Læknablaðið - 01.04.1973, Blaðsíða 39

LÆKNABLAÐIÐ
67
Elías Davíðsson kerfisfræðingur
TÖLVUTÆKNI OG HEILBRIGÐISÞJÓNUSTA II
UPPLÝSINGAKERFI Á SJÚKRAHÚSUM
Þar sem verkaskipting er mikil, svo sem
í nútíma iðnaðarfyrirtækjum og á sjúkra-
húsum, eru tjáskipti tíð ásamt fylgjandi
vandamálum. Oft komast upplýsingar ekki
til skila vegna vanþekkingar á eðli tjá-
skipta. í þeim tilfellum er algengt að
fólki sé kennt um trassaskap og leti, en
oftast eru ástæður fyrir lélegri upplýs-
ingamiðlun eftirfarandi mannlegir eigin-
leikar:
— gleymska
— ólæsileg skrift
— tvíræð tjáning
— óskýr rödd
— vangeta flestra að veita
mörgum atriðum athygli
samtímis
Upplýsingakerfi, sem nefnd eru hér á
eftir, eru m. a. notuð til að skapa skiljan-
legar og öruggar miðlunarleiðir innan
sjúkrahússins og auka þar með öryggi í
meðhöndlun þeirra upplýsinga, sem nauð-
synlegar eru til rannsókna og meðferðar.
Þeir eiginleikar tölvutækni, sem notaðir
eru í þvi skyni, eru m. a.:
— minni
— prentun læsilegra gagna
— fjölvinnsla, þ. e. hæfileikar
til að vinna að mörgum
fyrirspurnum og svörum
samtímis
1. Tölvutæknin á sjúkradeildum
Fyrir þá, er líta á tölvu fyrst og fremst
sem stóra reiknivél, er fyrirsögnin lítt
skiljanleg.10 Verða því taldir upp þeir
hæfileikar tölvu, sem notaðir eru við hag-
ræðingu daglegrar starfsemi á deildum:
Minni: Tölvan man allar skipanir
um meðferð og rannsóknir
eins lengi og þörf krefur.
Áminning:
Miðlun:
Ábending:
Tölvan getur minnt starfs-
fólk (hjúkrunarfólk o. fl.)
á óframkvæmda meðferð,
lyfjagjöf, rannsókn.
Tölvan getur miðlað beiðn-
um, pöntunum, tilkynning-
um, staðfestingum og svör-
um milli deilda.
Tölvan getur vakið athygli
starfsfólks á rangri skrán-
ingu upplýsinga, á bráðum
svörum, sem berast frá
þjónustudeildum, á óæski-
legri samsetningu lyfjameð-
ferðar o. s. frv.
Framsetning: Tölvan getur sett fram um-
beðnar upplýsingar læsilega
og í því formi, sem hentar
best fyrir ákvarðanir og
framkvæmdir af hálfu
starfsfólks deildanna.
Þungamiðja tölvunotkunar á kliniskum
deildum eru vaktherbergin. í gegnum
vaktherbergi deildanna fara þýðingar-
miklar upplýsingar um sjúklinga: Líðan,
meðferð, rannsóknir, fyrirspurnir o. fl.
Með réttu skipulagi er hægt að beita
þeim möguleikum, sem tölvutæknin hefur,
til þess að minnka verulega upplýsinga-
meðhöndlun hjúkrunarliðs, en upplýs-
ingamiðlun er talin eyða 20-60% af vinnu-
tíma hjúkrunarliðs.:i 20 30 Með þessu móti
er miðað að því að auka þann tíma, sem
fer í beina aðhlynningu sjúklinga og vega
á móti hjúkrunarliðsskorti. Ennfremur
hefur verið sýnt fram á, að unnt er að
minnka verulega5 villumagn í daglegri
starfsemi, svo sem við skipanir (ordina-
tion) um lyfjagjöf og við pöntun á rann-
sóknum.11 20 33