Læknablaðið - 01.12.1957, Blaðsíða 10

104
L Æ K N A B L A Ð I Ð
þá. Hann gat jafnframt sýnl
fram á, að ef vagus var skor-
inn sundur í þessum lnindum,
liafði það engin áhrif, þó að
þeir fyndu bragð að mat eða
sæju liann. Hann sannaði með
því að viðbragðið, sem hér var
um að ræða, fór eftir vagus
tauginni. Niðurstöður Pavlovs
hafa margir staðfest. Þá liafa
Wolf og Wolff einnig sýnt með
tilraunum,að magn magasafans
eftir slika örvun, sem hér um
ræðir, fer mjög eftir sálará-
standi tilraunadýrsins Hræðsla
minnkar blóðstrauminn gegn-
um magann og dregur úr safa-
myndun, en reiði veldur blóð-
sókn og aukinni safamyndun.
Þá hefur einnig verið sýnt
fram á að bein vaguserting
evkur safamyndun, en svin-
paficuserting dregur úr henni.
Ivy o. fl. hafa fundið, að
þarmastarfsemi á einnig nokk-
urn þátt í örvun sýrumyndun-
arinnar. í stuttu máli virðist
ljóst, að stjórn á niyndun liins
súra magasafa muni vera þrí-
þætt, í fyrsta lagi svokallaður
sephaliskur þáttur, þ. e. tauga-
viðbragð, sem fer eftir nervus
vagus og byrjar með undirhún-
ingnum undir máltíðina, í
öðru lagi gastriskur þáttur,
sem hefst, þegar matur kenmr
niður í antrum, og loks intest-
inal þáttur, sem byrjar þegar
fæðan lcemst niður í garnir.
Gizkað hefur verið á, að seph-
aliski þátturinn sjái fyrir 80%
af safamagninu, sá gastriski
fyrir 15% og sá intestinali fyr-
ir 5%.
Eins og gelið var, hefur kom-
ið í ljós, að reiði, hræðsla og
aðrar geðshræringar gætu haft
áhrif á magasafamyndun, en
það bendir til þess, að nýrna-
hetturnar séu hér að starfi.
Það er því ekki langsótt að láta
sér koma til hugar, að fleiri
innkirtlar gætu komið til
greina í þessu sambandi, en
það er enn órannsalcað. Það
er að minnsta kosti ljóst, að
stjórnin á myndun magasaf-
ans er mjög margþætt, og því
ekkert undrunarefni, að ýms-
ar truflanir með alvarlegum
afleiðingum geti átt sér stað.
En þetta er aðeins ein hlið á
ulcusgátunni. •—- Önnur er:
hvernig losnar maginn við sýr-
una? og hin þriðja: hvers vegna
meltir maginn ekki alltaf
sjálfan sig? Úr síðustu spurn-
ingunni er enn óleyst, þrátí fyr-
ir rannsóknir. Ýmsar skoðan-
ir eru á baugi um það, hvernig
sýran verði óvirk í maganum,
en of langt mál yrði að rekja
þær allar hér. Margir halda
því fram, að rennsli af lútuðu
skeifugarnar-innihaldi, þ. e.
galli og Iirissafa, inn í magann,
sé mikilsvert atriði. Margar
dýratilraunir, svo og áhrifin
af gastro-entero-anastomosis
með Bro'wn-tengingu, benda
eindregið til þess, að svo sé.
Með ýmsum dýratilraunum