Læknablaðið - 15.09.1993, Blaðsíða 5

LÆKNABLAÐIÐ 1993 ; 79: 257-9
257
Hörður Snævar Harðarson2), Einar Stefánsson1’ 2), Ingimundur Gíslason1), Friðbert
Jónasson1)
MIÐLÆG VESSANDI SJÓNULOS
ÁGRIP
Miðlægt vessandi sjónulos (central serous
retinopathy) er augnsjúkdómur einkum í
ungu og miðaldra fólki, er veldur sjóntapi
sem yfirleitt gengur til baka. Við könnuðum
nýgengi sjúkdómsins, einkenni, sjón,
kyndreifingu og fleira hér á landi á 11 ára
tímabili. Nýgengi sjúkdómsins er 0,6/100.000
íbúar/ár og hefur nýgengi ekki fyrr verið
reiknað hjá heilli þjóð. Sjúkdómurinn er
sjö sinnum algengari hjá körlum en konum.
Sjúkdómurinn gengur yfirleitt til baka á
tveimur mánuðum, en einn af fjórum fær hann
aftur. Marktækt samhengi er milli slæmrar
sjónskerpu í upphafi sjúkdóms og þess að fá
sjúkdóminn aftur.
INNGANGUR
Miðlægt vessandi sjónulos (central serous
retinopathy) er augnsjúkdómur, sem einkurn
sést í ungu og miðaldra fólki (20-55 ára),
sérstaklega karlmönnum. Sjónhimnulosið
verður með vökvasöfnun undir sjónhintnu
(1-7) á makúlusvæði og truflar sjón og
sjónskerpu. Yfirleitt gengur sjónulosið til
baka innan þriggja mánaða (1). Þó getur
sjúkdómurinn tekið sig upp aftur (mynd la-
c).
Orsök sjúkdómsins er ókunn en getum hefur
verið leitt að því að vökvasöfnunin verði
vegna truflunar í frumum litþekju (einni
eða fleiri), og vökvi leki frá æðahimnu
(choroidea), gegnum litþekju (retinal pigment
epithelium) inn undir sjónu (1).
Einkenni eru bjöguð sjón og smækkuð
sjóníntynd (metamorphopsia, micropsia)
og skuggi í miðju sjónsviði. Skoðun
augnbotna sýnir miðlægt sjónulos í makúlu,
og æðamyndataka (fluoresceinangiography)
(mynd la-c) sýnir leka í litþekju (1,2,5).
Frá 1)augndeild Landakotsspítala og 2)læknadeild Háskóla
íslands. Fyrirspurnir, bréfskipti Einar Stefánsson, augndeild
Landakotsspítala, 101 Reykjavík.
Meðferð er oftast óþörf enda gengur
sjúkdómurinn yfirleitt sjálfkrafa til baka.
I þrálátum tilfellum hafa barksterar
verið reyndir, en nteð litlum árangri (4).
Leysinteðferð hefur verið notuð í slíkum
tilfellum og virðist flýta bata (3,5,6).
Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna
nýgengi, aldursdreifingu, kyndreifingu,
meðferð og horfur í miðlægum vessandi
sjónulosum á Islandi.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Úr gögnum augndeildar Landakotsspítala voru
sóttar upplýsingar um þá einstaklinga, sem
fengið höfðu miðlægt vessandi sjónulos á
tímabilinu 1981-1991. Greiningin var staðfest
með skoðun flúóresín-æðamynda sem sýndu
dæmigerða mynd, það er punktleka flúóresíns
undir sjónhimnu (1) (mynd lb-c).
Skráður var aldur við komu, einkenni,
sjónskerpa á mismunandi tímum og
kyndreifing. Einnig var skráð hvort
viðkomandi fékk meðferð og þá hvaða, og
hvort sjúkdómurinn tók sig upp aftur (sjá
Mynd la. Litmynd af augnbotni í sjúklingi með miðlœgt
vessandi sjónulos. Disklaga sjómdos í makúlu er auðkennt
með örvum.