Læknablaðið - 01.06.1960, Qupperneq 36

66
LÆKNABLAÐIÐ
senn. Til þessa liafa þessar lieim-
ildir legið að mestu ókannaðar,
og ég hef ekki heldur kynnt mér
þær til neinnar hlítar og lief því
ekki getað myndað mér full-
nægjandi skoðun á lækniskunn-
áttu Bjarna út frá þeim. I stað
þess mun ég leitast við að bregða
upp mynd af læknanámi lians,
með þvi að það veitir óbeinar
upplýsingar um þekkingu hans
í læknisfræði. En jafnframt
verður höfð hliðsjón af þeim
prentuðum heimildum, er veita
vitneskju um hana og þeim fáu
óprentuðu heimildum, sem ég
hef kynnt mér þessu viðvíkj-
andi.
Bjarni Pálsson innritaðist í
Hafnarháskóla 16. des. 1746, 27
ára að aldri, og valdi sér að
einkakennara (præceptor pri-
vatus) prof. med. Balthazar Jó-
hannes de Buchwald (1697—
1763), en 8. des. hafði Bjarni
tekið aðgöngupróf, examen arti-
um, sem þá var skilyrði til inn-
ritunar í háslcólann. I ævisögu
Bjarna Pálssonar eftir Svein
Pálsson segir: „Begenls féck
Bjarni árið eptir, þann 2ann
Maí, tók liann þá fyrir alvöru,
auk enna philosophisku vísinda
að dýrka læknis-list, náttúru-
vísi, urta-fræði og aðrar greinir
náttúru-historíunnar, hvörju
hann stöðugt áfram héllt í
nærstu samfeld 4 ár. Þann 5ta
Júní 1747 gjörði liann, ásamt
fleirum, sína fyrstu Urtasafns-
lerð' (excursio herþaria) úl um
Sjáland, og síðan hvört sumar
liann dvaldi þar, tvisvar og
þrisvar i viku hvörri. Hafði
hann þessi 4 ár fyrir kénnendur:
Ziegenhalg i Mathesi applicata,
optica og þessháttar; Scheid og
Testrup í Philosophia; IJorre-
bow í Stjörnu-vísi“ (33. bls.).
Þessir fjórir kennarar eru
hinu raunverulega læknanámi
óviðkomandi, og mun ég þvi
ekki ræða kennslu þeirra. En
þess skal getið, að naumast geta
„þessi 4 ár“ átt við þá, heldur við
kennarana i læknislist, sem tald-
ir eru upp næst á eftir í ævisög-
unni, því að ólíldegt er, að
Bjarni hafi stundað nám hjá of-
angreindum 4 kennurum, eftir
að liann var orðinn plnlosophiæ
haccalaureus (1. júlí 1748).
A liáskólaárum Bjarna voru
aðeins tveir prófessorar í lækn-
isfræði, eins og verið hafði
lengst af frá stofnun háskólans,
og kenndu þeir auk læknisfræð-
innar þá dýra-, jurta- og steina-
fræði, sem kostur var að nema
við hánn, enda sóttu læknar
þeirra tíðar sín helztu lvf í þessi
þrjú ríki náttúrunnar og þó
mest í grasaríkið.
í eldsvoðanum milda í Kaup-
mannahöfn 1728 brann háskól-
inn ásamt Tlieatrum anatomi-
cum, náttúrugripum og bókum,
og má segja, að liann hafi verið
algerð auðn eftir hrunann, og
tók mörg ár að hæta aftur úr
því. Árið 1731 var húið að end-
urbyggja kommunitet, regens