Læknablaðið - 01.06.1966, Síða 52

126
LÆKNABLAÐIÐ
hvernig sýkingin berst til nýrnanna, hvort heldur blóðleiðina eða
upp eftir þvagálunum. Til skamms tíma þótti hin fyrri leið líklegri,
og var sú skoðun studd dýratilraunum. Síðasta áratuginn eða svo
liafa fleiri og fleiri stoðir runnið undir það, að hin síðari smitleið-
in sé algengari og mikilvægari.
Helztu áfangar í þeirri þróun eru þessir:
Árið 1953 sýndu bandarískir læknar fram á, að jafnaðarlega
er langur aðdragandi að klíniskum pyelonephritis og fyrsta byrjun
er ósjaldan í bernsku. Því næst hirtu þeir Edward H. Kass og
samstarfsmenn hans í Boston niðurstöður af rannsóknum sínum
og lækningatilraunum. Segja má, að aldahvörf verði um leið í
afstöðu til pyelonephritis. Rannsóknir þessar sönnuðu, að það er
magn sýkla í þvagi, sem mestu máli skiptir, og að livers konar
aðgerðir á þvagfærum til rannsókna og lækninga eru mjög var-
hugaverðar, með því að þær geta auðveldað eða orsakað innrás
sýkla í nýrnavef. Til rannsókna á sýklamagni reyndist fullnægj-
andi að nota miðbunuþvag, en áður höfðu mjög tíðkazt sýnis-
tökur með þvaglegg, sem eru stórhættulegar. Þessar niðurstöður
birtust órið 1960, og síðan hafa þvagsýni ekki verið tekin með
legg á lyflæknisdeild Landspítalans, nema í brýnustu nauðsyn.
Árið 1962 eru svo færðar sönnur á kenninguna um bakflæði
(reflux) frá þvagblöðru til nýrna, sem síðar verður vikið að í
kvöld, og loks sanna þau Holland og West 1963, að unnt er með
lækningatilraunum að hindra skaðlegar afleiðingar af bakflæði, ef
rétt er á haldið.
Meginatriði þess, sem hér hefur verið sagt, er eftirfarandi:
1) Nauðsynlegt er að taka jákvæðari afstöðu til pyelone-
phritis en hingað til hefur vei-ið gert og beita fyllstu rann-
sókna- og lækningatækni.
2) Ef unnt er að hindra sýklamengun þvags, þvagrennslis-
truflanir og aðgerðir á þvagfærum, sem sýkingarhættr
fylgir, má hafa mikil áhrif á framvindu sjúkdómsins eða
lækna hann að fullu.
3) Jafnvel þó að komin sé nýrnabilun, er enn von um veru-
legan árangur af lækningatilraunum.
4) Greining sjúkdómsins er erfið, en um það vandasama hlut-
verk munu þeir Sigurður Þ. Guðmundsson og Ásmundur
Brekkan ræða hér á cftir.