Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.11.1983, Blaðsíða 47

Læknablaðið - 15.11.1983, Blaðsíða 47
LÆK.NABLAÐIÐ 69,303-305,1983 303 Gunnlaugur Snædal, Gunnar Biering, Helgi Sigvaldason, Jónas Ragnarsson Fæðingar á íslandi 1972-1981, 9. grein: LENGD MEÐGÖNGU Mat á réttri lengd meðgöngu er einn af peim páttum sem mikil áhersla er lögð á í mæðra- verndarskoðunum. Einkum skiptir pað máli að matið sé sem nákvæmast, pegar flýta parf fæðingu. Áður fyrr var oft vandkvæðum bundið að meta rétta lengd meðgöngu. Það atriði sem helst var stuðst við í pví sambandi voru upplýsingar um síðustu blæðingar konunn- ar, p.e. fyrsta dag síðustu tíða, sem hefur ávallt verið talið upphaf meðgöngu. Skoðun á fyrri hluta meðgöngu hefur einnig mikið gildi, einkum ef hún er gerð á fyrstu premur mánuðum meðgöngutímans. Upplýsingar um fyrstu fósturhreyfingar eru einnig pýðingar- miklar við mat á lengd meðgöngu. Sama gildir um mælingar á legbol og stækkun hans frá einni skoðun til annarrar. Þessar upplýsingar geta pó ekki talist mjög nákvæmur mæli- kvarði. Á síðasta áratug hafa komið fram á sjónarsviðið aðferðir svo sem sónarskoðanir, sem aukið hafa til muna nákvæmni við mat á réttri meðgöngulengd. Hér skiptir miklu máli að fyrsta sónarskoðun sé framkvæmd snemma í meðgöngu eða fyrir miðjan meðgöngutíma og síðan sé gerður samanburður á peirri skoðun og síðari ef vafi leikur á. Mat á lengd meðgöngu hefur ávallt verið talið pýðingarmikið atriði í tengslum við fyrirburafæðingar. Sem dæmi má geta pess að í íslenskri ljósmæðralöggjöf frá 1933 eru ákvæði um að andvana burður skuli teljast fósturlát ef konan er gengin með 28 vikur eða skemur en barn ef hann fæðist eftir pennan tíma. Á peim tíma var talið nánast óhugsandi að fóstur gengið skemur en 28 vikur gæti fæðst lifandi. Fyrrnefnd atriði til mats á lengd meðgöngu eru pó oft brigðul. Þannig muna konur ekki alltaf dagsetningu síðustu blæðinga og getur jafnvel munað um heilan mánuð hvað pað snertir. Skoðun hjá lækni getur einnig skeikað um tvær til prjár vikur, jafnvel pótt sú skoðun fari fram á fyrsta priðjungi meðgöngutímans. Skekkjan getur orðið enn meiri ef fyrsta skoðun fer fram á síðari hluta meðgöngu. Upplýsingar um fósturhreyfingar eru heldur ekki óskeikular, og sama má segja um són- arskoðun, pó par sé minnst hætta á röngu mati. Á síðari árum hefur einnig verið lögð áhersla á pyngd nýbura, pví að par er um beina mælingu að ræða. Um pyngd og lengd nýbura verður nánar rætt í síðari grein. Faglegt proskamat á nýburum, gert eftir fæðinguna, sker úr um lengd meðgöngunnar svo að litlu skeikar, ef hin atriðin hafa á einhvern hátt brugðist. Gallinn er sá að petta proskamat verður einungis gert eftir að barnið er fætt. Allt frá pví að nýja fæðingaskráningin hófst árið 1972 var lögð áhersla á skráningu á lengd meðgöngu og jafnframt óskað upplýsinga um fyrsta dag síðustu tíða í fæðingartilkynningu. Telja má að vel hafi tekist pegar frá byrjun pví að á fyrsta ári skráningarinnar var lengdar ro o' ■'T Mynd 1. Hlutfallsleg skipting fæðinga eftir medgöngulengd, 1972-1981.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Læknablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.