Dagblaðið Vísir - DV - 16.03.2007, Side 23

DV Helgarblað föstudagur 16. mars 2007 23
Hef áður Hreinsað
upp eftir íHaldið
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, for-
maður Samfylkingarinnar hefur stýrt
flokknum í miklum mótbyr að und-
anförnu. Hver skoðanakönnunin á
eftir annari sýnir flokkinn tapa fylgi
og þegar innan við sextíu dagar eru
til kosninga, bíður Ingibjargar erfitt
verkefni að snúa vörn í sókn. Í Al-
þingiskosningunum árið 2003 fékk
flokkurinn 31 prósent atkvæða. Nú
fjórum árum seinna er staðan verri. Í
nýjasta þjóðarpúls Capacent er fylgi
Samfylkingarinnar 22,5 prósent og
Vinstrihreyfingin - grænt framboð
mælist stærri en Samfylkingin. Ingi-
björg er sjálf fullviss um að flokkur-
inn muni ná fyrri styrk. „Við erum
jafnaðarmannaflokkur Íslands, í
okkar farteski erum við með jafnað-
arstefnuna eins og hún hefur þróast
á Norðurlöndum í meira en heila
öld. Við erum velferðarflokkur og
viljum tryggja jöfnuð og jafnrétti í
samfélaginu. Við erum líka flokkur
sem styður markaðslausnir þar sem
við á. Við viljum markaðshagkerfi, en
ekki markaðssamfélag.“
Umhverfismálin ástæðan fyrir
fylgistapi
Ingibjörg leggur mikla áherslu á
að flokkur hennar standi fyrir nýja
jafnaðarstefnu, sem felur í sér um-
hverfisvernd, velferðarstefnu og
kvennapólitík. Í ljósi þess síðast-
nefnda eru skýringar hennar á fylgis-
hruni flokksins áhugaverðar. „Ég hef
velt því talsvert fyrir mér hvað veld-
ur. Og við sjáum að þetta eru að stór-
um hluta til konur sem eru að færast
yfir til Vinstri grænna. Það er auðvit-
að eitthvað sem ég vil ekki sjá gerast,
ég tel að þær eigi heima hjá okkur.
Ástæðan er sú að margar konur hafa
verið að átta sig á því að á hér hafa
verið að gerast hlutir i umhverfis-
málum sem þær eru ekki sáttar við.
Nú finnst þeim sem þær hafi tekið
of seint við sérog ekki gripið inn þeg-
ar þær áttu að gera það. Konur eru
sérfræðingar í sektarkennd og sam-
viskubiti. Það er út frá því sem konur
eru að taka afstöðu núna. En konur
eru líka skynsamar og þar liggja okk-
ar möguleikar. Við höfum lagt fram
skynsömustu lausnirnar á því hvern-
ig við nýtum auðlindir án þess að
fórna verðmætum náttúrusvæðum.“
Ingibjörg viðurkennir fúslega að
Vinstri grænir hafi verið framsýnir í
umhverfismálum þegar Kárahnjúka-
framkvæmdin var til umræðu á Al-
þingi og þeirra uppskera fyrir það sé
núna. „Þeir eru hins vegar ekki fram-
sýnir í öðrum málum,“ segir hún
ákveðin.
Ingibjörg þvertekur fyrir að
kreppa sé innan flokksins og breyt-
inga sé þörf. Hún segist þess fullviss
að leiðin til þess að vinna aftur fylgi
kjósenda sé að halda sömu stefnu
óbreyttri. „Við þurfum að halda okk-
ar striki. Ég er fullkomlega sannfærð
um að Samfylkingin er með þær
lausnir sem þarf á þeim viðfangs-
efnum sem standa að íslensku sam-
félagi í dag. Þær lausnir snúa meðal
annars að breytingum í atvinnumál-
um. Við eigum að víkja frá gömlum
hugmyndum um virkjanir og stór-
iðju yfir í hugmyndir um hið nýja
atvinnulíf. Við getum látið mikið
að okkur kveða á alþjóðavettvangi í
gegnum þá þekkingu sem við búum
yfir og þá ímynd, að Ísland sé það
land í heiminum sem býr yfir mestu
endurnýjanlegu orkugjöfunum. Út
á þessa ímynd þurfum við að gera í
framtíðinni. Það hefur Samfylking-
in gert í stefnu um fagra Ísland sem
miðar að því að ná þessu markmiði.
Hlé á stóriðjuframkvæmdum
næsta kjörtímabil
Staða Samfylkingarinnar í um-
hverfis- og virkjunarmálum hefur
verið gagnrýnd fyrir að vera óljós.
