Fréttatíminn - 30.03.2012, Síða 36

É g er örlítið seinn á fund okkar Völu á Kaffitári í Borgartúni og þegar ég geng inn um dyrnar
mætir mér glaðlynd ung kona, sem
ber ekki utan á sér að hafa glímt við
baráttu innra með sér í áraraðir, þar
sem hún fékk litla sem enga viður-
kenningu alla sína grunnskólagöngu.
„Þetta var langverst í stærðfræð-
inni. Ég lærði og lærði en gekk ekki
neitt. Maður var oft algjörlega upp-
gefinn.“
Við byrjum spjall okkar á grunn-
skólaárum Völu, sem mótuðust af því
að árangur hennar í skóla var ekki í
samræmi við greindarfar hennar og
það hvað hún lagði á sig.
„Ég man eiginlega fyrst eftir vanda-
málunum þegar mamma ætlaði að
kenna mér á klukku.Þá var ég bara
nokkurra ára. Ég gat ómögulega
skilið klukkuna og lærði ekki á hana
fyrr en ég var 8-9 ára og eiginlega
varla þá. Ég get nánast sagt að ég hafi
verið komin á þrítugsaldur þegar ég
lærði almennilega á klukku. Þetta er
skrýtið fyrir þann sem ekki þjáist af
talnablindu, en ég bara skildi ekki
tölur. Ég horfði á þær og þær höfðu
enga merkingu fyrir mér. 3,5 og 7
gátu alveg verið sama talan. Ég gat
ekki sett þær í samhengi,“ segir Vala.
Þessu fylgdu svo vandamál með
skipulag og tíma, sem gerðu vart við
sig á hverjum einasta degi.
Var í annarri tímavídd
„Mér leið eins og ég væri í annarri
vídd. Ég gat ekki skilið tímasetn-
ingar. Ég mætti ýmist á röngum tíma
á réttum degi, eða réttum tíma á
röngum degi. Stundum var það röng
vika eða rangur mánuður. Þegar mér
var sagt að gera eitthvað eftir fimm
mínútur hafði ég ekki hugmynd um
hvað þær voru lengi að líða. Það gátu
verið 30 sekúndur eða 30 mínútur.
Það er örugglega erfitt fyrir þig að
skilja þetta, en þetta er rosalega mikil
fötlun og þú getur ekki ímyndað þér
hvað ég lenti oft í vandræðum út af
þessu. Enn þann dag í dag svitna ég ef
ég á að mæta einhvers staðar og hinn
aðilinn er ekki kominn, því þá held
ég að ég sé að ruglast illilega,“ segir
Vala og getur nú hlegið að því sem
kannski var ekki fyndið þegar það átti
sér stað.
„Ofan á þetta bættist svo skynvilla,
sem olli því meðal annars að ég var
alltaf að reka fæturna í og detta og
ég rataði ekki neitt. Það var alveg
sama hvort ég hafði farið sömu
leiðina áður eða ekki. Þessu fylgdi
svo mikið óöryggi sem olli því að ég
treysti mér ekki til að ferðast neitt ein.
Þessi einkenni eru mjög algeng hjá
þeim sem eru með lesblindu og eins
vandræði með samhæfingu hreyf-
inga. Ég missti líka vini út af alls kyns
misskilningi, sem kom meðal annars
til út af tímavillunni í sjálfri mér. Ég
gleymdi afmælisdögum og afmælis-
veislum og oft leið mér ömurlega á
eftir.“
„Eins og að vera sleginn aftur og
aftur utanundir“
Eitt af einkennum skólagöngu Völu
var hve hróplegt ósamræmi var á
milli þess hvað hún lagði á sig og hver
niðurstaðan varð.
„Þetta var sérstaklega vont í stærð-
fræðinni og þegar kom að ritgerðum.
Þó að ég lærði samviskusamlega
heima og fylgdist vel með í tímum,
Þetta var
langverst
í stærð-
fræðinni.
Ég lærði
og lærði en
gekk ekki
neitt. Mað-
ur var oft
algjörlega
uppgefinn.
Öðlaðist nýtt líf eftir að
hún var greind með lesblindu
Vala Steinsen er 28 ára og er bæði með lesblindu og talnablindu. Eftir margra ára streð við bækurnar
fékk hún loks greiningu og meðhöndlun og í dag lærir hún sálfræði í Háskóla Íslands og gengur vel.
Sölvi Tryggvason ræddi við hana.
færi í aukatíma í hverri viku, gekk
ekkert. Ég féll ítrekað eða rétt skreið
með 4,9. Ég var að öðru leyti fyrir-
myndarnemandi og mætti alltaf í tíma
og lærði alltaf heima, lagði mig fram, en
mér fannst ég aldrei uppskera eins og
ég sáði. Því fylgir svo uppgjöf. Maður
leggur kannski gríðarlega mikið á sig
við að semja ritgerð og fær 5 í einkunn.
Það þarf ekki að gerast oft til að maður
missi trúna á sjálfan sig og leggi þetta
ekki oftar á sig. Þetta er eins og að vera
sleginn aftur og aftur utanundir,“ segir
Vala íhugul.
„Til að bæta gráu ofan á svart var ég
svo sett í tíma með krökkum sem voru í
sérkennslu og voru á eftir í greind. Með
fullri virðingu fyrir þeim átti ég alls
ekki heima þar og það gerði sjálfsmynd
minni alls ekki gott. Ég var klár og
skildi allt sem fram fór í tímum, en gat
bara ekki komið því frá mér.“
Þegar leið á skólagönguna fór Vala
svo að finna fyrir vandræðum á fleiri
vígstöðvum. Sérstaklega fannst henni
skrýtið í tungumálum hve mikill munur
var á skriflegu prófunum og þeim
munnlegu.
Orðin kvíðin og þunglynd
„Ég fékk alltaf 10 í munnlegu prófunum,
en þegar ég átti að reyna að læra þau á
Framhald á næstu opnu
36 viðtal Helgin 30. mars-1. apríl 2012