Læknablaðið - 15.10.1980, Blaðsíða 42

254
LÆKNABLADID
Einnig er líklegt, að tappar geti valdið
samdrætti í heilaæðum (með thromboxane
A2 losun) og stuðlað pannig að tímabund-
num og varanlegum einkennum.
Skyndislag verður varanlegt hjá u.p.b. 4-
10 % sjúklinga á hverju ári, og eftir 4 ár hafa
35 % fengið varanlegt slag. Aðalmeðferðin
hefur hingað til verið heparin auk skurðað-
gerða, en gagnsemi pess er ekki fullsönnuð.
Lyf, sem hafa áhrif á flögur, hafa pví verið
reynd. Dipyridamole hefur reynst gagnlaust,
en rannsókn frá Kanada sýndi bættar horfur
af 1300 mg af aspirini á dag hjá körlum.
Minnkaði áhætta á heilablóðfalli eða dauða
um 48 %. Sulfainpyrazone virtist vera gagns-
litið (2). Mörg önnur lyf minnka virkjun flaga
við áreyti. Ekki er ávallt vitað, að hve miklu
leyti pessi eiginleiki tengist öðrum áhrifum lyfj-
anna. Klófibrat hefur bein áhrif á flögur auk
pess að verka óbeint með pví að lækka
kólesterol. Propranolol hefur nokkur áhrif á
flögur, líklega vegna áhrifa á himnu peirra.
Heparin í stórum skömmtum hefur bein
áhrif á flögur og penicillin og skyld lyf verka
einnig pannig í risaskömmtum. Óljóst er, að
hve miklu leyti unnt er að nýta pessi áhrif (8).
Aspirin hefur tvenns konar áhrif á blæðitíma,
lengir hann í litlum skömmtum, en breytir
honum ekki í stórum skömmtum. í litlum
skömmtum hamlar pað myndun thromboxane
A2, en í stórum skömmtum einnig myndun
prostacyclins í innpeli. Vegna pessa hefur
verið mikið rætt um skammtastærð aspirins,
par sem fræðilega er æskilegt að draga sem
minnst úr myndun prostacyclins, en sem mest
úr myndun thromboxane A2.
Prostacyclin er eðlilegt við mælingu 24 klst.
eftir gjöf 250mg af aspirini, en thromboxane
A2 er ennpá lækkað 4 klst. síðar. Því gæti verið
nægilegt að taka hálfa Magnyl á priggja daga
fresti (7). Aðrir hafa mælt með 80mg daglega,
en áhrif aspirins á einstaklinga eru mismikil.
í framtíðinni verður sennilega hægt að
fylgjast með áhrifum aspirins á einstaklinga,
líkt og gert er við blóðpynningu nú.
Jón Högnason,
Guðmundur I. Eyjólfsson
Þórður Harðarson
Lyflækningadeild Borgarspítala.
HEIMILDIR
1. The Anturane Reinfarction Trial Research Gro-
up. Sulfinpyrazone in the prevention of sudden
death after myocardial infarction. N. Eng J Med
302, 250-256, 1980.
2. The Canadian Cooperative Study Group. Ran-
domized trial of aspirin and sulfinpyrazone in
threatened stroke. N Eng J Med 299, 54-59,
1978.
3. Craven, L. L. Acetylsalicylic acid, possible pre-
ventive coronary thrombosis. Ann West Med
and Surg 4: 95-99, 1950.
4. Didisheim, P., Fuster, V. Actions and clinical
status of platelet-suppressive agents. Seminars
in Hematology 15 (1) 55-72, 1978.
5. Dyerberg, J. et al. Eicosapentaenoic acid and
prevention of thrombosis and atherosclerosis.
Lancet 117-119, 1978.
6. Green, L. H. et al. Platelet activation during
exercise-induced myocardial ischaemia. N Eng J
Med 302, 193-197, 1980.
7. Masotti, G. et al. Differential inhibition of
prostacyclin production and platelet aggregati-
on by aspirin. Lancet 1213-1216, 1979.
8. Packham, M., Mustard, J.F. Clinical pharmacolo-
gy of platelets. Blood 50 (4) 555-573, 1977.
9. Ross, R., Glomset, J. A. The pathogenesis of
atherosclerosis. N Eng J Med 295, 369-376, 420-
425, 1976.
10. Weiss, H. J. Antiplatelet therapy. N Eng J Med
298, 1344-1347, 1403-1406, 1978.