Flokkurinn greiddi framkvæmd-
um við Kárahnjúka atvkæði sitt á
Alþingi. Í Hafnarfirði hefur bæjar-
stjórnarflokkur Samfylkingar ekki
gefið upp afstöðu sína til stækkunar
álvers Alcan í Straumsvík og lagt það
fyrir íbúa Hafnarfjarðar að kjósa um
stækkunina seinna í mánuðinum. Á
sama tíma hefur flokkurinn lýst því
yfir að nauðsynlegt sé að gera hlé á
stóriðjuframkvæmdum um óákveð-
inn tíma, en á Húsavík er virkjun-
arhugur í Samfylkingarmönnum.
Ingibjörg tekur ekki undir að stefn-
an geti valdið ruglingi meðal um-
hverfisverndunarsinnaðra kjósenda.
„Stefna Samfylkingarinnar er mjög
skýr. Í flokknum eru hins vegar ein-
staklingar með misjafnar skoðannir.
Samfylkingin er breiður flokkur og
það er rúm fyrir alla sem aðhyllast
jafnaðarstefnu í flokknum, þó að þá
kunni að greina á í ýmsum málum.
Við teljum að það eigi að gera hlé á
virkjanna og stóriðju framkvæmd-
um til þess að ná niður þennslu.
Það þaf að vinna rammaáæltun um
náttúruvernd til þess að hægt sé að
taka upplýstar ákvarðanir um hvaða
svæði ber að vernda og hvernig við
munum haga okkur í virkjunar- og
stóriðjumálum í framtíðinni.“
Aðspurð um hversu langt hlé
þjóðin eigi að taka sér frá stóriðju-
framkvæmdum segir hún : „Við verð-
um að gera hlé og vinna okkur tíma
til þess að fara í þessar rannsóknir.
Það þarf örugglega næsta kjörtímabil
til þess og á meðan verður hlé a´stór-
iðjuframkvæmdum.“
Hún gagnrýnir vinstri græna fyrir
einstrengingshátt í viðhorfum til nýt-
ingu orkulinda Íslands. „Menn þurfa
að passa sig, því það er svo stutt
öfgana á milli. Við ætlum auðvit-
að að nýta auðlindir lands og sjávar
til framíðar. Í því sambandi verðum
við líka að hafa í huga að verndun er
ein tegund nýtingar sem getur ver-
ið mjög arðbær. Það sem við í Sam-
fylkingunni höfum gagnrýnt, er að
það hefur verið algjört handahóf í
ákvörðunatöku um álver og stóriðju
hingað til. Samfylkingin tekur hins
vegar ekki þá afstöðu að það eigi að
hætta öllum virkjanaframkvæmdum
í landinu um aldur og ævi.“
Bæjarstjórnarmeirihluti Sam-
fylkingarinnar í Hafnarfirði vísaði
áformum Alcan til atkvæðagreiðslu
í bænum og segir Ingibjörg fullkom-
lega eðlilegt að bæjarfulltrúar flokks-
ins neiti að gefa upp afstöðu sína
til stækkunarinnar, málið sé ekki í
höndum þeirra lengur. „Bæjarstjórn-
in í Hafnarfirði tók mjög merkilega
ákvörðun þegar hún setti það vald í
hendur bæjarbúa sjálfra að ákveða
hvort af stækkuninni verður. Þetta
er að mínu mati mjög merkileg lýð-
ræðistilraun og bæjarfulltrúar Sam-
fylkingarinnar eru í þessu máli eins
og hverjir aðrir almennir kjósendur.
Þeir eiga ekki að reyna að stjórna nið-
urstöðunni heldur fara eftir henni.“
Stendur við ummælin
Ingibjörg Sólrún hefur verið gagn-
rýnd harðlega fyrir ummæli sem hún
hefur látið falla í ræðustól og hafa
andstæðingar hennar kallað hana
stóryrta og klaufska í ummælum.
