Bændablaðið - 08.05.2013, Blaðsíða 39

39Bændablaðið | Miðvikudagur 8. maí 2013
EFSA, matvælaeftirlitsstofnun
ESB, hvetur kúabændur í
löndum sambandsins til að hafa
mjólkurkýr á sumarbeit þar
sem það dragi úr helti kúa og
því að þær fái súrdoða. Þá er
það forsenda fyrir lífrænni
mjólkurframleiðslu, jafnt í Svíþjóð
og öðrum löndum, að kýr gangi á
beit á sumrin. Í löndum ESB og í
Norður-Ameríku er það hins vegar
æ algengara að kýr séu hafðar inni
allt árið, að því er nýverið kemur
fram í ritinu Internationella
Perspektiv.
Í lögum um dýravernd í Svíþjóð,
nr. 539/1988, er kveðið á um það
að nautgripir sem haldnir eru til
mjólkurframleiðslu, sex mánaða
og eldri, skuli eiga aðgang að beit á
sumrin. Beitartími þeirra skal vera
að minnsta kosti 6 klst. á sólarhringi
og a.m.k 80% af beitilandinu skal
vera gróið.
Mjólkurkúm og kvígum í
Finnlandi, sem bundnar eru á bás,
skal hleypa út á beit eða í gerði, þar
sem þær geta hreyft sig, a.m.k. 60
daga á ári á tímabilinu 1. maí til 30.
september. Unnt er að sækja um
undanþágu frá því og það gera 27%
finnskra kúabænda.
Svíþjóð er eina land ESB þar sem
sumarbeit mjólkurkúa er lögfestÞjóðir ESB takast á um
skipulag sambandsins
„Það ber ekki að skilja það svo
að Bretar séu öðrum þjóðum
deilugjarnari þó að þeir hafi
tekið forystuna í því að fjalla
um hin alvarlegu vandamál, sem
steðja nú að sambandinu,“ segir
Martin Callanan, en hann á sæti
á Evrópuþinginu í Brussel.
Stuðningur aðildarþjóða
sambandsins á nú undir högg að
sækja, segir Callanan, en hann er
einnig þingmaður Íhaldsflokksins
í Bretlandi. Flokksbróðir hans,
David Cameron, forsætisráðherra
Bretlands, kom á framfæri
óánægju Breta með ESB í janúar
sl. Hann hét bresku þjóðinni því að
aðildarsamningurinn við ESB yrði
endurskoðaður og að efnt yrði til
þjóðaratkvæðagreiðslu í Bretlandi
um nýjan samning. Greint var frá
þessu í Nationen 13. apríl.
David Cameron leitar nú
fylgis fulltrúa á Evrópuþinginu
um að efla áhrif Breta á þinginu
sem skili þeim meiri áhrifum á
stjórn ESB. Hann hefur jafnframt
farið til Berlínar á fund Angelu
Merkel, forsætisráðherra og forseta
Evrópuþingsins, til að vinna máli
sínu fylgis hennar.
Bretar hafa alla tíð haft tvíbent
viðhorf til ESB, segir Martin
Callanan. Hann leggur áherslu á
að túlka það ekki sem andstöðu
við nánara samstarf þjóða
Evrópu. Það er hins vegar þáttur
í heildarviðhorfum til framtíðar
Evrópu. „Rökin sem voru borin á
borð fyrir mig í Newcastle munu
einnig verða til umræðu í Nice í
Frakklandi og eru þegar komin
fram í Napólí,“ sagði hann.
„Áhyggjur sem ég heyrði í
Birmingham verða fyrr en varir
ræddar í Barcelona og Búdapest
og þannig er það víðar. ESB mun
ekki lifa af ef haldið verður áfram
að þjappa valdinu saman á fáum
stöðum.“
„ESB er ekki matseðill þar sem
þjóðir sambandsins geta valið
sér rétti,“ er svar Þýskalands og
Frakklands við hugmyndum David
Cameron. Því svarar Cameron
þannig að hér sé ekki um það að
ræða að velja sér bestu bitana og
að þeir sem haldi því fram séu á
villigötum.
Breski forsætisráðherrann
ítrekar að það sé óhjákvæmilegt að
stokka spilin í því kreppuástandi,
sem nú ríki í Evrópu. Samkeppnis-
hæfni sé mál málanna og það
hljómar vel í eyrum Angelu
Merkel.
En Cameron á langa leið
fyrir höndum áður en hann
verður kominn með meirihluta í
þessu máli á Evrópuþinginu og
getur knúið í gegn breytingar á
sáttmála Evrópusambandsins og
þá jafnframt breytingar á stöðu
Bretlands innan sambandsins.
Óþolinmæði í garð deilugjarnra
Breta vex jafnt og þétt í Brussel.
Stuðningur aðildarþjóða samband-
sins á nú undir högg að sækja, segir
Martin Callanan.
