Læknablaðið - 01.10.1966, Síða 58

220
LÆKNABLAÐIÐ
LÆKNABLAÐIÐ
52. árg. Október 1966
FELAGSPRENTSMIÐIAN H F
UM EITRANIR
Getið er þegar í heimildum,
sem ritaðar eru löngu fyrir
Krists burð, um eitranir aí'völd-
um ýmissa efna. Cr sögu fyrri
alda eru þekkt mörg dæmi um
nafngreinda menn, er ýmist
réðu sér sjálfir bana eða var
ijanað með eitri. Frægasta dæmi
slíks er sennilega dauðdági
spekingsins Sókratesar, er Plató
liefur lýst. Segja má, að á mið-
öldum og endurreisnartímabil-
inu svokallaða liafi eiturmoro
verið í tízku. Þannig er sagt, að
skálkurinn Alexander páfi 0.
af Borgiaætt Jiafi stytt líf ýmissa
kardinála sinna með eitri og
loks verið byrlað eitur sjálfum.
Nú á dögum eru eiturmorð
bins vegar fátíð og lítl í tízku,
enda er yfirvöldum auðveldari
eftirleikur en áður var, síðan
skipulegar eiturefnafræðilegar
ákvarðanir (forensic ebemical
analyses) liófust snennna á 19.
öld. Eitranir eru þó jafnvel enn
tíðari á okkar dögum en áður
var. Þessu veldur binn mikli
fjöldi bættulegra efna, sem
menn eru daglega i snertingu
við, svo og misnotkun sefjandi
og róandi lvfja, er ekki sjaldan
veldur eitrunum og' stundum
dauða.
í þessu befti Læknablaðsins
er skýrt frá eitrunum af völd-
um tetraklórmetans og tríklór-
etýlens í Reykjavik og grennd
á tímabilinu 1945—1964. Ilöf-
undarnir benda á, að tetraklór-
metan sé efni mun hættulegra
en tríklóretýlen og þvi full
ástæða til þess að leggja strang-
ar bömlur á sölu þess. Reynd-
ar benda þeir einnig á, að tak-
marka beri sölu tríklóretýlens
við ákveðið magn bverju sinni.
Eftirtektarvert er, bve alkóhól
evkur og magnar eiturhrif lelra-
klórmetans, cn fleslir sjúlding-
anna böfðu verið undir ábrif-
um áfengis, er þeir veiktust.
Nú þarf ekki að levna því, að
aðgæzla og gát ölvaðra manna
er mun minni en algáðra. Ein-
ungis strangar bömlur á sölu
tetraklórmetans munu því eðli
málsins samkvæmt draga að
marki úr tíðni tetraklórmetan-
eitrana. Er ánægjulegt til þess
að vita, að heilbrigðisyfirvöld
skuli nú bafa í undirbúningi
reglur að þessu lútandi.
Alkunnugt er, að barbítúr-
sýrulyf og ýmis önnur sefjandi
og róandi lvf, svo sem mepróba-
mat, geta valdið ávana. Á síð-
ari árum hefur mönnum enn
fremur orðið ljóst, að fíkn
(evfómani) í þessi lyf er engu
betri viðureignar eða jafnvel
verri en t. d. morfínfíkn. Hættu-
legar eitranir af völdum þess-