Skemmst er að minnast þess þeg-
ar hún sagði í ræðu að þjóðin þorði
ekki að treysta þingflokki Samfylk-
ingarinnar. Í kjölfarið varð uppi fótur
um fit. Ingibjörg neitar því að þessi
ummæli hafi verið óheppileg eftir
á að hyggja. „Ég læt ekki andstæð-
inga mína þagga niður i´mér. Ég segi
það sem ég meina og ég meina það
sem ég segi. Ég var ekki að segja að
ég treysti ekki þingflokknum. Ég geri
það fullkomlega. Ég var hins veg-
ar að hvetja liðið mitt til dáða eins
og þjálfari í leikhléi, því við erum
ekki að fá nógu góðar niðurstöður í
skoðanakönnunum. Við þurfum að
sýna hvers við erum megnug. Ég
veit hversu vel þetta fólk getur unn-
ið. Það hefur sést á Alþingi hversu
öflugu liði Samfylkingin hefur á að
skipa og mér finnst himinn og haf á
milli þingmanna flokksins og margra
annara.“
Geir Haarde, forsætisráðherra
hefur einnig látið ummæli falla sem
mörgum hefur ekki líkað. Þannig
sagði Geir að jafnréttismál væru
gervimál og fræg er orðin líking
hans um sætustu stelpuna á ball-
inu í varnarviðræðum. Á sama tíma
hefur Ingibjörg verið mun meira á
milli tannana á fólki og vafasöm um-
mæli forsætisráðherra hafa fallið í
skuggann. Kemst Ingibjörg Sólrún
upp með minna en aðrir stjórnmála-
menn, hvað veldur? „Ég held að fyr-
ir þessu séu tvær ástæður. Fólk gerir
meiri kröfur til mín, en margra ann-
ara. Það finnst mér mjög gott og ég
verð að standa undir þeim kröfum.
Hins vegar eru það andstæðingarn-
ir sem hafa ekki legið á liði sínu við
að tala mig niður. Það sýnir mér að
þeir telja mig öflugan andstæðing
sem ógnar stöðu þeirra. Það er til
marks um að það sé eitthvað púður
í manni.“
Ríkisstjórnin sem ekki má
Ingibjörg segist ganga óbundin
til kosninga og kveðst ekki útiloka
neinn kost í stjórnarmyndunarvið-
ræðum. Hún hefur þó lýst því yfir að
hennar fyrsti kostur væri samstarf
við vinstri græna um að mynda ríkis-
stjórn. Hún segist ekki hafa mikla trú
á því að Sjálfstæðisflokkur og vinstri
grænir geti náð saman og myndað
ríkisstjórn. „Það yrði ríkisstjórnin
sem ekki má. Það mætti ekki horfa
til Evrópu, það mætti ekki fara út í
breytingar á rekstarformi í opinberri
þjónustu, það mætti ekki gera breyt-
ingar í skattkerfinu, það mætti ekki
stokka upp landbúnaðarkerfið fyr-
ir alvöru. Ég veit ekki um hvað þessi
ríkisstjórn ætti í raun að snúast.“
Hún segist þó hafa trú á því að
Samfylkingin geti myndað stjórn
ásamt vinstri grænum. „Vandinn er
sá að með einhverjum þarf maður
að starfa í stjórnmálum. Ég tel mik-
ilvægt að hér náist fram breytingar.
Ef fólk vill sjá breyitngar í íslensku
samfélagi þá verða þær breyting-
ar ekki nema Samfylkingin leiki lyk-
ilhlutverk í nýrri ríkisstjórn. Það er
svo mikil íhaldssemi í hinum flokk-
unum, hvort sem það er til hægri eða
vinstri.“
Ingibjörg hefur lýst því yfir að
Samfylkingin geri kröfu um forsætis-
ráðuneytið, fari þeir í ríkisstjórn. Nú
þegar flokkurinn mælist ekki stærsti
flokkurinn á vinstri vængnum segir
hún afstöðu sína óbreytta. „Ég tel
það eðilegt að sá flokkur sem sýni-
lega sé stærstur leiði ríkisstjórnina.
Ef Samfylkingin er ekki stærst, þá
eru það skilaboð sem við verðum að
horfast í augu við. Ég tel að það væri
hins vegar afskaplega misráðið af
kjósendum, ekki vegna minnar per-
sónu, heldur vegna þeirra grunngild
og skýru hugmynda sem Samfylk-
ingin stendur fyrir.
Útúrboruháttur annara flokka í
Evrópumálum.
Samfylkingin, ein íslenskra stjórn-
málaflokka hefur tekið afstöðu með
því að ganga í Evrópusambandið. Ef
flokkurinn kemst í ríkisstjórn segir
Ingibjörg að Evrópumálin verði of-
arlega á baugi. „Þetta er eitt af þeim
málum sem við leggjum mjög ríka
áherslu á að þjóðin búi sig undir. Evr-
ópusambandið er það samstarf sem
þjóðir álfunar hafa valið sér. Annað
hvort erum við með í Evrópu og með
í þessu samstarfi í náinni framtíð eða
við ákveðum að verða bara á jaðr-
inum. Ég ætla ekki að leggja það til
við þjóð mína að hún taki sér stöðu
á jaðrinum. Hún á að vera þar sem
ákvarðanir eru teknar sem varða ör-
lög hennar og stöðu. Það er algjör út-
úrboruháttur sem einkennir afstöðu
Sjálfstæðisflokks og vinstri grænna í
Evrópumálum. Þeir gera út á tilfinn-
ingasemi og þjóðerniskennd. Það er
hins vegar ekkert þjóðlegt við það
að hafa mikilvægt tækifæri af þjóð
sinni.
