Bændablaðið - 22.08.2013, Blaðsíða 34

34 Bændablaðið | Fimmtudagur 22. ágúst 2013
Jón Elvar Hjörleifsson og Finnur
Aðalbjörnson tóku við búskap
á Ytra-Laugalandi árið 1995.
Grettir Hjörleifsson tekur við að
Finni 1999. Árið 2000 keyptu þeir
bræður Hrafnagil, ásamt Ívari
Ragnarssyni, og sameinuðu við
Ytra-Laugaland og svo Brúnir
ári seinna. Ívar hætti svo árið
2004 og Grettir 2007. Sama haust
það ár flutti Berglind norður frá
heimahögum sínum, Þverlæk í
Holtum.
Býli? Hrafnagil.
Staðsett í sveit? Eyjafjarðarsveit,
12 km sunnan við Akureyri.
Ábúendur? Berglind
Kristinsdóttir og Jón Elvar
Hjörleifsson.
Fjölskyldustærð (og gæludýr)?
Eigum fjórar dætur, Svölu Huld
(9), Heiðrúnu (5), Freyju (3) og
Iðunni (2). Eigum líka snillinginn
hana Töru og nokkrar læður
og kettlinga ef einhvern vantar
mannelskar veiðiklær.
Stærð jarðar? Hrafnagil er 690
ha, Ytra-Laugaland er u.þ.b.
250 ha og Brúnir nærri 200 ha,
leigjum líka 70 ha hér í sveitinni.
Gerð bús? Aðallega naut-
griparækt, einnig ferðaþjónusta,
hrossarækt og túnþökusala.
Fjöldi búfjár og tegundir? 360
nautgripir, fá en góð hross, 30
mislitar ær, 15 verpandi hænur
og 3 tilgangslausar ullarkanínur.
Hvernig gengur hefðbundinn
vinnudagur fyrir sig á bænum?
Förum í fjósið þegar við vökn-
um og áður en við förum að sofa.
Annars mjög fjölbreytt og oftast
mikið að gera, engir tveir dagar
eins.
Skemmtilegustu/leiðinlegustu
bústörfin? Leiðinlegast er að
eiga við bankana og bókhaldið en
skemmtilegast er að taka á móti
ungviðinu og keyra heim rúllum.
Hvernig sjáið þið búskapinn
fyrir ykkur á jörðinni eftir
fimm ár? Verðum búin að virkja
Reykána, verðum búin að rækta
50 ha í viðbót á Hrafnagili, komin
með róbótavænni kýr og styttri
skuldahala. Notum meira verktaka
eins og Gretti bróður og Mána
sem rúlla öllu upp.
Hvaða skoðun hafið þið á félags-
málum bænda? Höfum varla haft
tíma til að hugsa um það síðustu
ár eins og kannski margir bændur,
en kjarabarátta bænda er ekki betri
en svo að kók á flösku er dýrara en
mjólk! Það er ekki eðlilegt, kannski
er það markaðssetningin? Þessi
verðlagsnefnd okkar er alveg út úr
kú og réttast væri að gefa öllum
nýjar reiknivélar til að byrja með.
Vantar ákveðnari menn í okkar for-
ustu eins og t.d. Snorri Sigurðsson
var hjá LK á sínum tíma. Hann
var með sólgleraugun í sjónvarps-
viðtölum að rífa kjaft og hamraði
á okkar málum, var áberandi og
hreyfði við hlutunum en við erum
ekki að segja að þar sé ekki unnið
gott starf í dag, þetta er erfitt allt
saman en okkar menn þurfa að
vera miklu meira áberandi og fast-
ari á sínu og bændur allir að þora
að segja sínar skoðanir annars-
staðar en við eldhúsborðið.
Hvernig mun íslenskum land-
búnaði vegna í fram tíðinni?
Það er allt undir bönkum landsins
komið og hvernig stjórnmálin
taka á skipulagi landnýtingar,
og kynslóðaskiptum í búskap
sem er nánast ógjörningur í dag.
Þetta er áhyggjuefni. Hvar er
gamla lánadeild landbúnaðarins?
Það mættu fleiri aðilar styðja
sína heimabyggð eins og KS
í Skagafirði í stað þess að
hafa einhverja miðstýringu
frá Reykjavík þar sem oft er
lítill skilningur á málefnum
landsbyggðarinnar. Sorglegt
hvernig til dæmis KEA fór á
sínum tíma. Og aldrei ESB, það
má ekki gerast.
Hvar teljið þið helstu tækifærin
í útflutningi íslenskra búvara?
