Læknablaðið - 01.06.1966, Page 61

LÆKN ABLAÐIÐ
133
línur um, hvenær skuli röntgenrannsaka og hvaða rannsóknarað-
ferðum skuli beitt.
Röntgenrannsóknin getur beint sjúkdómsgreiningunni á rétta
braut, en oft er það einnig, að litlar eða engar breytingar sjást
við röntgenrannsókn, og fyrir kemur furðulegt misræmi á klínisku
ástandi sjúklingsins og niðurstöðum röntgenrannsókna.
Val rannsóknaraðferða og mat þeirra er þannig nokkuð háð
stigi sjúkdómsins.
Klíniskt er ógerlegt að gera sér grein fyrir útbreiðslu sjúk-
dómsins í nýrnavef, þeim form- og vefjabreytingum, er hann kann
að hafa valdið á nýrunum sjálfum og jjvagfærum að öðru leyti,
og enn fremur öðrum (komplicerandi) vefjabreytingum, er fram
koma á nýrum og þvagfærum, svo sem steinmyndanir, nephrocal-
cinosis, papillær necrosis, þrengslum á þvagálum og breytingum i
])löðru eftir langvarandi eða afturhverfandi bólgur.
Þar sem klínisk sjúkdómsgreining pyelonepbritis er ótvíræð,
eru röntgenrannsóknir mikilvægar við ákvörðun meðferðar og
einnig til þess að fylgjast með árangri af meðferð og framvindu
sjúkdómsins. Vil ég þar einkum til nefna afmarkaðar sjúkdóms-
breytingar í nýrnavef, sem aðgengilegar væru skurðaðgerð; ífar-
andi bólgubreytingar í þvagblöðru, er valda vöðvabilun í trig-
onumsvæði blöðrunnar og l)akflæði (reflux) í þvagálum, sem er
einkum algengt bjá börnum, en þar má telja hvarf slíks bakflæðis
gott einkenni um, að tekizt bafi að yfirbuga sýkingu.
Hér er ekki kennslustund í röntgengreiningu á pyelonepbritis,
og verður því aðeins drepið á helztu rannsóknaraðferðir og al-
gengustu röntgeneinkenni.
Yfirlitsmyndir veita okkur upplýsingar um stærð nýrnanna;
hvort fyrir hendi séu staðliundnar örmyndanir eða almenn rýrnun
nýrnavefjar og skorpnun nýrans, enn fremur um steinmyndanir
í nýrnavef. á papillum, eða annars staðar í þvagfærum.
Auk yfirlitsrannsóknar ber alltaf, jiegar því verður við kom-
ið, að gera urografi með inndælingu skuggaefnis.
Sú rannsókn veitir okkur góða bugmynd um starfrænt ástand
nvrnanna og jafnvel einstakra hlula jieirra. enn frennir mikilvæg-
ar upplýsingar um morfologiskt ástand nýrnavcfjarins og annarra
hluta þvagfæranna.
Slagæðarannsókn með skuggaefnum (renal angiografia) gef-
ur miög fullkomna mynd af ástandi vefiarins, sem er sérlega mik-
ils virði í pyelonephritis við mat á staðbundnum brevtingum, er
kynnu að vera aðgengilegar fyrir resectio partialis. Enn fremur