Læknablaðið - 15.05.1994, Qupperneq 44

208
LÆKNABLAÐIÐ
Formaður skýrði frci gerðum stjómarinnar í
máli þessu, gat þess hvernig umbúðasmiðurinn
liefði varið dvöl sinni erlendis og að liann
vœri nú hingað kominn og œtlaði að setja upp
vinnustofu fyrir sérgrein sína. ”
Hér eins og annars staðar var til fólk þann veg
fatlað, að það þurfti umbúðir. Oftast voru það
búhagir menn í sveitinni, sem reyndu að tjasla
einhverju saman með misjöfnum árangri, en
hitt var líka til að hagleiksmenn lögðu hönd
að slíkri smíði og tókst furðu vel.
Þegar kviknaði þriðji áratugur aldarinnar
höfðu læknar í Reykjavík komið sér saman
um, að þörf væri á manni sem kynni vel til
þessara verka.
A Hesti í Borgarfirði ólst upp piltur, Halldór
að nafni, sonur prestsins þar, Arnórs
Þorlákssonar. Hann þótti snemma sýna hagleik
í verki, smíðaði ungur skeifur fyrir nágrannana
og annað sem búið þurfti. Bróðir hans var
lamaður á fæti. Halldór smíðaði umbúðir á
fótinn og þótti mikið hagleiksverk. Þegar hann
óx upp smíðaði hann brýr og vita og húsgögn,
og hvað eina sem hann snerti á þótti listasmíð.
Nú sem læknarnir fóru að svipast um eftir
manni í umbúðasmíðina staðnæmdust þeir við
Halldór, sem þá var fullvaxta maður, fæddur
1887. Það varð úr að hann fór til Hafnar.
Samfundet og Hjemmet for Vanföre var
fyrirrennari Ortopædisk Hospital í Höfn. Þar
var verkstæði sem annaðist alla smíð fyrir
fatlaða þar um slóðir í samvinnu við lækna
stofnunarinnar og fór hann þangað. Og í
október 1922 var hann kominn heim aftur.
Hann kom sér upp verkstæði, en hafði lítið að
gera í umbúðasmíði framan af og fékk lítið
fyrir það greitt. Þurfti hann að vinna fyrir sér
með öðru. Hann gerði við úr og klukkur og
smíðaði stykki í gangverkið ef þurfti. Hann
gerði við byssur og smíðaði að minnsta kosti
eina. Hann smíðaði silfurborðbúnað fyrir
börn sín tvö er þau stofnuðu heimili. Hann
tók ljósmyndir og átti góðar myndavélar;
sumar hafði hann fengið ódýrt þann veg
að hann fékk vél með ónýtan belg en góða
linsu og aðra með lélega linsu en góðan
belg og gerði eina úr þeim tveim. Hann
smíðaði báta, suma með tvöföldum botni, svo
ekki fyllti þó tæki niðri og rækist á skarpa
nibbu. Utanborðsmótor smíðaði hann og
prófaði í tunnu heima á hlaði. Hann steypti
Halldór Arnórsson
vatnsgeyminn á Rauðarárholti og þætti það
gott steinhús nú, sem héldi vatni jafnvel og sá
geymir. En nú er mál að linni þessari talningu
enda veit ég um fæst af smíðisgripum hans.
Þó get ég ekki stillt mig um að minnast á einn
enn. Hann tók meistarapróf í járnsmíði og var
meistarastykkið snittklúbbur, en fyrst þurfti
hann að gera verkfærin sem hann notaði við
klúbbsmíðina. Er það meistarastykki til enn.
Honum varð þungt undir fæti eins og fleirum,
sem ryðja veginn.
Þegar ég tók til starfa fór ég að finna Halldór
Arnórsson, sagði honum deili á mér og hvað
ég hygðist fyrir. Hann tók mér fálega og hélt
áfram við verk sitt. Þegar ég kvaddi leit hann
upp og sagði: "Eg vil að það leiki enginn vafi
á því að ég smíða ekki annað en það sem
mérfinnst vera vit í. ” Nokkru seinna kom
ég svo með afsteypu til hans, að hann smíðaði
umbúðir á þann lim, og sagði honum hvað
ég hafði í huga. Hann tók við afsteypunni.
hlustaði á mig og hvarf allur fáleiki. Við
töluðum saman eins og aldavinir og vorum
það alla tíð síðan.
Hann rak verkstæði sitt til dauðadags, en
þá tók við Arnór sonur hans, sem lengi
hafði unnið með honum. Að Arnóri látnum
tók við sonur hans Halldór. Hann sótti
framhaldsmenntun sína til Heidelberg á
Þýskalandi, en byrjaði ungur að snúast í
kringum afa sinn. Ég held að hann hafi rekið
óskakkan nagla jafnsnemma og hann fór að