Læknablaðið - 15.10.1952, Blaðsíða 30

42
LÆKNABLAÐ IÐ
13. tilfelli.
Maður, 37 ára. Diagnosis. Cor
pulmonale chron., Emfysema pulm.
Áður hraustur. Fyrir 1 ári fór hann
að verða mæðinn, fékk hósta og upp-
gang. Hefir siðan verið algjörlega
óvinnufær. Síðasta mánuð haft
ödema crurum. Obj.: Mikil ortho-
pnoe, cyanosis, teikn um lungna-
emfysem, töluverð ödema crurum.
Sjúklingur fékk skömmu eftir komu
morfin (1,5 ctgr.). Missti fljótlega
meðvitund og dó 4 kl.stundum sið-
ar. Sektion: Hjarta 400 gr. Hægri
ventrikulus 5 mm, vinstri ventri-
kulus: 11 mm. Mikil dilatation á
hægri ventrikulus. Lungu eru fibrös
að finna og mikroscopi sýnir:
fibrosis chronica interstitialis.
14. tilfelli. (Lyflæknisdeild Lands-
spítalans).
Maður, 64 ára. Diagnosis: Cor
pulmonale chron. Fékk pleuritis
fyrir 30 árum. Siðan kvefsækinn og
oft fengið pneumoni. Siðast liðin 5
ár þjáðst af mæði við áreynslu, og
síðustu 2 árin hefir hann verið blá-
leitur í andliti. Obj.: Sjúklingur er
með mikla cyanosis á vörum, nefi,
kinnum og eýrum. Liggur lágt í
rúminu. Lifur er stækkuð. Rann-
sóknir: Bþ. 110/70. Ekg.: Hægri
hneigð, T2 og T3 negativir, P2 og
P3 háir. Rtg. af Cor et pulm.: Hjarta
er stækkað til hægri, pulmonalbog-
inn er mjög aukinn. Án minnar
vitundar var gefið morfin, eina nótt
í slæmu þyngslakasti. Fljótlega eftir
missti hann meðvitund og dó 3 kl,-
stundum siðar. Sektion: Hypertrofia
permagna ventriculi dxt. cordis.
Hægri ventrikulus: 10 mm, vinstri
ventrikulus 10—11 mm. Mikil og
gömul thrombosis í truncus art.
pulmonalis, og einnig thrombosur
bæði í hægri og vinstri arteria
pulmonalis.
Discussion: Þegar cor pul-
monale sjúklingur hefir fengið
morfin, breytist l’ljótlega hin
kliniska sjúkdómsmynd. Sjúkl-
ingurinn missir skjótt meðvil-
und, verður dökk-cyanotiskur,
reflexalaus með grunna og
liraða „yfirborðs" öndun.
Höfunda hefir lengi greint á
um, hvort nota skuli morfin við
svæsin asthmaköst eða status
asthmaticus. A Norðurlöndum
virðist tillmeiging liafa verið til
að nota það. Sumir hafa talið
Jiað kontraindicerað. til dæmis
Rachmann.10) Almennt er við-
urkennt og vitað, að morfin hef-
ir ákveðna „depressiv“ verkan á
hóstareflex og öndunar-centrið,
auk þess sem það veldur bron-
chokonstriktion (K. O. Möll-
er).17)
Fyrsti sjúklingurinn (nr. 1)
hafði verið vistaður tvisvar á
sjúkrahúsi, og stuttu fyrir
hverja komu hafði hún fengið
morfin með þeim afleiðingum
að hún var því nær köfnuð, og
tókst að hjarga henni með
naumindum eftir kröftuga með-
ferð hressandi innspýtinga og
súrefnis röskan sólarhring. —
Annar sjúklingurinn (nr. 2)
kom i sjúkrahúsið með lungna-
bólgu. Ástand sjúklingsins
breyttist mjög greinilega og
skjótt eftir morfingjöfina, og
hann dó fimm klukkustundum
síðar. .
Sex sjúklinganna höfðu dáið
í status asthmaticus (nr. 3, 4, 5,