Angela Merkel.
David Cameron.
Um 15% af mjólkurframleiðslu í Kína frá risabúgörðum:
Mjólkurneysla í Kína er orðin
hin fjórða mesta í heiminum
Mjólkurframleiðsla í Kína
hefur aukist hratt á síðustu
árum og áætlanir ganga út á að
þessi aukning haldi þar áfram.
Kínverjum hefur fjölgað verulega
á undanförnum árum og þeir eru
nú taldir vera um 1,3 milljarðar og
fjölgar enn hratt. Mjólkurneysla
í Kína er orðin hin fjórða mesta
í heiminum. Það hefur kallað á
hátæknivædda búgarða með
mikinn fjölda kúa, að því er greint
var frá í Bondebladet 21. febrúar.
Hér í Kína eru til búgarðar með
meira en 20.000 kýr, segir George
Zhang, stjórnandi búgarðsins
Huaxia í grennd við höfuðborgina
Peking. Búgarðurinn líkist meira
hátækniiðjuveri en bújörð. Hröð
uppbygging mjólkurframleiðslu
í Kína hófst fyrir 10 árum. Árið
2008 kom þó afturkippur þegar 300
þúsund börn veiktust. Þá hafði verið
blandað melaníni í mjólkina til þess
að svindla á próteinmagni hennar.
Tekið var á málinu og hlutaðeigandi
sóttir til saka. Staðan er nú sú að
15% af mjólkurframleiðslu í Kína
koma frá risabúgörðum með yfir
2.500 kýr.
Kýrnar bera senditæki
Búgarðurinn Huaxia er í fremstu
röð. Honum var komið á fót
árið 2004. Að stofnun hans
stóðu tveir Kínverjar sem alist
höfðu upp í Bandaríkjunum.
Framkvæmdastjórinn, Charles Shao
minnir á trúarleiðtoga og kúreka.
Hann er sjálfsöryggið uppmálað,
í gallabuxum og skinnjakka og
í fráhnepptri skyrtu. Hann hefur
hannað tölvukerfi sem notað er til að
fjarstýra hverri kú. Mjaltir, beiðsli
og aðrar upplýsingar um kúna eru
sendar sjálfvirkt í tölvu á búinu.
Fram að þessu hefur verið fjárfest
fyrir yfir 100 milljón dollara á
búinu, þar af eru 20% af upphæðinni
bundin í nýjum tæknibúnaði.
Fyrirtækið leggur mjólkina inn
hjá stórum mjólkurbúum, sem
pakka henni í neytendaumbúðir
og selja hana verslunum í Peking.
Það er engum vandkvæðum
bundið en mikill mjólkurskortur
er í borginni. Fóður kúnna er
sýrður maís úr nágrenninu og 2%
smárafóður, alfaalfa, flutt inn frá
Bandaríkjunum. Kínverska heyið er
ekki nógu næringarríkt, segir Shao.
Kýrnar eru fluttar inn frá Ástralíu
en Kína leyfir innflutning aðeins
frá þremur löndum; Ástralíu, Nýja-
Sjálandi og Úrúgvæ. Einnig er
flutt inn sæði hámjólka kúastofna
í Bandaríkjunum.
Fjórðu mestu mjólkurneytendur
í heimi
Mjólkurneysla í Kína er orðin
hin fjórða mesta í heiminum, en
neyslan þar nemur um 37,4 milljón
tonnum á ári. Mjólkurneysla á
íbúa er þó aðeins tæp 20 kg á ári,
sem eru aðeins um 25% af meðal
heimsneyslunni. Það er því rúm til
að þrefalda eða fjórfalda neysluna
í Kína, segir Markku Vaukkonen,
forstjóri Delaval í Austur-Asíu.
Í „verksmiðjufjósinu“, sem við
heimsóttum, er unnt að fylgjast með
þegar kýrnar streyma inn og raða
sér á mjaltabásana, en þar eru 50
básar í röð. Starfsmenn, með grisju
fyrir vitum, þvo júgrin og setja á
mjaltatækin og mjólka í einum
hvelli. Því næst er gólfið spúlað
og næsti hópur tekur við, næstum
eins og á færibandi. Hér mjólkum
við 2.900 kýr þrisvar á dag, sagði
George Zhang. Næsta skref er að
taka í notkun mjaltaþjóna (róbóta),
sagði hann.
Kína er orðið ráðandi um
heimsmarkaðsverð á mjólk. Um
90% framleiðslunnar eru þó seld
á heimamarkaði, 10% fara á
alþjóðlegan markað og helmingur
þess kemur frá Kína.
Mjaltavélar í kínversku risabúi.
