Læknablaðið - 01.10.1925, Blaðsíða 23

LÆKNABLAÐIÐ
157
kunde Europas, og Kraitschek-Krauss: Raskunskap. Uppsala 1925. Báöar
þessar bækur eru vel viö hæfi lækna og fróölegar.
Annar þáttur mannfræöinnar er um upplag manna og a n d 1 e g a
e i g i n 1 e i k a. Þeir eru eins breytilegir og ytra gerfiö, og varða ekki
minnu. Þeir fara og eftir kynflokkum manna. Mikið vantar á, aö þessi
þáttur sé svo rannsakaður sem skyldi.
Þriðji þáttur mannfræðinnar er um arfgengi líkamlegra og and-
legra eiginlegleika. Er erfðafræðin orðin að flókinni vísindagrein. Þó er
hún líklega enn í barnæsku. Menn hafa fundið, að bæði góðir og illir
eiginleikar erfast á lögbundinn hátt, að möguleiki er fyrir hverja þjóð
bæði að bæta kyn sitt og spilla þvi. Þannig eru sumir sjúkdómar arfgeng-
ir og hugsanlegt að útrýma þeim með því, að gera sjúkl. óhæfa til að
auka kyn sitt. Nú er öll heill og velgengni þjóða aðallega undir því kom-
in, að kynið sé gott og heilbrigt, og er því auðsætt, að mannfræðin hefir
mikið verkefni að leysa af höndum. Svo miklu þykir alt þetta varða, að
Svíar hafa sett á fót sérstaka ríkisstofnun (Statens rasbiologiska Institut)
til þess að vinna að mannfræðirannsóknum þar i landi, en Bandaríkin
hafa breytt innflytjendalöggjöf sinni til þess að komast hjá þvi, að alls-
konar óþjóðalýður flytjist inn í landið.
Norðurlönd liafa staðið mjög framarlega í öllum þessum rannsóknum,
einkum Svíþjóö og Noregur, en hver fræðimaður hefir baukað fyrir sig,
og samræmi ekki verið sem best í rannsóknunum, svo að erfitt er að bera
saman niðurstöðu fræðimanna. Þá hefir það ekki bætt til, að á Norður-
landaháskólunum er mannfræði ekki kend eða mælingaaðferðir, svo að
byrjendur hafa orðið að kenna sér flest sjálfir. Ofan á þetta bætist, að
málið vill verða blendið, þegar farið er að skrifa á Norðurlandamálum,
aðallega misjafnlega góðar þýðingar á þýskum eða frakkneskum heitum.
Til þess að bæta úr þessu sýndist mér nauðsynlegt að stofnað væri til
fundar meðal helstu mannfræðinga á Norðurlöndum, og skrifaði um það
próf. Hermann Lundborg í Uppsala, Halfdan Bryn í Þrándheimi og dr.
Sören Hansen í Khöfn. Var vel í þetta tekið, og leiddi það til þess að
fundurinn komst á, en forgöngu alla hafði próf. H. Lundborg, og án hans
fylgis hefði alt að engu orðið.
Fundurinn stóð í 4 daga og sóttu hann menn frá Finnlandi (próf.
Hildén, dr. Ringbom), Svíþjóð (próf. Lundborg, próf. Fúrst, próf. Ram-
ström, próf. Gaston, Louis Backmann, próf. Hággkvist, dr. Nordenstreng,
sem margir íslendingar þekkja, o. fl.), Noregi (dr. Halfdan Bryn, dr.
A. Mjöen), Danmörku (dr. Náser) og íslandi (G. H.).
Fundinn setti próf. H. Lundborg með snjallri ræðu. Gat hann þess, að
forfeður vorir hefðu gert mikinn greinarmun manna, góðra kynstofna
og illra, en nú vildu nienn gera alla jafna, þó algerlega kæmi þetta í bága
við vísindi vorrar aldar. Þau hefðu sýnt, að mestu varðaði sjálft kynið
og upplagið, en skólar, uppeldi og ytri lífskjör miklu minna. Þá mintist
hann á að þetta væri fyrsti norræni mannfræðingafundurinn og yrði vænt-
anlega ekki sá síðasti. Iiefði hann komist á fyrir hvatningu frá íslandi.
Voru síðan starfsmenn kosnir: próf. Fúrst heiðursforseti, en fundar-
stjórar Halfdan Bryn og G. H., aðalritari próf. Lundborg og ritari dr.
Linders.
Próf. Fúrst flutti síðan ræðu um störf norrænna mannfræðinga, en hann