Bændablaðið - 08.05.2013, Blaðsíða 46

46 Bændablaðið | Miðvikudagur 8. maí 2013
Lesendabás
Vegna ályktunar búnaðarþings,
mál 21 Girðingar með þjóð vegum
og merkingar, langaði undir-
ritaðan að koma eftir farandi
hugleiðingum á framfæri.
Í vegalögum er gert ráð fyrir
því að Vegagerðin greiði hluta við-
haldskostnaðar girðinga með þjóð-
vegum landsins á móti landeiganda.
Í raun má segja að landeigandi
greiði vinnuna við viðhaldið en
Vegagerðin efniskostnað, í krónum
talið eru það um það bil 10.000
krónur á kílómetra girðingar. Þessar
reglur eru nokkuð skýrar og ættu
að virka mjög vel í fullkomnum
heimi. Nú hefur landnotkun breyst
mjög hratt og á mörgum jörðum er
ekki stundaður búskapur og enginn
hvati hjá eigendum að halda við
girðingum. Girðingar hætta fljótt að
gegna hlutverki sínu ef þeim er ekki
haldið við, verða lýti í landslaginu
og það sem verra er, búfénaður
leitar út á vegina með tilheyrandi
hættu fyrir vegfarendur.
Árið 2010 tók Grímsnes- og
Grafningshreppur að sér að halda
við veggirðingum í hluta sveitar-
félagsins. Gerður var samningur
milli landeigenda og sveitarfélags-
ins um að sveitarfélagið héldi við
girðingum og fengi greitt við-
haldsfé Vegagerðarinnar fyrir.
Auðvitað eru girðingar í mjög mis-
jöfnu ástandi, sumar nýjar og þurfa
ekki mikið viðhald en aðrar gamlar
og segja má ónýtar. Reynslan af
þessum samningi er nokkuð góð,
auðvitað er þetta dýrast fyrstu
árin þegar lélegum girðingum er
komið í gott lag. Núna á þriðja ári
þessa verkefnis sjáum við fram á
það að viðhaldsfé frá Vegagerð
dugir vel til þess að halda veg-
girðingum í góðu lagi. Samstarf
sveitarfélagsins, Vegagerðarinnar
og landeigenda hefur gengið mjög
vel, veggirðingar eru í nokkuð góðu
standi, ekki lýti og síðast en ekki
það mikilvægasta, enginn búfén-
aður er á þjóðveginum.
Hörður Óli Guðmundsson
Varaoddviti Grímsnes- og
Grafningshrepps
Hugleiðingar um veggirðingar Hvernig aukum við
kaupmáttinn?
SVÞ – Samtök verslunar og
þjónustu vöktu í aðdraganda
alþingis kosninga athygli á þeim
gífurlegu möguleikum sem
felast í því að lækka vöruverð
hér á landi - einkum matvöru.
Það er að mati samtakanna ein
einfaldasta leiðin til þess að bæta
hag almennings í landinu, en
allir þurfa að kaupa í matinn og
útgjöld til matarinnkaupa eru
drjúgur hluti af neysluútgjöldum
hverrar fjölskyldu.
Tollvernd landbúnaðarins
Stór hluti íslensks landbúnaðar býr
við tollvernd, sem óumdeilanlega
leiðir til þess að neytendur greiða
hærra verð fyrir þá vöru en vera
myndi ef þessari vernd væri ekki
til að dreifa. Með þessu móti hefur
landbúnaðurinn verið í skjóli frá
erlendri samkeppni um áratuga-
skeið. Að mati okkar sem vinnum
að því að efla hag verslunarinnar
í landinu er sú vernd sem land-
búnaðurinn nýtur með þessum
hætti hvorki góð fyrir bændur
né fyrir neytendur. Og svo því sé
haldið enn einu sinni til haga er
SVÞ með þessu ekki að ráðast á
bændur, þó að margir sjái sér hins
vegar hag í því að halda hinu gagn-
stæða fram.
