Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - 15.08.1996, Blaðsíða 25

Læknablaðið - 15.08.1996, Blaðsíða 25
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82 571 ið fyrir, þarfnast hjarta og lungnaígræðslu sem er flóknari og áhættusamari aðgerð (sjá síðar). Mikilvægt er að meta samdráttarhæfni hjarta- vöðvans og hjartaútfall en niðurstöður þess geta verið hjálplegar upplýsingar við tímasetn- ingu aðgerðarinnar. Aðrir þættir í athugun á væntanlegum hjartaþegum snúa að rannsókn- um á öðrum líffærum, stöðu ónæmiskerfisins og mögulegum sýkingum. Sálrænt ástand og félagslegt umhverfi tilvonandi hjartaþega er einnig mjög mikilvægt. Hjarta líffæragjafans er athugað með hjarta- ómun fyrir líffæraflutninginn og góð verkun líffærisins án aðstoðar samdráttarhvetjandi lyfja er venjulega skilyrði fyrir líffæragjöf. Blóðflokkun og stærð líffærisins eru í raun einu aðrir þættirnir sem athuga þarf fyrir sjálfa ígræðsluna. Hjartaígræðslan Hjartaígræðslan sjálf er almennt talin frekar auðveld hjartaaðgerð samanborið við margar flóknar aðgerðir sem framkvæmdar eru á börn- um með hjartagalla. Hjartaígræðslu er hægt að framkvæma í nær öllum gerðum af meðfædd- um hjartagöllum þar sem staðsetning ósæðar- innar, lungnaslagæðinnar og vinstri gáttar er nær alltaf hin sama (10). Hjarta líffæragjafans er venjulega ekki utan líkama lengur en fjórar til sex klukkustundir eftir að það hefur verið tekið út úr líkama gjafans og þann tíma er það geymt í sérstakri upplausn. Með sjúklinginn tengdan hjarta- og lungnavél er hjarta líffæraþegans tekið út og hið nýja hjarta er grætt í. Ósæð og lungnaslag- æð hins nýja líffæris eru tengdar samsvarandi æðum og vinstri og hægri gátt eru tengdar gátt- um líffæraþegans. Hjartað byrjar svo að slá í hinu nýja umhverfi þegar líkamshita hefur verið náð meðan líkaminn er vaninn af hjarta- og lungnavélinni. Eftir aðgerðina er oftast tímabundin þörf á samdráttarhvetjandi lyfjum enda minniháttar vanvirkni hjartavöðvans algeng strax eftir að- gerðina. Vanvirknin er talin vera vegna blóð- þurrðarskemmda og skorts á hvatningu frá ósjálfráða taugakerfinu (11). Hvað varðar gjör- gæslumeðferð eftir líffæraflutninginn er hún í öllum meginatriðum svipuð gjörgæslumeðferð eftir opnar hjartaaðgerðir ef frá er talin ónæm- isbælingin. Bæling á ónæmiskerfinu þarf að byrja um leið og hið nýja líffæri er grætt í og samanstendur hún í upphafi af háum skömmt- um af steróíðum ásamt öðrum sértækum ónæmisbælandi lyfjum. Lífeðlisfræði hins ígrædda líffæris Þar sem hluti hægri gáttar er skilinn eftir við líffæraflutning eru í raun tveir hlutar af hægri gátt til staðar eftir ígræðsluna. Þar með eru líka tveir sinus hnútar óháðir hvor öðrum og má greina það á hjartalínuriti hjartaþega. Hægra greinrof er einnig mjög algengt að sjá á hjarta- línuriti hjartaþega (8). Hið nýja hjarta hefur enga beina tengingu við ósjálfráða taugakerfið þar sem skorið var á taugar við ígræðsluna (de-inervation). Skortur á boðum frá Vagus tauginni veldur óvenju hröðum grunn hjart- slætti og einnig er breytt svörun hjartsláttar við áreynslu. Vöntun á taugaboðum veldur því einnig að engin sársaukaboð eru samfara blóð- þurrð í hjartavöðva. Þótt ótrúlegt sé, virðist sem áðurnefnd taugatenging eða hluti hennar geti endunýjast (12). Þrátt fyrir þessa umbreyt- ingu á lífeðlisfræðilegri svörun og hegðun hins nýja hjarta er verkun þess undir flestum kring- umstæðum eðlileg með eðlilegt hjartaútfall og samdráttarhæfni. Eftirlit og meðferð hjartaþega Eftirlit hjartaþega er sérhæft og snýr einkum að því að fylgjast með mögulegri höfnun á hinu nýja líffæri, möguleika á sýkingu eða auka- verkunum frá ónæmisbælandi lyfjum. Almenn skoðun, blóðrannsóknir og ómskoðun á hjarta eru framkvæmdar mánaðarlega fyrst eftir ígræðsluna og á hálfsárs fresti eftir fyrsta árið. Mikilvægt er að fylgjast náið með stöðu ónæm- iskerfisins, nýjum sýkingum eða uppvakningu veira (Cýtómegaló vírus, Ebstein Barr-veirur) hugsanlega frá hinu nýja líffæri. Einn flóknasti þátturinn í eftirliti hjartaþega er að fylgjast með höfnun í hinu nýja líffæri. Þrátt fyrir miklar rannsóknir á þessu sviði er slíkt best gert með vefjabita (endomyocardial biopsy) frá hjartanu sjálfu. Gerð er hjarta- þræðing á venjubundinn hátt og þar til gerð löng töng er þrædd inní hægri slegil þar sem vefjabitarnir eru teknir. Þótt slíkt megi fram- kvæma með lítilli áhættu (13) reynir þetta á börnin og aðstandendur þeirra enda er þetta aðgerð sem ekki er sársaukalaus. Vefjabitar úr hjartanu eru venjulega teknir með sex mánaða millibili, örar fyrst eftir ígræðslu eða ef vanda- mál eru, en sjaldnar þegar lengra líður frá ígræðslunni.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Læknablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.