Vön því að hreinsa upp
Mikilvægasta verkefni Samfylk-
ingarinnar, komist hún í ríkisstjórn
verður að að endurreisa velferðar-
kerfið í landinu, segir Ingibjörg. „Það
er nauðsynlegt að bæta stöðu aldr-
aðra og barna í landinu. Mörg börn
og unglingar eru í miklum vanda og
jafnvel í bráðri hættu en þurfa að
bíða langtímum saman eftir aðstoð.
Barna- og unglingageðdeild hef-
ur árum saman búið við húsnæð-
isvanda og það er fyrst núna sem
eitthvað er að gerast í þeim málum.
Ríkisstjórnin hefur verið upptekin
við virkjanir, stóriðju, viðskiptalíf og
einkavæðingur. Kjör og líðan fólks-
ins í landinu hefur á sama tíma farið
fram hjá þeim. Við viljum stórbæta
stöðu aldraðra og við höfum sett
fram mjög skýr markmið um hið nýja
atvinnulíf. Við hreinsuðum upp eftir
íhaldið í Reykjavík árið 1994, þannig
að ég er tilbúin til þess að gera það á
nýjan leik.“
Ef niðurstaða kosningana í vor
verður eins og kannanir benda til,
yrði það mikið áfall fyrir Samfylking-
una. Ingibjörg viðurkennir að finna
til ábyrgðar en segir að fylgistapið
tengist á engan hátt hennar persónu.
Hún neitar að svara því hvort hún
hafi íhugað að taka pólitíska ábyrgð
og stíga niður eftir kosningar, verði
niðurstöðurnar á þennan veg. „Ég
ræði veruleikann eins og hann blas-
ir við mér núna. Síðan tek ég á þeirri
stöðu þegar að því kemur. Það hvar-
lar hins vegar ekki eitt augnablik að
mér að þetta verði niðurstaða kosn-
ingana“
Hún viðurkennir að öðrum
stjórnmálamönnum með dyggri að-
stoð einstakra fjölmiðlamanna hafi
að ákveðnu leiti tekist að tala hana
og flokkinn niður. „Það er bara tíma-
bundið og við munum vinna okkur
upp úr þessum öldudal. Sú staða sem
flokkurinn er í núna hefur gefið mér
ákveðið frelsi. Við erum í þerri stöðu
að þeir eru búnir að ná að tala okkur
niður. Ég hef því engu að tapa, en allt
að vinna. Það er fullkomið frelsi sem
felst í þeirri stöðu. Við Samfylkingar-
fólk munum sýna og sanna hvers við
erum megnug.“
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
n 1954: Ingibjörg sólrún gísladóttir
fæðist í reykjavík.
n 1974: stútentspróf frá
menntaskólanum við tjörnina.
n 1978-1979: formaður stjórnar
stúdentaráðs Háskóla Íslands.
n 1979: Ba-próf í sagnfræði og
bókmenntum frá Háskóla Íslands.
n 1982-1988: Borgarfulltrúi í reykjavík.
n 1988-1990: ritstjóri tímaritsins Veru.
n 1991 -1994: alþingismaður
Kvennalistans.
n 1994: Ingibjörg kjörin borgarstjóri
reykjavíkur þegar sameiginlegt
framboð undir merkjum r-listans
býður í fyrsta sinn fram.
n 1998: Ingibjörg kjörin borgarstjóri
reykjavíkur í annað skipti.
n 2002: r-listinn sigrar í þriðja skiptið í
röð í borgarstjórnarkosningum og
Ingibjörg heldur áfram sem borgar-
stjóri.
n 2002: Ingibjörg sólrún hættir sem
borgarstjóri í reykjavík og tilkynnir
framboð í alþingiskosningunum um
vorið.
n 2003: Ingibjörg er forsætisráðherraefni
samfylkingarinnar, tekur baráttusæti á
lista flokksins en nær ekki kjöri á þing.
n 2003: Varaformaður samfylkingarinnar.
n 2005: Ingibjörg tekur fast sæti á
alþingi á nýjan leik.
n 2005: Kjörin formaður samfylkingar-
innar á landsþingi flokksins í Egilshöll.
n 2007: Leiðir samfylkinguna til alþingis
kosninga í vor.
ValgeiR ÖRn RagnaRSSon
blaðamaður skrifar: valgeir@dv.is