Læknablaðið - 15.09.1993, Blaðsíða 32

284
LÆKNABLAÐIÐ
Tafla V. Upplýsingar frá sjö löndum og frá þessari rannsókn um slys og höfuðáverka barna. Nýgengi og dánartölur
miðast við 1000 börn.
Árlegt nýgengi
Heila- og Innlagðir heila- Alvarlegir Dánartölur
Slys á slysa- mænuáverkar áverkar heila- vegna
deildum á slysadeildum á sjúkrahús áverkar heilaáverka
ísland 1973-1980.............. 299” 2,0021 0,40:» 0,0321
ísland 1987-1991 ............. 264* 2 3) 11,04) 1,40J| 0,084' 0,03JI
Bandaríkin.................... 1,855) 0,275 ) 0,105)
ísrael........................ 1,7161 0,266) O.OS61
Noregur....................... 1257) 2,348)
Svíþjóð ...................... 143'" 9,89) 2,62l0)
Frakkland..................... 11,7’1 >
Danmörk ...................... 0,30,2)
Tilvitnun í heimild innan sviga:
!) (6) Borgarspítalinn, slysadeild 1974-1991. 7) (7) Noregur 1992.
2) (3) Borgarspítalinn, heila- og taugaskurðlækningadeild 1973-1980. 8) (10) Noregur 1989.
3) (6) Borgarspítalinn, slysadeild 1991. 9) (8) Gautaborg 1975-1
4) Niðurstöður þeirrar rannsóknar sem greinin fjallar um. I0) (11) Svíþjóð 1988.
5) (1) San Diego hérað 1981. n> (9) Frakkland 1981.
6) (12) ísrael 1970-1976. I2) (13) Danmörk 1990.
Borgarspítalans verið að meðaltali 10.621 á ári
(5).
Nýleg athugun á komum á slysadeild
Borgarspítalans (6) bendir til þess að á
árunum 1974-1991 hafi nýgengi slysa barna
yngri en 15 ára búsettra í Reykjavík verið
299/1000; 345/1000 meðal pilta og 250/1000
meðal stúlkna. Þrátt fyrir það að nýgengi slysa
meðal bama í Reykjavík hafi farið lækkandi
og verið 264/1000 árið 1991 (6), þá er það
hátt miðað við nágrannalöndin Noreg (7) og
Svíþjóð (8) eins og fram kemur í töflu V.
I töflu V kemur hins vegar einnig fram
að nýgengi heila- og mænuáverka barna á
slysadeild Borgarspítalans hefur ekki verið
áberandi hátt í samanburði við tölur frá
Svíþjóð (8) og Frakklandi (9).
Þegar litið er til áranna 1987-1991 voru að
meðaltali 412 börn 14 ára og yngri greind
með heila- eða mænuáverka á slysadeild
Borgarspítalans á ári hverju (5). Ef gert er ráð
fyrir að flest þessara barna hafi komið af Stór-
Reykjavíkursvæðinu var árlegt nýgengi um 11
miðað við hver 1000 börn. Langfjölmennasti
aldursflokkurinn var undir fimm ára aldri. I
þeim aldurshópi var að meðaltali 201 (49%)
barn árlega, nýgengi urn 17/1000.
Að meðaltali eru nú færri börn yngri en
15 ára lögð inn á Borgarspítalann vegna
heilaáverka á ári hverju en var á árunum
1973-1980. Ársmeðaltal hefur lækkað úr
84 niður í 59, og nýgengi úr um 2.0/1000
niður í um 1.4/1000. Fækkun hefur orðið
mest í aldurshópi finnn til níu ára barna, en
minnst fækkun hefur hins vegar orðið í yngsta
aldurshópnum. Fjölmennasti aldursflokkurinn
er þó enn fimm til níu ára böm og þar heldur
ísland sérstöðu sinni.
Hlutfall barna miðað við heildarfjölda
einstaklinga með höfuðáverka hefur lækkað
úr 47% á árunum 1973-1980 (3) niður í 36%.
Þetta hlutfall er þó enn hátt miðað við tölur
frá öðrum löndum (1,10,11).
í töflu V er nýgengi slysa og höfuðáverka
meðal íslenskra barna á árunum 1973-1980
og á árunum 1987-1991 borið saman við tölur
um nýgengi erlendis. Þar kemur meðal annars
í ljós að nýgengi innlagna vegna höfuðáverka
og nýgengi dauðsfalla vegna heilaskaða á
íslandi hefur verið áþekkt því sem lýst hefur
verið í öðrum löndum (1,10-12).
Ávallt er erfitt að bera saman rannsóknir
á tíðni höfuðáverka, til dæmis vegna
mismundandi skilgreininga og mismunandi
skipulags heilbrigðisþjónustu. Svo virðist þó
sem íslenskum börnum sé ekki hættara við að
vera lögð inn á sjúkrahús með höfuðáverka en
börnum í Bandaríkjunum (1) og Israel (12), og
tíðni innlagna barna vegna höfuðáverka virðist
nú mun hærri í Skandinavíu (10,11).
Hópur barna með höfuðáverka var lagður inn
á barnadeildir Landakots og Landspítalans
á árunum 1987-1991, en ekki er ástæða til
að ætla annað en svo hafi einnig verið á
áttunda áratugnum. Gera má ráð fyrir að