Læknablaðið - 15.01.1994, Blaðsíða 26

16
LÆKNABLAÐIÐ
(tafla II). Aðrar rannsóknir af nýrum sjást í
töflu III. Tafla IV sýnir helstu myndrannsóknir
sem gerðar voru í leit að meinvörpum.
Æxlin voru á bilinu 0,5 til 30 sm í mesta
þvermál, meðaltal 6,6 sm (staðalfrávík 4,5
sm). Ekki var marktækur munur á stærð fyrri
og síðari helmingi rannsóknartímabilsins
(P>0,1).
Æxlin í hópi B voru á hinn bóginn marktækt
minni (5,1 sm í mesta þvermál) en æxlin í
hópi A (6,9 sm) (p<0,01).
Oftast voru nýrnaæxlin stærri hjá sjúklingum
með meinvörp en í tveimur tilvikum fundust
meinvörp hjá sjúklingum með æxli minni
en 1,5 sm í mesta þvermál (10 og 15 mm).
Æxlisdröngull út í stóra grein nýmabláæðar
Tafla II. Fyrsta myndrannsókn af þvagvegum hjá
sjúklingum með nýmafrumukrabbamein á lslandi 1971-
1990. (n= 388)
n %(n/388)
Nýrnamynd....................... 314 81
Ómun............................. 55 14
Yfirlitsmynd af kviöi............. 8 2
Tölvusneiðmynd af kviði........... 7 2
s
Annað............................. 4 <1
Tafla III. Algengustu rannsóknir af þvagvegum hjá
sjúklingum með nýrnafrumukrabbamein á Islandi 1971-
1990. (n=402).
n % (n/402)
Nýrnamynd........................ 359 89
Slagæðamynd...................... 249 62
Ómun............................. 158 39
Tölvusneiðmyndir.................. 62 15
Bakrennslisnýrnamynd.............. 26 6
Yfirlitsmynd af kviði............. 15 4
Holæðamynd........................ 20 5
Nýrnaskann........................ 13 3
Ómun af holæð ..................... 2 0,5
Blöðruspeglun..................... 60 15
Tafla IV. Algengustu rannsóknir t leit að meinvörpum hjá
sjúklingum með nýrnafrumukrabbamein á Islandi 1971-
1990.
Ekki % með
meinvörp Meinvörp meinvörp
Lungnamynd 315 73 19
Ómun af lifur 81 9 10
Tölvusneiðmyndir af lifur. 27 4 13
Lifrarskann 99 18 15
Beinaskann 149 27 15
eða neðri holæð fannst hjá 81 sjúklingi (20%)
en enginn teygði sig alla leið upp í hægri
hjartahelming.
Meinvörp fundust hjá 170 sjúklingum (42%)
við eða rétt eftir (<4 vikur) greiningu (tafla V).
Af 64 sjúklingum með meinvörp í eitlum
voru 15 sjúklingar sem reyndust ekki hafa
meinvörp annars staðar. Flestir (n=53)
sjúklinganna höfðu fjölmeinvörp, en hjá 23
fundust meinvörp í einu líffæri auk eitla. Stök
meinvörp höfðu 74 sjúklingar (tafla VI).
UMRÆÐA
Nýmafrumukrabbamein virðist hegða sér
svipað hér á landi og í nágrannalöndum
okkar. Á það við um sjúkdómseinkenni,
aldur við greiningu, og vefjafræði æxlanna
(7-10). Nokkrir þættir virðast þó skera
sig úr hér á landi samkvæmt rannsókn
okkar. Til að mynda greinast hlutfallslega
fleiri konur hérlendis en annars staðar.
Erlendis greinast helmingi fleiri karlar
en konur með sjúkdóminn (9,11-13).
Nýgengi nýrnafrumukrabbameins er
sennilega hvergi hærra í heiminum en
hér á landi (2). Á mynd 4 sést nýgengi
nýrnafrumukrabbameins á Norðurlöndum
árin 1981-1985 (14). Fyrir önnur lönd er
erfitt að fá áreiðanlegar tölur yfir nýgengi
Tafla V. Meinvörp hjá sjúklingum með
nýrnafrumukrabbamein á Islandi 1971-1990. (n= 170)*).
n % (n/408)
Lungu 80 20
Bein 48 12
Lifur 40 10
Heili 12 3
Húð 6 1
Eitlar 64 16
Hitt nýrað 14 3
Fleiðruhol 5 1
') Sjúklingar geta haft meinvörp í fleiru en einu líffæri. Onnur meinvörp greindust sjaldnar, til dæmis í görnum/netju (6
sjúkl.). miðmæti (3), skjaldkirtli (1), brisi (1), hjarta (1), vöðvum (1).
og leggöngum (1).
Tafla VI. Stök meinvörp Itjá sjúklingum með
nýrnafrumukrabbamein á Islandi 1971-1990. (tt=74
sjúklingar).
n % (n/74)
Lungu 26 35
Bein 20 27
Lifur 12 16
Heili 5 7
Önnur líffæri 11 15