Læknablaðið - 01.10.1966, Page 49

LÆKNABLAÐIÐ
215
nokkrum sinnum áður að minnsta kosti komizt í „tríklóretýlen-
rús“ án þes að verða meint af, svo að vitað væri (sln-. texta).
Hér má þó eigi gleyma, að tríklóretýlen getur valdið alvarleg-
um heila- og taugaskemmdum, er til lengdar lætur. Rpholm gat
þessa í yfirlitsgrein sinni þegar fyrir röskum 30 árum. 1 þessu
sambandi má nefna, að verulegur hluti (um 50%) tríklóretýlens
skilst úl í þvagi ummyndað í tríklóretanól og tríklóredikssýru
(Bartonícek 1962). Útskilnaður þessara efna varir lengi eða allt
að þremur vikum eða lengur. Langmest skilst þó út fyrstu fimm
til sex dagana.
Tríklóredikssýru má ákvarða á auðveldan hátt í þvagi (m. a.
Abrahamsen 1960). Slíkar ákvarðanir geta því komið að góðu liði
við greiningu á tríklóretýleneitrunum. Tríklóredikssýra fannst í
þvagi tveggja sjúklinga (XII og XV) í safni okkar.
Á 20 ára tímahili því, sem nær yl'ir árin 1945—1964, eru, svo
sem áður segir, einungis heimildir um fjóra sjúklinga, er veikzt
hafa af tríklóretýleneitrun (2. tafla). Vel kann þó að vera, að
fleiri hafi veikzt cn þeir, er komið hafa til meðferðar á spítölum
horgarinnar eða verið krufnir í Rannsóknastofu Háskólans i
meinafræði. Líklegt verður samt að telja, að þær eitranir, er við
höfum engar heimildir um, hversu margar sem þær kunna að
vera, hafi verið svo vægar, að eigi hafi verið talið nauðsynlegt að
leggja sjúklingana í spítala. Af þessu má álykta, að bráðar, alvar-
legar tetraklórmetaneitranir hafi verið mun tíðari hér um
slóðir en bráðar, alvarlegar eitranir af völdum tríklóretglens.
Af 3. töflu má enn fremur ljóst vera, að sala tríklóretýlens var
rniklum mun meiri að vöxtum en nam sölu tetraklórmetans á
tímabilinu 1952—1964. Úess vegna verður varla í efa dregið, að
tetraklórmetan sé mun hætlulegra efni í meðförum en tríklór-
etýlen. Þetta staðfestir þannig ótvírætt fyrra álit manna varðandi
samanburð á eiturhrifum þessara tveggja efna (sbr. inngangs-
orð).
Reynt hefur verið að sporna við eitrunum af völdum tetra-
klórmetans og tríklóretýlens með því að setja ákvæði um merk-
ingu og ílál og leggja bann við umhellingu efnanna í ílát eða flösk-
ur, sem notaðar eru við drykkju (shr. Auglýsingu varðandi með-
ferð og útlát á tetraklórkolefni og tríklóretýlen, sem . ... , frá
23. septembcv 1950). Vafasamt er þó, að viðleitni þessi hafi borið
árangur sem skyldi. Þannig hefur verið augljós misbrestur á því,
að hanni gegn umhellingu hafi verið framfylgt. Þá hefur og oftast