Fréttatíminn - 25.11.2011, Blaðsíða 71

þingkosningar eru gjörbreytt.
Kjósendur þurfa ekki aðeins að
taka afstöðu til meginfylkinga, það
er flokka, heldur líka til þess hvaða
einstökum frambjóðendum þeir
treysta best til að stýra þjóðfélag-
inu. Fyrirkomulag forsetaembættis-
ins er breytt og enn frekar en fyrr
þarf að vanda val til þess embættis,
en nýtt kosningafyrirkomulag á
að auðvelda valið. Síðan fær al-
menningur umtalsvert vald til að
hafa bein afskipti af lagasetningu.
Þjóðin verður í þeim efnum að
ganga hægt um gleðinnar dyr og
beita þessu nýja tæki að vel hugs-
uðu máli.
Erum við þroskuð til alls þessa?
Stjórnmálaflokkar eru óvenju
öflugir hjá okkur og gegna miklu
hlutverki í þessum efnum. En það
nægir ekki til. Fólk verður líka að
taka afstöðu á eigin forsendum og
ábyrgð.
Umfram allt verður að viðhalda
– en helst auka – þann mikla áhuga
sem þó er á þjóðfélagsmálum.
Hvernig gerum við það? Hvernig
verður samábyrgð fólks á lýðræð-
inu vakin? Ný stjórnarskrá hjálpar
þar sjálf til. Fólk fær áhuga og vilja
til þátttöku þegar það sér að því er
treyst og því fengið viðeigandi vald.
viðhorf 35Helgin 25.-27. nóvember 2011
Þorkell Helgason
sat í stjórnlagaráði
Þ essi pistill er ritaður suður í Þýsklandi eins og sumir þeirra
fyrri í þessari stjórnar-
skrársyrpu. Pistillinn ber
keim að því. Oft er gott að
horfa heim á hlað úr nokk-
urri fjarlægð.
Fáar þjóðir hafa orðið
fyrir jafn miklum hremm-
ingum og Þjóðverjar á
næstliðinni öld öfganna.
Þjóðverjar hafa tekið afleið-
ingunum og mikið lært.
Mér er ekki kunnugt um aðra þjóð
sem hefur jafn rækilega sagt skilið
við fortíðina og Þjóðverjar og lagt
sig í sama mæli fram við að skapa
nýtt þjóðfélag lýðræðis og réttar.
Ekki hafa Ítalir tekið sér sama tak
eftir endalok fasismans. Nýfrjálsu
ríkin í Austur-Evrópu hafa líka fæst
farið í gegnum sömu naflaskoðun
og Þjóðverjar eftir einræðið sem
yfir þau dundi.
Varsla stjórnarskrárgilda
Til þess að takast á við fortíðina
og byrgja brunna hafa Þjóðverjar
komið á fót stofnunum sem eiga sér
vart eða ekki hliðstæðu hjá öðrum
þjóðum. Ég hef í fyrri pistlum drep-
ið á eina þeirra, stjórnlagadómstól.
Þýskir ráðamenn ganga svo langt
að segja að stjórnarskrá sé haldlítið
plagg án slíks dómstóls sem geti
gefið afgerandi svör um það hvort
lög og stjórnvaldsathafnir brjóti í
bág við grundvallarlögin. Stjór-
nlagadómstóll hefur orðið þýsk „út-
flutningsvara“ handa nýjum lýðræð-
isríkjum. Því miður vannst okkur í
stjórnlagaráði ekki tími til að ræða
það mál til hlítar en við leggjum
þó til góðan vísi að slíkri stjórnar-
skrárgæslu. Annað sem Þjóðverjar
komu upp er stjórnarskrárvarsla
(„Verfassungsschutz“) sem eru sér-
stakar löggæslustofnanir sem eiga
að hafa auga með þeim öfgaöflum
sem kunna að ógna lýðræðissam-
félaginu. Þessir vörslumenn hafa
þó sætt mikilli gagnrýni undan-
farið og ekki sagðar hafa staðið sig
í stykkinu gagnvart hægri öfga-
hópum.
Stjórnmálamenntun
Þriðja stofnunin á þessu sviði á sér
enga hliðstæðu, að minnsta kosti
ekki í okkar heims-
hluta. Það er sér-
stök opinber mið-
stöð sem hefur það
hlutverk að efla og
auka stjórnmálavit-
und, ekki síst með-
al ungs fólks; sjá
http://www.bpb.
de/ („Bundeszent-
rale für politische
Bildung“, alríkis-
stofnun sem á sér
að auki systurstofn-
anir í einstökum löndum þýska
sambandslýðveldisins).
Tilgangur stofnunarinnar er „að
auka skilning á pólítískum mál-
efnum, styrkja lýðræðislega með-
vitund, og efla vilja til pólitískrar
þátttöku.“ Unnið er í þessa veru
með ýmsu móti, ekki síst með út-
gáfustarfsemi og hvers kyns vef-
miðlun.
Ég átti þess kost að ræða við
næstæðsta mann þessarar stofn-
unar nýverið og kynnast starfsem-
inni. Stórmerkilegt. Vitaskuld bar
íslensku stjórnarskrármálin líka
á góma. Ég fékk til dæmis ábend-
ingar um hvernig miðla mætti
fróðleik um stjórnarskrármálefnin
til almennings. Sá þýski spurði
sérstaklega hvort við legðum ekki
til stjórnlagadómstól, en svör mín
voru heldur loðin. Hann lagði eins
og aðrir ríka áherslu á slíkan dóm-
stól.
Erum við lýðræðislega þroskuð?
Stjórnarskráin sem stjórnlagaráð
leggur til gerir umtalsverðar kröfur
um lýðræðisþroska. Ákvæði um
Ný stjórnarskrá
Lýðræðisþroski
Kjósendur þurfa ekki
aðeins að taka afstöðu
til meginfylkinga, það er
flokka, heldur líka til þess
hvaða einstökum frambjóð-
endum þeir treysta best til
að stýra þjóðfélaginu.
NÝTT DOVE MEN+CARE
DOVE MEN+CARE inniheldur rakaeindir (micromoisture) sem hjálpa
húðinni að viðhalda eðlilegu rakastigi.
Í rakaeindunum eru olíur sem virka um leið og DOVE MEN+CARE
kemst í snertingu við húðina. Húðin verður ekki fitug viðkomu
heldur náttúrulega rök og mjúk.
LÁTTU ÞÉR LÍÐA VEL Í EIGIN SKINNI