Læknablaðið - 15.09.1993, Blaðsíða 16

268
LÆKNABLAÐIÐ
hafa einnig tekið þátt í rannsóknum á hægra
greinrofi (36). Fyrrnefndir hópar fólks eru
ýmist líklegri til að hafa hlotið heilsubrest
eða þess krafist að þeir séu í góðu líkamlegu
ástandi og því lítt sambærilegir við almennt
þýði.
Algengishlutfallið karlar/konur er 2,1. Það
er líkt kynjahlutfalli þeirra sem höfðu hægra
greinrof í Tecumseh rannsókninni en þar var
það 2,0. Lág tíðni hægra greinrofs meðal ungs
fólks bendir til að mjög lítill hluti hægra
greinrofs sé meðfæddur. Allir með hægra
greinrof voru 40 ára og eldri þrátt fyrir að
yngstu þátttakendurnir í rannsókninni væru
33 ára. Þetta kemur heim við niðurstöður
úr Framingham rannsókninni þar sem tíðni
leiðslutrufiana hjá ungbörnum var lítil, einnig
að meðalaldur við greiningu hægra greinrofs
væri 48 ár (10). í öðrum rannsóknum reyndist
meðalaldur við greiningu þess vera við 20-56
ára aldur (5,27,29,34,35). Þessi mismunur á
aldursdreifingu við greiningu hægra greinrofs
er augljóslega háður því hvernig þýðið í
rannsóknirnar var valið.
Nýgengi hægra greinrofs jókst með auknum
aldri meðal beggja kynja.
Þótt í mörgum greinum sé leitt getum
að orsök hægra greinrofs (29,34) hafa
einungis Lev og félagar (21) og Lenegre
(22) athugað meinafræðilegar breytingar
í hjarta fólks með hægra greinrof. Lev
og félagar fundu að oftast var komin
bandvefsmyndun í hluta hjartavöðva þessa
fólks. Aðalniðurstaðan var þó einungis sú að
tengsl séu á milli leiðslutruflana almennt og
marktækra meinafræðilegra breytinga í hægri
grein His knippis (21). Lenegre athugaði
tvíhliða greinrof (bæði hægra og vinstra)
og niðurstaða hans var sú að hægri grein
innanslegilsleiðslukerfisins var rofin að hluta
til eða öllu leyti í 61 af 62 tilfellum sem
rannsökuð voru. Bandvefsaukning fannst
í hægri greininni í flestum tilfellanna auk
þess sem yfirleitt sáust hrörnunarbreytingar.
Algengasti staður skemmda á hægri greininni
var á miðhluta hennar sem svarar til þess
hluta sem liggur innan hjartavöðvans (22).
Athyglisverð er sú niðurstaða okkar að
blóðþrýstingur er marktækt hækkaður
(p<0,05) í körlum og konum yngri en 60
ára, sem höfðu hægra greinrof, miðað við
samsvarandi samanburðarhóp. Auk þess sáust
marktæk tengsl við hjartastækkun (p<0,05)
í körlunt sem höfðu hægra greinrof og voru
yngri en 60 ára og tengsl við hækkaðan
blóðsykur eru á mörkum þess að vera
marktæk í sama hópi (p=0,05). Þetta getur
bent til þess að karlar eldri en 60 ára séú
líklegir til að hafa hægra greinrof vegna
hrörnunar í leiðslukerfi hjartans, karlar yngri
en 60 ára fái hins vegar hægra greinrof oft
sem afleiðingu einhvers annars sjúkdóms,
einkum háþrýstings eða sykursýkisháðrar
skemmdar á hjartanu.
Vitað er að sykursjúkir eru í aukinni hættu á
að fá kransæðasjúkdóm og tíðni háþrýstings
er hærri í slíkum sjúklingum en í almennu
þýði. Einnig er viðurkennt að fari sykuróþol
og háþrýstingur saman auki það hættu
viðkomandi á að fá kransæðasjúkdóm sem
aftur kann að vera áhættuþáttur hægra
greinrofs, því til stuðnings sést að tengsl eru
milli hægra greinrofs og kransæðasjúkdóma
(p<0,05) meðal karla í okkar rannsókn.
Hjartabilun er algeng í sykursjúkum, að
því er talið er vegna smáæðasjúkdóms.
Tvær af orsökum hjartavöðvasjúkdóms eru
taldar vera sykursýki og háþrýstingur (37).
Fimmtungur fólks með háþrýsting hefur
þykknun á vinstri slegli. Rannsóknir hafa
sýnt að aukin hætta er á skyndidauða við
þykknun á hjartavöðva. Ein af orsökum
hennar er háþrýstingshjartasjúkdómur,
sem einn sér eykur einnig hættu á
skyndidauða (38). Oft er erfitt að greina
í sundur háþrýstingshjartasjúkdóm og
hjartavöðvasjúkdóm, en á hjartarafriti
í hjartavöðvasjúkdómi sjást oft
hjartsláttartruflanir, meðal annarra hægra
greinrof. Talið er að þrír þættir segi mest til
um horfur sjúklinga með hjartavöðvasjúkdóm,
innanslegilsleiðslutruflanir, slegilstakttruflanir
og þrýstingur í hægri gátt (37).
1 þessari rannsókn vekur einnig athygli að
tíðni annarra hjartsláttartruflana er marktækt
aukin (p<0,001) í körlurn með hægra greinrof.
Tíðni hægs hjartsláttar er marktækt aukin
(p<0,01) og einnig tíðni kransæðasjúkdóma
(p<0,05) í sama hópi.
Af þessum niðurstöðum má styðja þá
ályktun að meðal karla og kvenna yngri
en 60 ára sé hægra greinrof ekki einangrað
fyrirbæri í hjartanu heldur eigi það sér
stundum undirliggjandi orsök sem oft er