Samtök verslunar og þjónustu
vilja hag íslensks landbúnaðar sem
mestan en eru þeirrar skoðunar að
framleiðsla á, t.d. kjúklingakjöti og
svínakjöti, sem hefur öll einkenni
verksmiðjuframleiðslu, eigi ekki
að njóta tollverndar. Á hinn bóginn
telja samtökin mikilvægt að hinn
„gamli“ hefðbundni íslenski land-
búnaður haldi áfram stöðu sinni
sem hornsteinn til að tryggja búsetu
í dreifðum byggðum landsins og
sem mikilvægur framleiðandi
góðrar og eftirsóttrar neysluvöru.
Kaupmáttur almennings
er í húfi
Kjarasamningar á almennum
vinnumarkaði eru lausir í lok
nóvember nk. Ef litið er til þess
hverjar hagvaxtarhorfur hér á landi
eru mun ekki verða auðvelt að ná
fram mikilli kaupmáttaraukningu
með gerð nýrra kjarasamninga.
Staðan er einfaldlega þannig að
það er ekki mikil innistæða fyrir
hækkun launa innan atvinnulífsins.
Að mati SVÞ liggur
því í augum
uppi að
kaupmáttaraukningu hjá almenn-
ingi þarf ekki síst að ná fram með
lækkuðu vöruverði – ekki síst með
því að draga verulegulega úr þeirri
tollvernd sem fjölmargar land-
búnaðarvörur búa við.
Það er tiltölulega auðvelt að
sýna fram á hversu mikið væri
hægt að lækka verð á kjúklinga-
eða svínakjöti, svo dæmi séu tekin,
ef tollverndin yrði afnumin. Það
er vitað hvaða tollar eru lagðir
á þessar vörur og því er reiknis-
dæmið tiltölulega einfalt. Hér er
eftir miklu að slægjast enda eru
þessar kjöttegundir um helmingur
þess kjöts sem neytt er á íslenskum
heimilum. Hagsmunir 130 þúsund
heimila í landinu eru undir. Þau
hljóta að eiga réttmæta kröfu til
þess að getað keypt í matinn á
eins hagstæðu verði og kostur er
og því snýst þetta í grunninn um
það hvort má sín meir, hagsmunir
heildarinnar eða þröngir sérhags-
munir tiltölulega fárra aðila. SVÞ
lítur á hlutina út frá hagsmunum
heildarinnar.
Viðhorf stjórnmálaflokka
Við hjá SVÞ verðum ekki vör við
annað en að ríkur
vilji sé
meðal allra helstu stjórnmála-
flokka til þess taka þessi mál öll
til endurskoðunar. Áfram eigi
að standa vörð um þær greinar
landbúnaðarins sem hafa verið
hornsteinar íslensks land búnaðar
frá alda öðli. Aðrar greinar mat-
vöruframleiðslu verða að horfast í
augu við það að erlend samkeppni
er óhjákvæmileg. Við þurfum að
hafa öfluga matvælaframleiðslu á
Íslandi og hana þarf að efla. Við
erum tilbúin að taka þátt í vinnu
við að efla hana sem verða má, en í
því sambandi verður ávallt að hafa
heildarhagsmuni að leiðarljósi.
Frelsi er ekki ógn
SVÞ hefur það mikla trú á íslensk-
um landbúnaði að hann þurfi ekki
að óttast aukna samkeppni. Aðrar
atvinnugreinar í landinu hafa
staðið sig prýðilega í alþjóðlegri
samkeppni eins og dæmin sanna.
Íslenskur iðnaður, sem bjó um ára-
tugaskeið við samkeppnisvernd,
hefur staðið sig með prýði í sam-
keppninni við innfluttan iðnvarn-
ing. Árangur íslenskrar garðyrkju
er eftirtektar verður nú þegar sú
atvinnugrein hefur ekki notið sam-
keppnisverndar í nokkur ár.
Viðhorf óháðra aðila
Óháðir aðilar á borð við
Samkeppnis eftirlitið hafa beinlínis
hvatt til þess að verndartollar verði
lækkaðir eða afnumdir og að sú
aðgerð myndi hafa mjög jákvæð
áhrif til lækkunar matarverðs.
Eftirlitið hefur í því sambandi stað-
fest að skattkerfis breytingar m.a.
lækkun virðisauka skatts á matvæli
úr 14% í 7% árið 2007 skiluðu sér
að fullu til neytenda. Einnig má
rifja upp skýrslu formanns mat-
vælanefndar forsætisráðherra frá
árinu 2006, en þar kom fram að
afnám tolla og annarra innflutn-
ingshafta væri besta leiðin til að
lækka matarverð á Íslandi.
