Fréttatíminn - 27.01.2012, Qupperneq 34

Á
Árni Páll Árnason, fyrrverandi efnahags-
og viðskiptaráðherra, felldi athyglis-
verðan dóm í góðu viðtali sem Kolbeinn
Óttarsson Proppé átti við hann í Frétta-
blaðinu fyrir viku. Árni Páll sagði þar
að hið harkalega meirihlutaræði, sem
hefur einkennt störf Alþingis um langt
árabil, hefði síst minnkað með nýjum
valdhöfum. „Menn lögðu mikið upp úr
því að keyra ákvarðanir í gegn
með stuðningi meirihluta og í
stríði við minnihluta. Við höf-
um ekki snúið baki við þeim
vinnubrögðum. Þvert á móti
gætir þess að það sé meiri hug-
myndafræðileg réttlæting fyrir
meirihlutaræði, vegna þess að
þeir sem eru í minnihluta séu
með einhverjum hætti vont fólk
eða eitthvað slíkt. Það er búið
að búa til hugmyndafræðilega
flokkun,” sagði Árni Páll.
Í ákveðnum kreðsum voru þessi orð
Árna Páls túlkuð á þann veg að meiri-
hlutaræðið hefði aukist frá því sem var,
en þó kemur það ekki fram í orðum hans.
Enda ómögulegt að toppa það þegar tveir
menn ákváðu svo til upp á sitt einsdæmi
hverjir skyldu fá að eignast ríkisbankana
og skráðu auk þess Ísland á lista hinna
viljugu innrásarþjóða í Írak án samráðs
við aðra en sig sjálfa.
Punktur Árna Páls snýst um þá hug-
myndafræðilegu réttlætingu sem virðist
vera ríkjandi að baki núverandi meirihlut-
aræði, fremur en þann valdhroka, sem á
það til að heltaka menn þegar þeir hafa
verið of lengi við stjórn.
Og þær hugleiðingar Árna Páls er meira
virði en svo að þær séu notaðar til að met-
ast um hvor hafi verið verri Davíð og Hall-
dór, eða Jóhanna og Steingrímur.
Alþingiskosningarnar 2009 voru á
margan hátt sögulegar. Í fyrsta skipti
á lýðveldistímanum voru tveir flokkar
vinstra megin við miðju, Samfylking og
VG, í þeirri stöðu að geta myndað tveggja
flokka meirihlutaríkisstjórn. Sjálfstæðis-
flokkurinn fékk einhverja verstu útreið frá
stofnun flokksins og nýtt framboð, Borg-
arahreyfingin, fékk fjóra fulltrúa kjörna.
Það leit sem sagt út fyrir að landslag
stjórnmálanna hefði fengið nýjan svip. Sú
reyndist þó ekki raunin eins og kom í ljós
grátlega hratt. Strax á sumarþinginu 2009
sprakk sá meinti umbótaflokkur Borgara-
hreyfingin vegna gamaldags flokkadrátta
og almennt virtust nýliðar allra flokka á
þingi ekki hafa sjálfstraust til að setja sinn
eigin svip á þingmennskuna heldur fóru
að haga sér eins og þeir sem fyrir voru
á fleti með málfundastælum í ræðustól.
Landslag stjórnmálanna reyndist sem
sagt óbreytt þrátt fyrir allt sem hafði
gengið á.
Gagnrýni Árna Páls á meirihlutaræðið
hlýtur að skoðast í þessu ljósi. „Okkur
hefur ekki tekist að innleiða ný vinnu-
brögð. Við vinnum algjörlega eftir hinni
gömlu formúlu að meirihlutinn upplifir
sig sem meirihluta og ekki sé lagt upp
með þverpólitíska samvinnu, líkt og á
Norðurlöndunum,“ sagði Árni Páll í við-
talinu og beinir réttilega sjónum inn á við í
starf stjórnarflokkanna, enda er hann þar
í aðstöðu til að stuðla að breyttu viðhorfi.
Auðvitað stendur það fyrst og síðast upp
á ríkisstjórnina að innleiða bætt vinnu-
lag. Meirihlutinn hefur valdið og ræð-
ur hversu miklu af því hann deilir með
minnihlutanum. Hitt er svo annað mál
að stærstum hluta stjórnarandstöðunn-
ar virðist því miður líða alltof vel í gömlu
slagsmálastellingunum og því lítil von um
breytingar – að minnsta kosti með þeim
mannskap sem nú situr á Alþingi.
Gamalkunnugt landslag.
Meirihlutaræðið
Jón Kaldal
kaldal@frettatiminn.is
Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjóri: Jón Kaldal kaldal@frettatiminn.is Framkvæmdastjóri: Teitur
Jónasson teitur@frettatiminn.is Fréttastjóri: Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is Ritstjórnarfulltrúi: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is. Auglýsinga-
stjóri: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is. Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.
Gagn og gaman
Mikilvægi orðaforða í enskri
málnotkun
H ve mikinn orðaforða þarf til að geta lesið texta sér til gagns og gamans á ensku?
