Læknablaðið - 15.09.1988, Blaðsíða 64

300
LÆKNABLAÐIÐ
árin verði ekki leyfilegt að fjölga læknum á
sjúkrahúsum í þéttbýli. Á sama tímabili verði
ekki heldur leyft að setja upp nýjar læknastofur.
Með þessu á að reyna að fá lækna á þá staði í
strjálbýli sem erfitt hefur reynst að manna. (Ath.:
Þessi tillaga hefur nú verið samþykkt í
Stórþinginu. -bþ-).
LANGUR BIÐTÍMI
Lbl.: Er nægt framboð af sjúkrarúmum?
T.M.: Árið 1975 voru rúmlega 20 þúsund rúm á
sjúkrahúsum í Noregi, það samsvaraði 5,6
rúmum á 1.000 íbúa. Nú eru 16-17 þúsund
sjúkrarúm í landinu eða um 4,2 á hverja 1.000
íbúa. Af þessum sjúkrarúmum eru eitt til tvö
þúsund ónýtt og stafar það bæði af
starfsmannaskorti og fjárhagsvanda viðkomandi
sveitarfélaga. Rétt er að taka fram að hér er
einungis um sjúkrahúsin að ræða,
hjúkrunarheimili, endurhæfingarheimili eða
önnur eru ekki talin með.
Biðtími eftir sjúkrahúsvist er langur eins og víða
annarstaðar og hefur það sett svip á
stjórnmálabaráttuna í Noregi að undanförnu. Nú
er reynt að skipuleggja betur það starf sem fram
fer á sjúkrahúsunum með það fyrir augum að
gera það skilvirkara. Fyrirhugað er að auka
göngudeildarþjónustu frá því sem nú er. Enda
hefur þróunin verið sú að þótt sjúkrarúmum hafi
fækkað þá eru fleiri sjúklingar meðhöndlaðir á
sjúkrahúsum. Legutími hefur styst og stöðugt
fleiri njóta þjónustu á göngudeildum.
Lbl.: Er nœgilegt framboð af hjúkrunar- og
endurhœfingarstofnunum?
T.M.: Hjúkrunar- og endurhæfingarplássum
hefur fjölgað síðustu árin og eru nú milli 30 og 35
þúsund. Það eru um 6,5 hjúkrunarpláss á hverja
1.000 íbúa. Sveitarfélögin reka hjúkrunarheimilin
og er samstarf á milli hjúkrunarheimilanna,
heimahjúkrunar og félagsmálastofnana
sveitarfélaganna.
í mörgum sveitarfélögum sérstaklega í þéttbýli
eru of fá hjúkrunarpláss. Það leiðir til þess, að
eldri sjúklingar fylla æ fleiri rúm á
sjúkrahúsunum vegna þess að í önnur hús er ekki
að venda. Ástandið er verra í bæjum vegna þess
að úti í sveitum er fremur reynt að leysa
vandamálin innan fjölskyldunnar, þar eru fleiri
konur heimavinnandi en í bæjum og leysa að
hluta þörfina fyrir hjúkrunarheimili. í Noregi
vinna 70-80% giftra kvenna úti þannig að ekki má
búast við að þær leysi hjúkrunarvandamálið
nema að litlum hluta.
Lbl.: Hvernig er búið að geðlækningum i bæjum
og sveitum?
T.M.: Þar eins og annarstaðar hefur þróunin
verið í átt til valddreifingar. í Stórþinginu er nú
verið að ræða um aukna valddreifingu innan
heilbrigðisþjónustunnar, þar er m.a. gert ráð fyrir
að geðlækningar flytjist æ meir yfir á
sveitarfélögin og verði alfarið komnar á þeirra
ábyrgð 1. janúar 1991.
Síðustu 10-15 árin hefur hjúkrunarheimilum fyrir
geðsjúklinga fjölgað. Fylkissjúkrahúsin taka ekki
við sjúklingum með langvinna geðsjúkdóma.
Geðlækningum er nú mun meira sinnt en áður á
göngudeildum. í nokkrum stærri héruðum er
geðhjúkrun innan heimahjúkrunar. Þannig er
reynt að gefa sjúklingum færi á að dvelja utan
stofnana og njóta hjúkrunar heima. Þetta á ekki
síst við um gamalt fólk sem þjáist af elliglöpum.
EINKAVÆÐING
Lbl.: Einkavæðing í lœknisþjónustu hefur verið
nokkur í Noregi að undanförnu; er reiknað með
að hún aukist?
T.M.: Þróun einkavæðingar verður að skoða í
ljósi stjórnmálaástandsins í Noregi. Frá 1981-83
og aftur 1983-86 voru ríkisstjórnir hægri og
miðflokka við völd. Þær voru fylgjandi
einkavæðingu innan heilbrigðiskerfisins og
gengið var frá áætlun þar að lútandi. í og við
stærri borgir var mikill áhugi fyrir
einkastofnunum, enda ganga einkasjúkrahús ekki
nema þar sem íbúar eru margir.
Krafan um einkavæðingu varð hávær ekki síst
vegna óánægju með langa biðlista á
sjúkrahúsunum. Raunar er aðeins um það að
ræða, að sjúklingar sem tök hafa á, kaupa sig
framhjá biðröðunum. í Noregi er pólitísk
samstaða um jafnan rétt til heilbrigðisþjónustu og
einkavæðingin stríðir gegn þeim
grundvallarhugmyndum. Það má segja að fremur
sé deilt um hugmyndafræði en framkvæmd
ákveðinnar stefnu.
Fyrsta einkastofnunin sem komið var á fót var
Ringcentret í Oslo, síðar bættist Klinik 8 við.
Einnig var byrjað með röntgenstofu í einkaeign.
Á Ringcentret eru engin sjúkrarúm þannig að
sjúklingar liggja þar ekki, þar eru starfandi 20-30
sérfræðingar. Á Klinik 8 eru tvö sjúkrarúm.
Vinnufyrirkomulag Iækna í Noregi er þannig að