Læknablaðið - 15.10.1980, Blaðsíða 33

LÆKNABLADIÐ
247
af vergri þjóðarframleiðslu, greiðum við hlut-
fallslega mest til þess málaflokksins sem dýr-
astur er, þ. e. sjúkramála. Hins vegar greiða
íslendingar hlutfallslega lægst til elli-, félags-
og tryggingarmála miðað við hinar Norður-
landaþjóðirnar.
Pessar upplýsingar eru fengnar úr Norrænu
tölfræðihandbókinni (Yearbook of Nordic
Statistics 1978). Unnið hefur verið að sam-
ræmingu upplýsinga um útgjöld til heilbrigðis-,
tryggingar- og félagsmála í mörg ár. Upplýs-
ingum er safnað frá Danmörku 1. janúar — 31.
mars ár hvert, en yfir allt árið frá öðrum
Norðurlöndum. Þessar skýrslur taka ekki til
fjárfestingar og beinna gjalda heldur aðeins til
rekstrargjalda.
í þessum skýrslum er reiknað með:
1) Nettóútgjöldum til félagsmála;
2) Stjórnunarkostnaði;
3) Skyldugreiðslum atvinnurekenda.
Styrkir, frjáls framlög og kostnaður einkastofn-
ana vegna félagsmála er ekki talinn með.
Um samanburð heilbrigðisútgjalda á íslandi
og á öðrum Norðurlöndum 1976
Almennt má segja, að samanburður á raungildi
hinna ýmsu hagstærða landa á milli sé háður
m.a. tveimur meginskilyrðum. í fyrsta lagi, að
ámóta aðferðir séu viðhafðar við útreikning á
sjálfum stærðunum í hverju landi. / öðru lagi
að samanburðurinn miðist við raunhæfa geng-
isskráningu gjaldmiðla landanna. Um fyrra
skilyrðið er það að segja, að það verður
sjálfsagt seint uppfyllt svo óyggjandi sé, en hér
virðist þó um sambærilegar stærðir að ræða.
Tafla IV.
ísland Danmörk Finnland Noregur Svípjóö
Sjúkrakostnaður 50 32 31 42 42
Ellimál og örorka Aðrar tryggingar og félagsmál 50 68 69 58 58
100 100 100 100 100
Hvað síðara atriðið snertir, sjálfa gengisvið-
miðunina, sem í raun má telja undirstöðu sam-
anburðar af þessu tagi, er hins vegar fárra
góðra kosta völ, og verður því að notast við
gengisskráninguna, eins og hún er á hverjum
tíma. f>að mun þó mála sannast, að gengið eitt
sér sé næsta ófullkominn kvarði til að bera
saman raungildi hagstærða í gjaldmiðli hinna
ýmsu landa. Af þessum sökum þarf því að
varast að taka niðurstöður samanburðar af
þessu tagi sem algildar enda þótt þær gefi
ákveðnar vísbendingar um helstu áttir í þessum
efnum.
Þegar litið er á heildarútgjöld til heilbrigðis-
mála á Norðurlöndunum á árinu 1976 sem
hlutfall af vergri þjóðarframleiðslu kemur í
Ijós, að hlutfallið er hæst í Svíþjóð 11,1 % en
lægst í Finnlandi og á íslandi 6,7 % (sjá lið 1. í
töflu V).
Fróðlegt er að skoða þessar tölur um
heildarútgjöld til heilbrigðismála með hliðsjón
af tölum um þjóðartekjur á mann (liður 2 í
töflu). Þá kemur í Ijós, að miðað við ísland eru
þjóðartekjur á mann lægri í Finnlandi, um
fimmtungi hærri í Danmörku og Noregi, en
rösklega þriðjungi hærri í Svíþjóð. Hlutföllin
milli heilbrigðisútgjaldanna eru nokkuð svipuð
þjóðartekjuhlutföllunum, að Svíþjóð þó und-
anskilinni, en þar er hlutfall þjóðartekna á
mann um 37 % hærri, en útgjöld til heilbrigðis-
mála 66 % hærri en á íslandi.
Mismun á vægi heilbrigðisútgjalda á mann
á Islandi og Finnlandi annars vegar og hinum
Norðurlöndunum hins vegar má þannig rekja
beinlínis til þess, að bæði er hlutur heildarút-
gjaldanna lægri í tveimur fyrrnefndu löndun-
um og eins eru þjóðartekjur pessara tveggja
landa talsvert lægri en í Danmörku og Noregi
og einkum pó Svípjóð. Við þessa útreikninga
er hvorki tekið tillit til beinna né óbeinna
skatta en erfitt er að ákvarða þá stærð: Á
árinu 1976 voru þó heildarskattar lægri á
íslandi en á öðrum Norðurlöndum.
Tafla V.
ísland Danmörk Finnland Noregur Svípjóð
1. Heildarútgjöld til heilbrigðismála 1976 sem hlutfal! af þjóðartekjum 6.7 7.9 6.7 8.4 ii.i
— m.v. island — 100 .... 100 117 100 125 166
2. Hlutfall þjóðartekna á mann m.v. Ísland = 100 .... 100 123 92 117 137
3. Hlutfall heilbrigðisútgjalda á mann m.v. ísland — 100 .... 100 145 93 146 226