Læknablaðið - 15.03.1996, Qupperneq 48

234
Umræða og fréttir
Dómssátt
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
Eins og einhverjir kunna að
muna gerðist það í júní 1992 að
stjórnarnefnd Ríkisspítalanna
sagði upp tveimur sérfræðing-
um, sem starfað höfðu við
stofnunina í meira en 20 ár.
Voru þetta undirritaðir læknar,
Ingólfur Sveinsson og Matthías
Kjeld. Læknarnir fengu um-
saminn tveggja mánaða upp-
sagnarfrest, þakkir fyrir „vel
unnin störf“ en engar skýringar.
Ástæða uppsagnanna er enn
óupplýst, ef hinn sundurleiti
hópur stjórnarnefndarmanna
vissi þá nokkurn tímann hver
ástæðan var.
Fljótt spurðist út, að til væri
listi með nöfnum fjölmargra
lækna, sem kynnu að verða
næstir. Þá var vel staðfest að
ýmsir þáverandi stjórnarnefnd-
armanna þóttust hafa unnið af-
rek, sem væri einstakt í íslands-
sögunni, það að hafa getað sagt
upp læknum án sérstakra til-
efna.
Við undirritaðir mótmæltum
þessum uppsögnum sem tilvilj-
anakenndum og tilefnislausum
(höfðum ef til vill frekar átt von
á umbun fyrir okkar vel unnu
störf). Læknaráð Landspítalans
mótmælti uppsögnunum á fag-
legum forsendum. Einnig feng-
um við stuðning samstarfsfólks
okkar á deildum. Þá leituðum
við liðsinnis stéttarfélags okkar
og fengum góðan stuðning
læknafélaganna.
Deilan þróaðist á þann veg að
vegna þrýstings frá Læknafélagi
Islands léði stjórnarnefnd máls
á endurráðningu, en þó því
aðeins að læknaráð spítalans og
læknafélagið legðu fram sparn-
aðartillögur, sem duga mættu í
rekstrarharðindum á þeim
tíma. Var af þessu tilefni ekki
hægt að líta öðruvísi á, en að
þarna væri gíslamál á ferðinni
og skrifuðum við greinina
„Gíslatökur á Landspítala - nýr
stíll í stjórnun“, í Fréttabréf
lækna í júlí 1993. Má þar meðal
annars sjá hvernig stjórnar-
nefnd var skipuð á þessum tíma.
Uppsagnarfrestur var fram-
lengdur og héldum við báðir
áfram að starfa samkvæmt til-
mælum yfirmanna. Hinn 1. apríl
1993 voru loks báðir endurráðn-
ir í 50% starf. Fastalaun fengust
þó engin greidd fyrir fyrstu þrjá
mánuði ársins 1993. Ekki fékkst
uppsögnum okkar hnekkt form-
lega. Hinsvegar varð ekkert af
uppsögnum annarra lækna við
stofnunina, en þeim hafði verið
óbeint hótað.
ítrekuð tilmæli okkar og
kröfur frá stéttarfélagi okkar,
LÍ, virtust engu fá áorkað í því
að fá greidd þau laun er á vant-
aði. Leituðum við loks til lög-
fræðistofu Jóns Steinars Gunn-
laugssonar um aðstoð við inn-
heimtu launanna.
Lögmaður okkar lagði fram
kröfur fyrir okkar hönd í bréfi
til Ríkisspítalanna, en fékk ekk-
ert svar. Mánuði síðar var sent
annað bréf, sem einnig var
hundsað með þögn. Þótti þá
óhjákvæmilegt að stefna for-
manni stjórnarnefndar fyrir
hönd Ríkisspítalanna fyrir dóm
og var stefna lögð fram í Hér-
aðsdómi Reykjavíkur þann 24.
október 1995. Brá nú svo við að
Ríkisspítalar gáfu upp alla vörn
í þessu máli og gengu að öllum
kröfum sem fram voru settar.
Höfðu þá bæst við dráttarvextir
og málflutningskostnaður sem
námu mun meiru en laununum
sjálfum.
Rétt er að geta þess að frá því
að málið hófst og þar til því lauk
urðu heilbrigðisráðherraskipti
þrisvar, formaður stjórnar-
nefndar hefur verið endurnýj-
aður fjórum sinnum. Flestir
aðrir stjórnarnefndarmenn hafa
einnig verið endunýjaðir. Síðast
má nefna, að um jíað leyti er
málinu lauk var forstjóri Ríkis-
spítalanna á förum.
Við viljum þakka samstarfs-
fólkinu sem studdi okkur af
heilindum og læknaráði Land-
spítala, sem okkur fannst að
vísu stundum ekki nógu öflugt,
en gerði það sem það taldi sig
geta. Sérstakar þakkir fær for-
maður Læknafélags íslands,
Sverrir Bergmann fyrir einurð
sína og skýra afstöðu.
Ríkisrekstur heilbrigðisstofn-
ana er úrelt fyrirkomulag sem
enn er notast við en gerir stjórn-
ir þeirra óöruggar í hlutverkum
sínum, virðingar- og ábyrgðar-
litlar gagnvart starfsfólki,
menntun þess og starfi. Þarna
kann að vera keðjuverkun.
Stofnanirnar fá sífelld skilaboð
um að eyða minna fé án tillits til
afkasta. Sama viðmót fá starfs-
mennirnir. Heilbrigðisstofnun á
fjárlögum er í stöðu niðursetn-
ings, sem lifir á ábyrgð hrepps-
nefndarinnar og er á framfæri
þeirra, sem sætta sig við lægst
meðlag. Niðursetningar voru
svo ósjálfstæðir að þótt þeir
ynnu jafnan eftir mætti fengu
þeir aldrei kaup og máttu iðu-