Læknablaðið - 15.03.1996, Blaðsíða 43

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
229
Umræða
Rannsóknarniðurstöðurnar benda til þess
að iðraólga sé oftast þrálátur sjúkdómur.
Sjúklingahópurinn hafði iðraólgu sem svokall-
aða fasta greiningu í sjúkraskrá árið 1982. Sam-
kvæmt skilgreiningu er þá um langtímavanda-
mál að ræða. Því vekur athygli að þriðjungur
sjúklinganna er nú einkennalaus. Þetta er í
samræmi við aðrar niðurstöður sem sýna ann-
ars vegar (7) að hjá 27% sjúklinga hverfa ein-
kennin með tímanum og hins vegar (4) að 57 af
77 göngudeildarsjúklingum höfðu áfram ein-
kenni eftir sex ár en 20 (26%) voru einkenna-
lausir. í danskri rannsókn (8) þar sem 90
göngudeildarsjúklingum var fylgt eftir í fimm
ár, höfðu 44 (49%) óbreytt eða verri einkenni.
Tilfinning okkar er sú að þessir sjúklingar séu
oft fljótir að gleyma einkennum sjúkdómsins
þegar þau liggja niðri þrátt fyrir það að þau hafi
verið slæm á sínum tíma samkvæmt sjúkraskrá
þeirra.
Samkvæmt rannsókn okkar leiðir iðraólga
alloft til vinnutaps og algengt er að sjúklingar
noti lyf vegna sjúkdómsins.
Þriðjungur sjúklinga hafði aldrei leitað lækn-
is á tímabilinu vegna sjúkdómsins og langflestir
þeirra eru í hópnum sem varð einkennalaus.
Breskar og bandarískar rannsóknir hafa leitt í
ljós að minna en helmingur sjúklinga með
einkenni iðraólgu leitar læknis vegna hennar
(9).
Þriðjungur sjúklinga taldi sig hafa greinst
með annan meltingarfærasjúkdóm. Oftast
voru nefndar magabólgur og þindarslit. Grein-
ingar sem þessar eru hins vegar oft ónákvæmar
og geta að hluta til fallið undir einkenni iðra-
ólgu. Þó var hægt að staðfesta í sjúkraskrám
annan meltingarfærasjúkdóm hjá þriðjungi
þeirra sem töldu sig hafa annan meltingarfæra-
sjúkdóm en iðraólgu.
Rúmlega þriðjungur sjúklinganna taldi sig
hafa óþol fyrir ýmsum fæðutegundum en ein-
ungis 14% fyrir mjólk. Niðurstöður annarrar
rannsóknar (3) voru talsyert ólíkar þar sem
50% töldu sig hafa fæðuóþol. Þar var óþol fyrir
mjólkurafurðum (40%), súkkulaði, eggjum og
hveitiafurðum algengast.
í þessari rannsókn þekkti þriðjungur sjúk-
linga náinn ættingja með sjúkdóminn og er það
í samræmi við það sem talið hefur verið um
ættgengi sjúkdómsins (9).
Þrír einstaklingar greindust með alvarlega
og óskylda meltingarfærasjúkdóma. Hugsan-
legt er að einkenni þeirra hafi verið mistúlkuð í
upphafi. Hafi svo verið gæti greiningarvilla (di-
agnostic failure) í þessum hópi verið 3/81 x 100
eða 3,8% sem telst vera lágt (8). Þó svo að
ríflega helmingur sjúklinga í hópnum hafi farið
í einhverja meltingarfærarannsókn var iðra-
ólgugreiningin hjá tæplega helmingi byggð á
sögu og skoðun. Rannsóknin virðist réttlæta
það viðhorf sem tíðkast hefur á Heilsugæslu-
stöðinni á Egilsstöðum að byggja sjúkdóms-
greininguna iðraólga fremur á sögu og skoðun
en ítarlegum rannsóknum. Þetta virðist vera
rétt nálgun á algengu vandamáli og það viðhorf
að einungis sé um útilokunargreiningu að ræða
eigi ekki við í heilsugæslunni og geti leitt til
óþarfa rannsókna. Þá sjúklinga, sem ekki hafa
dæmigerða sögu eða þar sem aðrir ristilsjúk-
dómar einkum illkynja koma fyrir í ætt, ber að
rannsaka ítarlega.
HEIMILDIR
1. Ingham JG, Miller PM. Symptom prevalence and sever-
ity in general practice population. J Epidemiol Commun
Health 1979; 33: 191-8.
2. Jones J, Lydeard S. Irritable bowel syndrome in general
population. BMJ 1992; 304: 87-90.
3. Nanda R, James R, Smith H, Dudley CRK, Jewell DP.
Food intolerance and the irritable bowel syndrome. Gut
1989; 30: 1099-104.
4. Holmes KM, Salter RH. Irritable bowel syndrome-a
safe diagnosis? BMJ 1982; 285: 1533—4.
5. Jónsson JS, Sigurðsson G, Þórarinsson S, Stefánsson G.
Iðraólga. Skráning kvillans á starfssvæði heilsugæslu-
stöðvarinnar á Egilsstöðum 1977 til 1982. Læknablaðið
1986; 72: 93-7.
6. Sigurðsson G, Magnússon G. Sigvaldason H, Tulinius
H, Einarsson I, Ólafsson Ó. Egilsstaðarannsóknin.
Reykjavík: Landlæknisembættið, 1980. Heilbrigðisskýr-
slur Fylgirit nr.l.
7. Chaudary NA, Truelove SC. The irritable bowel colon
syndrome. Q J Med 1962; 31: 307-22.
8. Svendsen JH, Munck LK, Andersen JR. Irritable bowel
syndrome-prognosis and diagnostic safety. A 5-year foll-
ow up study. Scand J Gastroenterol 1985; 20: 415-8.
9. Beck E, Hurwitz B. Irritable bowel syndrome. Occas
Pap R Coll Gen Pract 1992; 58: 32-5.