Læknablaðið - 01.10.1925, Blaðsíða 19

LÆKNABLAÐIÐ
fótum manna inn í bæinn og alla leiö inn á baöstofugólf. Konur hafa
þau störf á hendi aö þvo gólf og hiröa bæinn, og þar að auki öll þjónustu-
brögö. Meiri ástæöa sýnist vera til þess aS ætla, aS íslensku skórnir
verSi fremur til þess aS mengast af tæníueggjum en féS, sem gengur
úti í grænum haganum, fjarri bænum. Á skónum er gengiS bæSi innan-
bæjar og utan, á jörS, sem er meira og minna menguS saur hundanna,
jafnvel stundum stigiS ofan í saur þeirra. KvenfólkiS þarf aS líta eftir
skónum og bæta þá; þaS tekur þá foruga, eins og þeir eru oft, hand-
leikur þá og bætir, og jafnvel stundum „bítur en slítur ekki úr nál-
inni“. Á fjölmennum sveitaheimilum er bæting á íslenskum skóm feikna-
mikiS verk, og oft ekki sem þrifalegast, ekki síst þar sem eru margir
unglingar, er hafa mikinn gang og slíta miklu af skóm. Unglingsstúlk-
ur á sveitaheimilum taka oft viö þjónustubrögSum á fermingaraldri eSa
íyrr, og þar á meöal aö gera viS skóna. Stundum, þegar margt kallar
aS, gleymist ef til vill aö þvo sér um hendur; þaS er látiS viS þaS sitja,
aS þurka sér lauslega urn hendurnar. Þegar ennfremur er tekiS til greina,
aS konur hafa alla matreiSslu á hendi, mjaltir o. s. frv., fæ eg ekki skil-
iS, aS íslensku skórnir séu ekki mun hættulegri en ullin á kvíaánum,
sem liggja úti í grænum haganum, og aö hirSing bæjarins og skóbæting
sé ekki hættulegra starf fyrir heilsuna, en aS snerta ull kvíaánna. Þessi
innanbæjarstörf kvenna, sem nefnd hafa veriö, virSast skýra fyllilega
þaö merkilega fyrirbrigöi, aö næstum hálfu íleiri konur en karlar taka
sullaveiki á aldrinum frá 20—40 ára.
M a 11 h. E i n a r s s o n heldur því fram, aS ekki sé mikiö um ungbarna-
smitun hjá oss. Um þaö er fremur erfitt aS dæma. ÞaS er órannsakaS
mál, hve langnr tími líSur frá því menn smitast af sullaveiki og þar til
þeir verSa veikir. Sá tími er efalaust mjög mismunandi, aö minsta kosti
hefir maSur oft séS sulli standa í staö svo árum skiftir, en taka svo
skyndilega aS vaxa ákaft. HvaS veldur vita menn ekki.
M. E. getur þess, aS sullaveikin hafi verið kölluS „maladie des mains
salles“ ÞaS eru aö vísu flestir afsýkjandi kvillar, t. d. taugaveiki, berkla-
veiki etc., en sérstakega er þetta þó réttnefni á sullaveikinni, ekki síst
í sambandi viS ísl. skóna.
ÞaS er viSurkent, aS þrifnaöur hefir tekiS miklum framförum hér
á landi síöustu árin, og sennilega á þaS mestan þátt í því, aS sullaveikin
hefir minkaS og minkar sennilega eitthvaS framvegis, og kemur til
'leiöar meiri jöfnuöi á sýkingu karla og kvenna. En á meSan hundar ná
aö sýkjast af tæníum, eru alt af möguleikar á þvi, aS menn sýkist af
sullaveiki, og þaS jafnvel í stórum stíl, oft og tíSum aöeins fyrir slys
eitt, eSa að eitt sinn hefir tekist illa til, á svipaSan hátt og þegar tauga-
veikisberi sýkir fjölda fólks. Enginn kvilli ber greinilegri
v o 11 u m 1 á g t m e n n i n g a r s t i g e n s u 11 a v,'e i ki n, vegna þess,
aS menn vita vel af hverju hún stafar, og aS svo afarauSvelt er aS út-
rýma henni meS öllu. Ekkert stendur þar í vegi, annaS en íslenska tóm-
lætiS. SíSastliöinn vetur hélt eg fyrirlestur á bændanámsskeiöi á Hól-
um, og talaöi þar um aö vissasta ráSiS til þess aS útrýma sullaveikinni
á stuttum tíma, væri aS mýla hundana; þar aS auki væri mýlingin gott
ráS til aö temja hundana og venja þá af þeim leiöa ósiS, aS æSa gelt-
andi móti hverjum gesti, sem aS garöi ber. Þá var kveöin þessi visa: