Fréttatíminn - 25.11.2011, Blaðsíða 32

„Ég fermdist í kapellunni á heimili
prestsins. Hann sagði að það kæmi
ekki til mála að ég yrði móðir áður
en ég yrði fermd,“ segir hún. Því
fermdist hún mánuði fyrr en jafn-
aldrarnir. „Fermingin var mér erf-
ið. Allir ættingjarnir komu norður í
fermingarveislu. Það sem skyggir
á fermingardaginn var þegar ég
þurfti að þvo slöngulokkana úr
hárinu. Ég gat það ekki. Ég var svo
mikil um mig. Ég var kasólétt.“
Kasólétt en þó engin María mey.
Hver var pabbinn? Birna gaf það
ekki upp og segir að lítið hafi verið
pressað á hana meðan á meðgöng-
unni stóð að upp faðernið. „Ég man
samt eftir því að mamma spurði:
Veistu hver á barnið og ég svaraði
játandi. Hún spurði ekki frekar.
Ég held að mamma og pabbi hafi
ákveðið að það kæmi í ljós.“ Ekki
ræddi hún við barnsföður sinn
fyrir fæðinguna. Hann spurði hana
ekki hvort barnið væri hans. En
hún var barn með barni, þegar hún
lá á sjúkrahúsinu á Akranesi og
beið eftir fæðingu Írisar.
„Ég var alein og mátti ekki
fara framúr nema til þess að fara
á klósettið fram á gangi. Og svo
heyri ég í skrúðgöngunni þann 17.
júní og stökk þá frammúr og út að
glugga. En þá var stofugangur og
læknarnir, hjúkkurnar og lækna-
nemarnir hlógu að því þegar ég
stökk frá glugganum og upp í rúm
aftur,“ segir hún, því ekki vildi hún
brjóta reglurnar.
„Mamma kom í heimsókn þessa
helgi. Hún hafði far fram og til
baka. En ég var ein að öðru leyti
og átti Írisi ein,“ segir hún og Íris
bætir við. „Já, hugsa sér, barnið eitt
að eignast barn.“ Birna bætir við.
„Já, það voru bara ekki aðstæður til
annars. Mamma heima með fjögur
börn, sex til tólf ára. Það var ekki
bíll á heimilinu og pabbi úti á sjó.
Svo var ég skyndilega sett af stað
18. júní. Ef mömmu hefði grunað
að ég ætti að eiga daginn eftir að
hún var hjá mér hefði hún ekki
farið norður.“
Blóðprufa skar úr um faðernið
Birna segir að áður en vinkonurnar
vissu hver ætti Írisi hafi þær nefnt
eftir að hún kom heim með barnið
hvað hún bæri sterkan svip af fjöl-
skyldu föður síns. „Nei, ég var ekki
búin að segja þeim það og þær hafa
ábyggilega ekki þorað að spyrja.
Kannski var það af tillitssemi,“ segir
Birna sem neyddist til þess að gefa
nafn hans upp þegar Íris var skírð.
„Ætlaðir þú bara að eiga mig
ein?“ spyr Íris. „Já,“ svarar Birna.
Þær hlæja. „Ég þurfti að fara til
prestsins og biðja hann um að skíra
barnið mitt. Ég var ekki endanlega
búin að ákveða nafnið og seinna
nafnið hennar kom upp í kollinn
þegar ég rölti með Lillý yngri syst-
ur minni að heimili prestsins til að
segja honum nafnið. Ég var viss
um að það ætti að byrja á Í; Íris,
Ína, Írena... Svo var ég ekki viss
hvort það ætti að vera Björk eða
Björg. Lillý, sem er árinu yngri,
sagði G. Hún heitir Ingibjörg.
Amma heitir Ingibjörg og margar
Bjargir eru í fjölskyldunni. Það var
ákveðið og því margar sem gátu
eignað sér nafnið. Og Lillý gerir
það. Hún má það alveg.“
Það voru engin lottóvinnings-
viðbrögð þegar faðir Írisar frétti af
litlu dótturinni, þá sextán ára gam-
all. „Fyrst neitaði hann og [föður]
amma neitaði líka,“ segir Íris og
Birna grípur inn í. „Já, hins vegar
leit afi þinn á þig og sagði: Hann á
hana. Hann sá hana og sagði: Jú!“
Skorið var úr um faðernið með
blóðprufu.