Lokaorð
Öll þessi umræða snýst um heildar-
hagsmuni almennings í þessu landi.
Sá stóri hópur á kröfu til þess að á
sjónarmið hans sé hlustað. Í þeirri
umræðu fara hagsmunir hans og
hagsmunir verslunarinnar saman.
Samkeppni er af hinu góða – sam-
keppni stuðlar að
hagkvæmni og
nýsköpun. Það er
fráleitt sjónarmið
að aflétting toll-
verndar á ein-
stökum sviðum
ógni landbúnað-
inum – til þess er
íslenskur landbún-
aður einfaldlega
of öflugur. Það er
orðið hálf öfug-
snúið ef versl-
unin hefur meiri
trú á íslenskum
bændum en for-
ysta þeirra sjálfra.
Andrés
Magnússon
framkvæmda-
stjóri SVÞ –
Samtaka versl-
unar og
þjónustu.
Andrés Magnússon
Vegna ályktunar búnaðar-
þings: Því hefur verið haldið
á lofti á undanförnum árum,
undir forystu forsetans, að
við yrðum að tryggja mat-
vælaöryggi. Og með hverju?
Jú, með því að borga með sauð-
fjár- og kúa bændum. Takið
eftir; ekki kjúklinga-, svína- né
grænmetis ræktendum. Bara
með me, me og mu, mu.
Munið! Rollubeit stuðlar að
ofbeit og gróður- og jarðvegs-
eyðingu. Mjólkin virðist viðriðin
krabbamein og ofnæmi, svo ekki
sé meira sagt.
Og hvað kostar þetta þjóðina?
Jú, marga milljarða á ári og toll-
vernd á innfluttar matvörur. Hvað
annað? Jú, styrki alls konar, ár
eftir ár. Snjóþyngsli, kal, of þurr
sumur, of blaut sumur, ónýtar
girðingar, sölutregða á kinda-
kjöti, of hátt áburðarverð og svo
framvegis.
Væri nú ekki skynsamlegra
að nota þessa peninga í annað,
t.d. í landgræðslu, skógrækt og
græna geirann? Og væri það ekki
líka skynsamlegra að stuðla að
aukinni kjúklinga- og svínakjöts-
framleiðslu? Fækka kindum
það mikið að afurðirnar nægi
eingöngu á innanlands markað.
Að selja kjötið úr landi er „út
úr kú“. Við erum búin að borga
með framleiðslunni og stuðla
þar með að ofbeit, gróður- og
jarðvegseyðingu. Síðan ætti að
velja bestu héruð landsins undir
rollurnar og hafa þær allar í
FJÁRHELDUM girðingum,
beitarhólfum. Ef þessi búskap-
ur viðhelst úti um allar jarðir,
og það ekki í beitarhólfum, er
hætt við að sunnudags steikin
týnist á fjöllum. Það sýnir sig
að sauðfjár búskapur er auðsjáan-
lega mjög óarðbær búgrein og
óhagstæður gróðri landsins.
Hvers vegna í ósköpunum eigum
við þá að halda áfram að borga
með honum?
Þar fyrir utan fylgir þessum
styrktu búgreinum alveg hroða-
leg sjónmengun um allt land,
haugar af snjóhvítu, glampandi
plasti úti um tún og engi, með-
fram þjóðveginum eða uppi
á bæjarhólnum. Ég er reyndar
mjög sátt við græna plastið sem
þeir eru farnir að nota hér í nær-
sveitum mínum. Hjá hvíta plast-
inu vildi ég óska að væru manir í
kring með gróðri efst sem neðst.
Það væri flott.
Stokkum upp í landbúnað-
inum!
Margrét Jónsdóttir,
eftirlaunaþegi í
Norðvesturkjördæmi.
melteigur@simnet.is
Hið meinta matvælaöryggi
– í héraði hjá þér –
FB Selfossi 570 9840
FB Hvolsvelli 570 9850
FB Egilsstöðum 570 9860
Fóðurblandan Korngörðum 12 104 Reykjavík 570 9800 Fax 570 9801 fodur@fodur.is
Girðingarefni
Sendum um allt land
www.fodur.is
í miklu úrvali