Læknablaðið - 15.01.1994, Qupperneq 32

22
LÆKNABLAÐIÐ
sem höfðu verið geymd við -70°C, var
skipt niður á ársfjórðunga eftir því hvenær
árs þau voru tekin. Ur þessum banka
voru valin af handahófi 889 sýni, en þess
gætt að svipaður tjöldi fengist úr hverjum
aldurshópi og ársfjórðungi. Sýnin voru
síðan flutt og geymd við -30°C þar til þau
voru þídd á rannsóknardegi. Ennfremur
voru fengin blóðsýni frá 47 ”heilbrigðum”
vistmönnum á tíræðisaldri að Hrafnistu í
Reykjavík. Frá rannsóknastofu Landspítalans
voru fengin sermisýni úr 84 bömum innan
við 10 ára aldur er þangað höfðu komið
til blóðrannsókna af ýmsu tagi. Þar var
ennfremur um raðsöfnun á afgangssermi að
ræða og upplýsingar um sjúkdómseinkenni
voru ekki til reiðu. Þessi sýni voru skilin
samdægurs og sermið geymt við -30°C.
Sýnunum frá Hrafnistu var safnað á tveimur
vikum í apríl 1992 og bamasýnunum í
desember 1991 til maí 1992. Sýnin urðu
því alls 1020. Sýnin voru flokkuð eftir aldri
einstaklinga í 10 nær jafn stóra aldurshópa frá
0 til 99 ára.
Mótefni voru mæld með flúrskinsaðferð
(micro-immunofluorescence) (12,13). Aðferðin
byggir á bindingu mótefna í sýninu við
C. pneumoniae mótefnavaka (Washington
Research Foundation, Seattle, USA) sem
framleiddur er með því að HeLa-229
frumustofn er sýktur með C. pneumoniae.
Frumurnar eru síðan ræktaðar, sýktar frumur
skildar frá og meðhöndlaðar með formalíni.
Mótefnavakinn er settur á til þess hönnuð gler.
Sermisýnin sem mæla þarf eru síðan raðþynnt
og sett á glerin. Sýnin voru fyrst skimuð með
sérþynningu 1/16 fyrir leit að IgM mótefnum
og 1/32 fyrir IgG. Öll jákvæð IgM sýni og
öll vafasýni úr IgM og IgG mælingum voru
þynnt frekar, allt að 1/512. Flúrskinsmerkt
(fluorescein isothiocyanate) mótefni (IgM
eða IgG) gegn mannamótefnum í sýnunum
var því næst bætt á glerin og Evans blár litur
notaður til skerpingar. Að lokum voru sýnin
skoðuð í flúrskinssmásjá (Leitz Laborlux D,
type 020-435-037, Ernst Leitz Wetzlar Gmbh,
Þýskaland). Mótefnasvörun var talin marktæk
ef IgM greindist í þynningu >1/16 en IgG í
þynningunni 1/32 (13).
Sértæk IgG mótefni í sermi geta truflað
greiningu IgM mótefna gegn sama
inótefnavaka einkum ef IgM gigtarþættir
(rheumatoid factors) eru í serminu, en
IgG jákvæð sýni (%)
Aldurshópar
Mynd. Dreifing IgG mótefna eflir aldurshópum.
Barrar tákna 95% vissumörk. n = fjöldi sýna í hverjum
aldurshópi.
þeir geta myndað mótefnafléttur (immune
complexes) með IgG sem síðan valda falskt
jákvæðri greiningu IgM í sýninu (14). Sýnt
hefur verið fram á að IgM gigtarþættir geta
valdið falsk jákvæðum niðurstöðum á þennan
hátt við ákvörðun á IgM mótefnum gegn
C. pneumoniae (15). Þess vegna voru IgM
jákvæð sýni (34 að tölu) þynnt að þynningu
1/512 og mæld aftur eftir að IgG hafði verið
felldir út með IgG mótefni unnu úr geitasermi
(caprine anti-human IgG, GullSORB™, Gull
Laboratories, Salt Lake City, Utah, USA).
IgM gigtarþættir voru einnig mældir í IgM
jákvæðum sýnum með ELISA aðferð (16) á
rannsóknadeild Landspítala í ónæmisfræði.
Við staðtölulega úrvinnslu niðurstaða var
notað kí-kvaðrat próf (x2-test) og stefnupróf
(trend test) (17); 95% vissumörk (confidence
intervals) voru reiknuð eftir binomial dreifingu
(18).
NIÐURSTÖÐUR
Heildarfjöldi mældra sýna var 1020, og
í hverjum aldurshópi voru frá 84 til 107
sýni (meðaltal ± staðalfrávik: 102±7).
Hlutfall karla og kvenna í rannsókninni var
498/522 (1,0/1,05) konum í hag en jöfn
kynjaskipting fékkst í öllum hópunum nema
í aldurshópunum 0-9 ára (karlar/konur:
47/37= 1,0/0,8) og 90-99 ára (karlar/konur:
35/70=1,0/2,0). Algengi IgG mótefnasvörunar
eftir aldurshópum er sýnt á mynd.
Meðalalgengi (± staðalfrávik) IgG í
aldurshópunum var 53±16% (vikmörk