálfir í námi. Það
þarf að vekja meiri athygli á
þessu svo leikskólarnir geti
komið til móts við þann stóra
hóp foreldra sem er í námi og
reynt að velja aðra daga en í
miðri prófatíð fyrir skipulags-
daga og aðra viðburði, auðvit-
að svo lengi sem það er ekki
óheppilegt fyrir leikskólana.
Ég held og ég vona að lang-
flestir foreldrar skilji þörf-
ina fyrir skipulagsdaga og
vilji jafnframt taka þátt í sem
flestum viðburðum á leikskóla
barna sinna.
Ég bind því vonir mínar við
að hægt sé að mæta foreldrum
í námi á miðri leið.
Skipulagsdagar –
sjónarmið
námsmanna
Við búum í fjölmenningarsam-félagi. Í samfélagi þar sem
ólíkir menningarheimar mætast
ríður á að búa þannig um hnúta
að sátt og samlyndi ríki. Okkur
ber því skylda til að ræða hvernig
fjölhyggjunni skuli mætt og kosta
kapps um að læra af reynslu ann-
arra í því efni.
Fyrir skömmu birtist hér á landi
grein sem lýsir afstöðu Davids
Cameron forsætisráðherra Breta
til fjölhyggjunnar. Hann ræðir
sérstaklega hlutverk Biblíunnar
og kristinnar trúar í því samhengi
(B+, Fréttabréf Biblíufélagsins,
apríl 2012, bls. 9). Í orðum Came-
rons hlýtur að felast ákveðinn
skilningur á hlutverki kirkjunnar í
samfélaginu. Enska biskupakirkjan
á um sumt svipaða sögu og nýtur
að vissu leyti hliðstæðrar stöðu og
þjóðkirkjan hér. Því er vert að gefa
hugleiðingum hans gaum.
Veruleiki eða draumsýn?
Cameron lýsir því yfir að Bret-
land sé kristið land og Bretar eigi
ekki að vera hræddir við að viður-
kenna það. Biblían er að hans mati
einkar mikilvæg fyrir „bresk gildi“
og loks kallar hann eftir að „hefð-
bundin kristin gildi“ verði endur-
vakin til þess að vega á móti „sið-
ferðislegu hruni“ Bretlands.
Hér vakna ýmsar spurningar
vegna þeirrar opnu og friðsam-
legu sambúðar milli trúarbragða
og einnig milli trúaðra og ekki-trú-
aðra sem verður að ríkja í lýðræð-
islegu fjölhyggjusamfélagi. Er for-
sætisráðherrann að lýsa Bretlandi
fyrri tíma, veruleikanum eins og
hann er í dag eða draumsýn sinni
um Bretland?
Cameron lýsir þó ekki yfir ein-
faldri afstöðu. Hann veit og virð-
ir að margir „landsmenn“ eru ekki
kristnir og telur ekki „rangt“ að
vera annarrar trúar – eða trúlaus.
Hann kveðst meira að segja stolt-
ur yfir að mörg „trúarsamfélög
eigi heima í Bretlandi“ og að það
efli landið.
Umburðarlyndishefð
Forsætisráðherrann byggir hug-
myndir sínar á eldgamalli enskri
hefð. Allt frá 17. öld hefur verið
skilið á milli opinberrar trúar og
einkatrúar í Bretlandi. Biskupa-
kirkjan hefur verið hin opinbera
kirkja landsins og eitt helsta sam-
einingartákn Heimsveldisins við
hlið krúnunnar. Frá 1688 hefur
aftur á móti ríkt umburðarlyndi
gagnvart minnihlutahópum og
síðar trúfrelsi – lengi þó með skert-
um borgaralegum réttindum. Af
þeim sökum lítur Cameron raun-
ar svo á að kristnin sé „bresk“ en
önnur trúarbrögð „eigi bara heima“
í landinu líkt og gestir eða útlend-
ingar.