Kona pabbans kom sambandi á
Sambandið milli Írisar og pabba
hennar, Jóns Magnúsar Magnús-
sonar, var ekki mikið þegar hún
var lítil. „Mér fannst ég ekki hluti
af föðurfjölskyldunni. Ég fékk
afmælisgjafir og svoleiðis en ég
þekkti pabba ekki. Ég veit ekki
hvað ég var gömul þegar ég átti að
fara til ömmu og afa í árlegt jólaboð
á jóladag. Ég grenjaði vegna þess
og vildi vera heima. En ég þekkti
frænkur mínar og þegar ég varð
eldri fannst mér gaman að leika við
þær í þessu boði.“ Íris segir að hún
hafi ekki tengst pabba sínum fyrr
en hann var kominn með konu.
„Ég man ekki eftir þeim fyrr en
systir mín er fædd, en hún er sex
árum yngri en ég,“ segir Íris og
Birna segir að um það leyti hafi
þau flust til Hólmavíkur. „Anna
Jóna [konan hans] kom til mín og
sagði: Við verðum að vera vinkon-
ur. Ef ég ætla að vera með honum
verð ég að vera vinkona þín svo
ég geti kynnst henni Írisi.“ Birna
segir viðhorfið ekki hafa komið
sér á óvart og þær orðið ágætis
vinkonur.
„Aftur á móti var mikið pískrað
og fólk var mikið að spá og spek-
úlera. En ég var aldrei nein hætta
fyrir samband þeirra. Ég held ein-
faldlega að fólk hafi ekki fattað af
hverju hún væri að eltast við að
fá að kynnast þessu barni,“ segir
Birna.
Íris þakkar Önnu Jónu að hafa
kynnst pabba sínum „Pabbi segir
svolítið sjálfur að þetta hafi verið
hugsunarleysi og að okkar sam-
band sé í raun henni að þakka.“
Birna tekur undir það. Íris segir
þau föður sinn vini í dag og henni
þyki vænt um hann. Alltaf sé gam-
an að hitta þau og koma til þeirra.
Hún sé einnig í nánu sambandi við
systur sína.
„Hún leitaði til mín sem ung-
lingur og þá fundum við að við
vorum líkar. Skrýtið. Oft er sagt
að skrýtið sé hversu líkar við erum
þótt við séum ekki uppeldissystur,“
segir Íris og að þrátt fyrir þessi
brösóttu fyrstu ár hafi hún ekki
upplifað að hún hafi ekki verið
velkomin í föðurfjölskyldu sína. Og
hún var svo sannarlega velkomin í
móðurfjölskylduna.
„Amma sagði alltaf við mig að
ef ég hefði ekki fæðst hefði hún
örugglega eignast fleiri börn. Ég
upplifði ekki einu sinni hjá lang-
ömmu að mamma hefði verið full
ung. Svona eftir á er ég mjög hissa
að hafa aldrei fengið að heyra nein-
ar neikvæðnisraddir,“ segir hún.
Það sé ekki fyrr en síðari ár, ef
fólk spyrji hana um aldur og aldur
móður hennar eða um foreldrana
almennt að það hvái og skilji ekki
reikningsdæmið. „Hvað segir
þú? Já, einmitt og pabbi hann var
sextán ára. Þau voru aldrei saman.
Þannig er bara staðan.“
„Fordekruð og ég átti hana
ein“
Á meðan Birna segist ekki horfa
í hvað hefði orðið segir Íris ljóst
að ungur aldur móður hennar
hafi haft sín áhrif á lífshlaupið.
„Kannski er maður fordómalaus-
ari. Pottþétt passaði ég mig að
verða ekki ólétt of ung. Ég vildi
það ekki. Maður tilheyrir mörgum
fjölskyldubrotum. Það er mamma,
systkini mömmu, yngri börnin
hennar, hinar tvær dætur pabba
og fjölskylda hans. Ég hef oft spurt
mig hvort ég ætti að vera með á
myndinni,“ segir Íris og hlær. „En
ég held ég hafi grætt á þessu. Ég
fái að upplifa að vera elst og að vera
yngst.“
Íris viðurkennir að það yrði
henni áfall kæmi dóttir hennar
fjórtán ára og segði henni að hún
ætti von á barni. Hún tæki því
vart eins og amma hennar þegar
móðir hennar uppgötvaði að dóttir
hennar var ólétt. Og eldri strákur
Írisar fermist í vor. „En ég er samt
þremur árum eldri en amma var
þegar hún varð amma mín,“ segir
hún og hefur valið sér það starf
að uppfræða menntskælinga um
kynlíf.
