Læknablaðið - 15.08.1996, Síða 22

568
LÆKN ABLAÐIÐ 1996; 82
lækni en sýnt hefur verið fram á að konur sem
fara oftar í læknisskoðun og eiga fleiri vini með
þvagleka eru líklegri til að leita aðstoðar læknis
(16,20). Þær ástæður sem oftast eru gefnar fyrir
því að konur leiti ekki læknis eru að þeim finnst
þvaglekinn vera tiltölulega lítið vandamál og
tilheyri ellinni (10,11,18). Aðrar ástæður sem
nefndar eru, en skipa minni sess, eru skömm
eða feimni, hræðsla við skurðaðgerð eða að
konurnar héldu að ekkert væri hægt að gera
(10,11).
Með hliðsjón af algengi mætti ætla að fleiri
konur gætu haft gagn af læknisfræðilegu mati
og meðferð. Þar sem eldri konur virðast tregar
til að koma máli sínu á framfæri ættu læknar að
hefja umræðuna. Virk eftirgrennslan lækna
eftir einkennum frá þvag- og kynfærum og
auknar upplýsingar um meðferðarmöguleika
kæmu konum líklega til góða.
Kanna þarf betur gildi östrógenmeðferðar á
þessum aldri. Margar konur sem nú þegar eru
á östrógenmeðferð virðast áfram vera með
óþægindi frá þvag- og kynfærum. Hugsanlega
þarf að nýta östrógen fyrr sem forvarnarlyf og
huga betur að greiningu þvaglekategundar
áður en östrógenum er ávísað. Önnur lyf,
grindarbotnsæfingar og smærri skurðaðgerðir,
ein og sér eða samhliða östrógenmeðferð gætu
verið vannýttir meðferðarmöguleikar. Gamalt
fólk getur aukið vöðvastyrk til muna með æf-
ingum og sá starfskraftur sem færi í að kenna
æfingar kynni að sparast með minni bleiunotk-
un og þvotti (21). Islenskar konur eru langlífar
og lítil skurðaðgerð eða lyfjameðferð við þvag-
leka getur aukið lífsgæði og verið kostnaðar-
minni en ómeðhöndlaður þvagleki.
Þakkir
Erni Ólafssyni stærðfræðingi er þökkuð að-
stoð við tölfræðilega útreikninga, starfsmönn-
um tölvuvers Landspítalans aðstoð við tölvu-
vinnslu og starfsmönnum Hrafnistu í Reykja-
vík, Hrafnistu í Hafnarfirði, heilsugæslustöðva
Seltjarnarness og Garðabæjar fyrir aðstoð við
gagnasöfnun. Einnig er ég (L.Þ.B.) þakklát
gömlu konunum sem tóku svo vel á móti mér.
HEIMILDIR
1. Concensus Conference: Urinary Incontinence in
Adults. JAMA 1989; 261: 2685-90.
2. Benjamínsdóttir S, Jensdóttir AB, Jónsson Á. Algengi
þvagleka meðal vistfólks nokkurra öldrunarstofnana f
Reykjavík. Læknablaðið 1991; 77: 304-7.
3. Molander U. Urinary incontinence and related urogen-
ital symptoms in elderiy women (thesis). Gothenburg:
University of Gothenburg, 1992.
4. Bates P, Bradley WE, Glen E, Griffiths D, Melchior H,
Rowan D, et al. The standardization of terminology of
lower urinary tract function. J Urol 1979; 121: 551-4.
5. Grimby A, Milsom I, Molander U, Wiklund I, Ekelund
P. The influence of urinary incontinence on the quality
of life of elderly women. Age Ageing 1993; 22: 82-9.
6. Hu T-w. Impact of urinary incontinence on health-care
costs. J Am Geriatr Soc 1990; 38: 292-5.
7. Raz R, Stamm WE. A controlled trial of intravaginal
estriol in postmenopausal women with recurrent urinary
tract infections. N Engl J Med 1993; 329: 753-6.
8. Tapp AJS, Cardozo L. The postmenopausal bladder. Br
J Hosp Med 1986; 35: 20-3.
9. Halldórsson S, Eggertsdóttir GG, Kjartansdóttir S.
Könnun á algengi þvagleka meðal kvenna og árangri
einfaldrar meðferðar í héraði. Læknablaðið 1995; 81:
309-17.
10. Jolleys JV. Reported prevalence of urinary incontinence
in women in general practice. Br Med J 1988; 296:
1300-2.
11. Rekers H, Drogendijk AC, ValkenburgH, Riphagen F.
Urinary incontinence in women from 35-79 years of age:
prevalence and consequences. Eur J Obstet Gynecol
Reprod Biol 1992; 43: 229-34.
12. Hellström L. Ekelund P, Milsom I, Mellström D. The
prevalence of urinary incontinence and use of inconti-
nence aids in 85-year-old men and women. Age Ageing
1990; 19: 383-9.
13. Diokno AC, Brock BM, Brown MB, Herzog AR. Prev-
alence of urinary incontinence and other urological
symptoms in the noninstitutionalized elderly. J Urol
1986; 136: 1022-5.
14. Bump RC, McClish DK. Cigarette smoking and urinary
incontinence in women. Am J Obstet Gynecol 1992; 167:
1213-8.
15. Asplund R. Aberg HE. Micturition habits of older peo-
ple; voiding frequency and urine volumes. Scand J Urol
Nephrol 1992; 26: 345-9.
16. Herzog AR. Fultz NH, Normolle DP, Brock BM, Diok-
no AC. Methods used to manage urinary incontinence
by older adults in the community. J Am Geriatr Soc
1989; 37: 339^47.
17. Norton PA, MacDonald LD, Sedgwick PM, Stanton SL.
Distress and delay associated with urinary incontinence,
frequency, and urgency in women. BMJ 1988; 297:
1187-9.
18. Reymert J, Hunskaar S. Why do only a minority of
perimeno-pausal women with urinary incontinence con-
sult a doctor? Scand J Prim Health Care 1994; 12:180-3.
19. Iosif CS, Bekassy Z. Prevalence of genito-urinary symp-
toms in the late menopause. Acta Obstet Gynecol Scand
1984; 63: 257-60.
20. Burgio KL, IvesDG, Locher JL. Arena VC. Kuller LH.
Treatment seeking for urinary incontinence in older
adults. J Am Geriatr Soc 1994; 42: 208-12.
21. Fiatarone MA, O’Neill EF, Ryan ND, Clements KM,
Solares GR, Nelson ME, et al. Exercise training and
nutritional supplementation for physical frailty in very
elderly people. N Engl J Med 1994; 330: 1769-75.