Kallað eftir veraldarvæddri trú
Í ákalli Camerons um endurvakn-
ingu kristinna gilda felst áskorun
til kirkjunnar og þá einkum Ensku
biskupakirkjunnar. Cameron kall-
ar eftir að kirkjan standi vörð um
hefðbundin, kristin gildi. Hann
kallar kirkjuna jafnframt til ákveð-
ins hlutverks sem felst í því að efla
hin bresku gildi.
Það sem Cameron raunverulega
kallar eftir er að kirkjan finni sig
í því hlutverki að vera stofnun eða
rammi utan um það sem kalla má
borgaralega eða nánast veraldlega
trú (e. civil religion). Aðall borg-
aralegrar trúar er að standa vörð
um hefðbundin gildi samfélags eins
og ráðandi öfl kjósa að skilja þau
og verða hluti af opinberum tákn-
heimi samfélagsins og efla þannig
einingu þess og samstöðu.
Kirkja sem gengur inn í slíkt hlut-
verk af heilum huga verður allt-
af framlengdur armur ríkisvalds-
ins hvernig sem tengslum ríkis
og kirkju er háttað að öðru leyti.
Hún verður alltaf hluti af hástétt-
inni, hámenningunni, kerfinu eða
bákninu. Það telst alltaf til borg-
aralegra dyggða að tilheyra slíkri
kirkju hvað svo sem líður persónu-
legri afstöðu og virkni. Ákall Came-
rons til kirkjunnar kemur okkur við
vegna þess að íslenskir stjórnmála-
menn skilgreina oft hlutverk kirkj-
unnar í samfélaginu á sama hátt og
hann.
Spámaður, trúður eða fífl?
Í samfélagi samtímans er brýnt að
kirkjan spyrji hvort hún geti áfram
sætt sig við það að vera einungis
rammi um borgaralega trú.
Oft er lögð áhersla á að kristinni
kirkju beri að vera gagnrýnið, „spá-
mannlegt“ afl í anda þeirra fornu
samfélagsrýna sem við mætum í
mörgum ritum Gamla testament-
isins. Þá er jafnframt minnt á hlut-
verk trúðsins eða hirðfíflsins sem
kom við kaun sem aðrir þóttust ekki
sjá. Öll þekkjum við líka frásögnina
um barnið í ævintýri Andersens
sem eitt benti á nekt keisarans og
þannig mætti lengi telja.
Gömul og virðuleg kirkja á borð
við íslensku þjóðkirkjuna verður
að vísu seint trúverðugt hirðfífl.
Kirkja sem bregst gagnrýnislaust
við ákalli um að vera vettvangur
borgaralegrar trúar afsalar sér
aftur á móti hlutverki spámannsins
algerlega. Hún er til friðs, er prúð,
stillt og umfram allt íhaldssöm.
Að lokum
Ábyrgðarlaust væri að svara þeirri
ágengu spurningu sem varpað var
fram í upphafi með einföldu já-i eða
nei-i. Þjóðkirkjan er hluti af lang-
tímaminni samfélags og ber því að
gæta ákveðinnar festu. Hún er þó
líka hluti af hinni alþjóðlegu kirkju
Krists. Í því felst ákall til gagn-
rýnins endurmats sem beinist ekki
síst að kirkjunni sjálfri. Í því felst
brýning um að gæta ekki aðeins
hefðanna heldur endurskapa þær
við síbreytilegar aðstæður, m.a. í
ljósi fjölhyggjunnar. Í því felst óhjá-
kvæmilega áskorun um róttækni.
Verður þjóðkirkja að vera íhaldssöm?
Í samfélagi samtímans er brýnt að
kirkjan spyrji hvort hún geti áfram sætt
sig við það að vera einungis rammi um
borgaralega trú.
Trúmál
Hjalti
Hugason
guðfræðingur
Sigrún
Óskarsdóttir
guðfræðingur
Menntamál
Sara Björg
Pétursdóttir
nemi í hjúkrunarfræði
við Háskólann á
Akureyri og móðir
leikskólabarna.
Save the Children á Íslandi
Það er eins og það gleymist hreinlega
hversu margir foreldrar eru sjálfir í
námi. Það þarf að vekja meiri athygli
á þessu svo leikskólarnir geti komið til móts við
þann stóra hóp foreldra sem er í námi ...