„Ég hefði ekki viljað eignast
barn degi fyrr,“ segir Íris og móðir
hennar mælir ekki með því að
fjórtán ára börn eignist börn þótt
móðurtilfinningar spyrji ekki um
aldur. „Já, Íris mín var fordekruð
en heppnaðist svo vel,“ segir Birna
hressilega. „Og hún hefur alltaf
verið mín. Ég gat deilt henni, en ég
átti hana. Ég átti hana ein.“
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
gag@frettatiminn.is
Mæðgurnar Birna og Íris eru nánar og þrátt fyrir aðeins fjórtán ára aldursmun og
að þær bjuggu hjá foreldrum Birnu segir Íris alltaf hafa haft það á hreinu að Birna
væri mamma hennar, ekki systir.
Íris Jónsdóttir kúrði á milli afa og
ömmu á meðan móðir hennar
Birna Björnsdóttir var enn í grunn-
skóla. „Svona oftast, já eða svona
sitt á hvað,“ segir Birna. Spurð
hvort hún hafi verið sátt við upp-
eldisaðferðir foreldra sinna og þau
við hennar svarar hún. „Ég held
að það hafi aldrei verið hugsað út
í neinar uppeldisaðferðir. Hún var
fordekruð,“ segir Birna og hlær. Íris
tekur við. „Já, það voru svo margir
sem ég gat leitað til. Það er alltaf
sagt að ég hafi gengið hringinn. Ef
ég fékk nei, nei, nei, nei, endaði ég
hjá afa. Hann sagði alltaf já,“ segir
hún. „Þau eru meira en amma og
afi fyrir mér. Þau teygja sig í áttina
að vera foreldrar mínir. Systkini
mömmu eru líka meira sem systkini
mín,“ segir hún.
Íris segir að hún hafi þó ekki upp-
lifað sig sem systur móður sinnar.
„Nei, ég held ekki. Samt fannst mér
ég vera yngst í þessum systkina-
hópi. Ég upplifði að vera litla barnið
í þessum systkinahópi,“ segir hún
enda Þuríður sú yngsta aðeins sex
árum eldri en Íris.
Þrátt fyrir ungan aldur fórst
Birnu móðurhlutverkið vel úr hendi
að mati Írisar. „Unglingar sem
eignast barn og ákveða að eiga
það reyna að gera sitt besta. Þeir
vilja fara út og í bíó og annað. En
mamma gaf sér alltaf tíma til þess
að lesa fyrir mig á kvöldin. Ég veit
ekki hvort það var staðurinn eða
tíðarandinn, en hún gaf sér þennan
tíma,“ segir Íris. Og Birna tekur við:
„Ég kenndi henni bænirnar og fleiri
vers og faðirvorið þegar ég var
orðin heldur leið á fyrstu bænunum
sem ég hafði kennt henni og ætlaði
að skipta út, en hún bætti þessu við
prógrammið og tíminn lengdist.“
- gag
Stólaði á ömmu og afa á meðan móðir hennar kláraði grunnskóla
Systkini mömmu sem systkini mín
Birna fermdist á undan bekkjarsystkinum sínum. Hér er hún í
kapellunni á Hólmavík ásamt foreldrum sínum. Birni Árnasyni og
Ásdísi Pétursdóttur og prestinum Andrési Ólafssyni.
„Ég fermdist í kapell-
unni á heimili prestsins.
Hann sagði að það
kæmi ekki til mála að
ég yrði móðir áður en
ég yrði fermd.“
Jóladúnsængin
á draumatilboði
Stærð 140x200
100% hvítur andadúnn
790 grömm dúnfylling
270 þráða Pima bómull
Lín Design Laugavegi 176 Sími 5332220 www.lindesign.is
Áður 33.4
90 kr
Nú 24.99
0 kr
25% afsl
áttur
32 viðtal Helgin 25.-27. nóvember 2011