Áður en ég svara þeirri spurningu þarf
að huga að ýmsu.
Hvernig teljum við orð? Eru orðin book
og books eitt eða tvö orð? Algengast er
að nota mælieininguna orðafjölskyldu
þegar meta á fjölda orða. Ein orðafjöl-
skylda er grunnmynd orðsins og afleidd-
ar myndir þess. Þannig tilheyra orðin
intelligent, intelligently, intelligence,
unintelligent öll sömu orðafjölskyldunni
og teljast því sem eitt og sama orðið sam-
kvæmt því hugtaki. Sama er að segja um
book og books. Í þessari grein mun orð
merkja orðafjölskyldu.
Einnig þurfum við að átta okkur á
mikilvægi tíðni orða. Ef byrjandi í ensku
ákveður að læra 3000 orð af handahófi, til dæmis
1.000 algeng orð, 1.000 miðlungi algeng og 1.000
sjaldgæf, nýtist of lítill hluti þeirra til dæmis í lestri
því mörg þeirra munu ekki sjást í textanum.
Ef hann hins vegar ákveður að læra 3.000 algeng-
ustu orðin mun tíðni þeirra tryggja að flest þeirra
munu sjást í textanum. Rannsóknir sýna nefnilega að
3000 algengustu orðin í ensku þekja um 90 prósent
orða í texta ef sérnöfn (um það bil 5 prósent) eru talin
með. 3.000 algengustu orðin teljast til grunnorða-
forða og dugar í hversdagslegum samræðum og til
lágmarks lesskilnings á einföldum textum til dæmis
þeim sem finna má í léttlestrarbókum. Athugið að ef
einstaklingur þekkir 90 prósent orða í texta jafngildir
það því að hann þekki ekki 10 prósent þeirra svo að
búast má við að í hverri línu sé eitt óþekkt orð (30 til
40 orð á blaðsíðu). Ljóst er að slíkur fjöldi nýrra orða
hamlar skilningi á efninu.
Rannsóknir sýna að til að komast þokkalega áfram
í lestri á fjölbreyttum, óeinfölduðum text-
um á ensku þarf að þekkja að lágmarki
5.000 algengustu orðin sem þekja um 95
prósent af hverjum meðaltexta (sérnöfn
meðtalin). 95 prósent af texta þýðir að 5
prósent orðanna eru ný, sem aftur þýðir
að nýtt orð kemur fyrir í annarri hvorri
línu að meðaltali og hefur því verulega
truflandi áhrif á lesturinn þótt unnt sé að
skilja meginhugmyndir textans. Slíkur
orðaforði dugar hins vegar tæplega til
magnlesturs eða yndislestrar nema valdir
séu tiltölulega einfaldir textar, til dæmis
ástarsögur.
En hvað þarf þá að kunna mörg orð í
ensku til að geta lesið óhindrað texta um
alls kyns efni (til dæmis Newsweek) og
jafnframt tjáð sig skilmerkilega um ýmis
flókin mál (til dæmis Icesave)? Nýjustu
rannsóknir sýna að til þess þurfi orðaforða uppá um
9.000 orð. Slíkur orðaforði þekur að meðaltali um 98
til 99 af texta. Til samanburðar kann ungur maður
sem hefur ensku að móðurmáli og hefur háskóla-
menntun að jafnaði 20.000 orð. Ætla má að Íslending-
ur með svipaðan bakgrunn kunni um 4.000 til 7.000
orð að meðaltali svo að talsvert marga vantar enn þó
nokkuð upp á að ná 9.000 orða markinu. Þeir sem hafa
náð því eru yfirleitt miklir lestrarhestar sem jafnframt
hafa mikinn áhuga á ensku.
Því er ljóst að leggja þarf mikla áherslu á kennslu
orðaforða í skólakerfinu. Einnig þarf að tryggja að
nemendur læri gagnlegar aðferðir við að læra orð af
sjálfsdáðum auk ýmis konar minnistækni til að muna
orðin til langframa. Mikilvægast er þó að lestur á
ensku verði reglubundinn hluti af daglegu lífi svo að
fleiri ný orð lærist en ekki síður að orðin festist betur
í sessi við þá endurtekningu sem af magnlestri hlýst
svo að þau verði manni töm.
Guðmundur Edgarsson,
málmenntafræðingur og
kennari við Frumgreina-
mennt HR.
Veitingahús
Krúska ehf
Karma Keflavík ehf
Grófinni 8
Suðurlandsbraut 12
6 ummæli
18 ummæli
9 ummæli
12 ummæli
12 ummæli
Saffran
SuZushii Stjörnutorgi
Kringlunni 4-12
1
2
3
4
5
Efstu 5 - Vika 4
Topplistinn
Sjávargrillið ehf
Skólavörðustíg 14
67%
... kvenna á höfuðborgar-
svæðinu lesa Fréttatímann*
*konur 25 – 80 ára
á höfuðborgarsvæðinu.
Capacent okt.-des. 2011
26 viðhorf Helgin 27.-29. janúar 2012