Sjálfræði eða valdaafsal til ESB
Evrópusambandið býr við
kreppuástand. Stjórnkerfi þess
veldur ekki hlutverki sínu. Um
60% af ungu kynslóðinni, 25 ára
og yngri, í Suður - Evrópu er
atvinnulaus og 24% í Svíþjóð. Stór
svæði í Evrópu eru að missa frá sér
verulegan hluta af heilli kynslóð
fólks. Í stað þess að bregðast við því
með gagnráðstöfunum beitir ESB
og Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn
aðferðum fjármagnsins til að
flæma burt fólk. Draumur
ráðamanna er fjórfrelsi ESB,
en í því felast frjálsir flutningar
á vörum, fjármagni, vinnuafli
og þjónustustarfsemi sem hefur
þjappað saman valdi í viðkomandi
löndum og orðið á kostnað
sjálfbærrar sóknar samfélagsins
til efnalegra framfara.
Miðflokkurinn í Noregi
styður ekki áðurnefnt fjórfrelsi
Rómarsáttmálans né um stefnu ESB í
málefnum landbúnaðar, sjávarútvegs
og dreifbýlis, þar sem opinberum
styrkjum og einkaleyfum er úthýst.
Reglur ESB um samkeppni koma í
veg fyrir aðkomu ríkisvaldsins að
þessum málum, sem hefur verið
forsenda þess að viðhalda dreifbýli
í Noregi og styrkja það samfélag
jafnréttis og velferðar þar sem við
erum stolt af.
Miðflokkurinn hefur átt í víðtæku
samstarfi við önnur hagsmunasamtök
á sama sviði í Noregi, þvert á allar
spár, og átt sinn þátt í því að koma
í tvennum þjóðaratkvæðagreiðslum
í veg fyrir inngöngu Noregs í ESB.
Flokkurinn getur verið hreykinn
af þessum árangri sínum og glaðst
yfir því að viðhorfskannanir sýna að
70-80% þjóðarinnar eru nú andvíg
aðild að ESB.
Noregi var ekki úthýst úr ESB árið
1972, eins og Verkamannaflokkurinn
og Hægri flokkurinn spáðu. Í
samskiptum Noregs og ESB bíða
heldur ekki nein óleyst úrlausnarefni.
Báðir aðilar, ESB og Noregur, hafa
hag af traustu og góðu samstarfi.
Öflug stjórn á náttúruauðlindum
er afar mikilvæg fyrir lítið og
dreifbýlt land eins og Noreg.
Sigur andstæðinga aðildar að
ESB árið 1972 hefur eftir það
tryggt yfirráðarétt og uppbyggingu
atvinnulífs og efnahagsmála í
Noregi. Þar ber ekki síst að hafa
í huga uppbyggingu á olíu- og
gasvinnslu í Noregi, með öllum þeim
iðnaði, þekkingaröflun og fjölþættu
verkefnum sem fylgt hafa í kjölfar
þess. Sú þróun hefði verið óhugsandi
ef Noregur hefði gengið í ESB árið
1972.
Statoil, sem er í eigu norska
ríkisins, hefur verið máttarstólpinn
í þeirri uppbyggingu. Nærtækt
hefði verið að fela Englandi að sjá
um þessa þjónustu, þar sem mest
fjármagn og víðtækust þekking
á rekstri sem þessum var þar að
finna. Norska þjóðin gerði sér hins
vegar grein fyrir því að uppbygging
norsks samfélags var mikilvægari en
stundargróði. Þess vegna var þessi
þjónusta frá upphafi byggð upp í
Stavanger.
Hin mikilvæga þátttaka Noregs
í þróun hafréttarmála, sem fram fór
á vegum Sameinuðu þjóðanna á 8.
áratugi síðustu aldar, hefði verið
óhugsandi ef Noregur hefði þá átt
aðild að ESB.
Verkalýðshreyfingin í Noregi
hafði þá í þjónustu sinni starfsmenn,
sem áttuðu sig á því að fjórfrelsi
Rómarsáttmálans mundi auka
vald fjármagnsins en draga úr
réttindum og samstöðu almennings
í landinu. Einnig hefði sáttmálinn
skert verulega möguleika Noregs
á að fylgja fram sinni eigin stefnu í
málefnum norsks dreifbýlis.
Olíugróði Noregs hefur dregið
úr samkeppnisstöðu þjóðarinnar í
öðrum atvinnugreinum. Það gildir
jafnt um landbúnað, ferðaþjónustu,
fiskveiðar og fiskvinnslu og margvís-
legan iðnað. Framtíð þessara greina
ræðst af samningum við yfirstjórn
Evrópska efnahags svæðisins.
Matvælaframleiðsla og
matvælaöryggi í Noregi hefur
dregist saman vegna samningsins.
Landsþing Miðflokksins verður
því að koma af stað almennum
umræðum um stefnumörkun í
þjóðarinnar í þeim málaflokki.
Nationen 4. apríl 2013,
Amund Venger, stytt.