Það mætti skoða af meiri þunga
framleiðslu og markaðssetningu
á okkar hreinu búvörum svo sem
eins og grænmeti, hér er nóg af
vatni og grænni orku! Eins er
smjörið til dæmis eitthvað sem
væri hagstætt að flytja út. En
kannski er best að halda áfram að
flytja inn túristana til landsins til
að grænka grasið okkar.
Hvað er alltaf til í ísskápnum?
Smjör, KS súrmjólk, ostar,
grænmeti, egg, mjólkurfatan og
reyktur silungur.
Hver er vinsælasti maturinn á
heimilinu? Lambakótilettur með
sveppaostasósu og kartöflum,
einnig bakaður lax eða þykkir og
sveittir heimalagaðir hamborgarar.
Eftirminnilegasta atvikið við
bústörfin? Þau eru alltof mörg
til að velja eitthvað eitt en það
sem kemur fyrst upp í hugann er
þegar hryssan Sara frá Víðinesi
II vann fyrstu verðlaun (8,29) á
LM 2008, en hún er ættuð héðan
af gamla Hrafnagilskyninu. Eða
þegar kýrnar Sérviska og Unnur
fóru yfir 50 kg í dagsnyt. Einnig
þegar við tókum hringekjuna
í gagnið í janúar 2006 og svo
seinna róbótana í febrúar á þessu
ári. Skondnast til að setja á prent
væri þegar við lentum um árið í
því að Hranastaðakýrnar sluppu
saman við okkar og við tókum
ekkert eftir því fyrr en Ásta bóndi
hringdi í okkur.
Líf og lyst
BÆRINN OKKAR
Nú nálgast sú tíð að
bændur fara í göngur og
réttir. Þá er ekki amalegt
að eiga í hnakktöskunni
nokkrar flatkökusneiðar og
auðvitað með hangikjöti.
Flatkökubakstur er mikil list og
þá skiptir máli að kunna til verka.
Birna Sigurðardóttir, húsfreyja og
kennari á Hvolsvelli, kallaði á ömmu
sína á dögunum og bauð henni í
heimsókn. Tilgangurinn var að baka
helling af flatkökum og kenna yngri
kynslóðinni handtökin. Amman
heitir Ragnheiður Klemensdóttir
er fædd og uppalin á syðsta bæ
landsins, Görðum í Mýrdal þann
30. janúar 1923 og er því 90 ára.
Hún hefur búið í Ytri-Skógum
með dóttur sinni og fjölskyldu frá
1977. Ragnheiður stundaði vinnu í
Skógum; mötuneyti Skógaskóla og
eldhúsinu á Hótel Eddu. Dvaldi oft
á Fit hjá hinni dóttur sinni í fríum.
Birna sagði að sig hefði lengi
langað til að læra handtökin við
flatkökugerðina almennilega.
„Ég fékk ömmu í heimsókn til
að kenna mér þetta og krökkunum
mínum. Þegar ég bað ömmu um
uppskriftina benti hún bara á kollinn
á sér og tautaði: Hún er nú bara hér!“
80 flatkökur
2 kg hveiti
600 g rúgmjöl
2 tsk salt
2 ltr. sjóðandi vatn, sett út í smám
saman
Aðferð:
Hvaða mél svo sem er notað þá
er lykilatriðið fólgið í vatninu og
aðferðinni við að hræra. Vatnið
verður að vera sjóðandi heitt.
Þurrefni eru sett í skál og mynduð
hola/skál í miðju þess þar sem
sjóðandi heitu vatninu er hellt út í
og smám saman hveiti barmarnir
hrærðir saman við. Hnoða með
höndunum (í hönskum því deigið
er svo heitt) í lokin og rúlla í
þykkar lengjur. Gott að geyma
það deig sem ekki er verið að
vinna strax í plastpoka svo það
harðni ekki. Deigið á að vera vel
mjúkt.
Lengjan skorin í bita og þeir
mótaðir í klatta. Flatt út (passa
þarf að hafa vel af hveiti á
borðinu). Gott að nota potthlemm
með beittri brún til að skera út
flatkökurnar. Baka á vel heitri
plötu.
Að sögn skyldmenna Ragnheiðar
hefur hún alla tíð verið forkur
til allrar vinnu. Flatkökurnar,
kleinurnar og pönnsurnar
sem hún hefur galdrað fram í
gegnum tíðina eru óteljandi.
Flatkökurnar hennar ömmu Ragnheiðar
MATARKRÓKURINN FLATKÖKUBAKSTUR Á HVOLSVELLI
Hrafnagil
Myndir / Birna Sigurðardóttir