Læknablaðið - 15.08.1996, Qupperneq 28

574
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
höfnunar illa meðferð þó yfirleitt sé reynt að
auka ónæmisbælingu og oft er eina meðferðin
ígræðsla á ný.
Horfur eftir hjartaígræðslu
Horfur eftir hjartaígræðslu eru í dag góðar
og víðast eru um 90% barna og unglinga sem
gangast undir hjartaígræðslu, á lífi ári eftir að-
gerðina (7,31-33). Dánartíðni samhliða að-
gerðinni (perioperative mortalitet) er hin sama
fyrir börn með hjartagalla og með hjartavöðva-
bólgu (34). Fimm ára lifun er í dag talin vera
um 70% og 10 ára lifun um það bil 40%. Eru
þessar tölur byggðar á upplýsingum um sjúk-
linga sem gengust undir þessa aðgerð á síðasta
áratug á öllum helstu barnaspítölum sem fram-
kvæma þessa aðgerð að einhverju marki, bæði
austan hafs og vestan (7). Lífsgæði eftir hjarta-
ígræðslu eru einnig góð þó ætíð sé erfitt að
finna góðan mælikvarða til að meta slík gæði.
Líkamleg geta eftir hjartaígræðslu metin sem
áreynslugeta er mjög góð (34,35). Minna er
vitað um langtíma horfur eftir hjartaígræðslu
þar sem aðgerðin hefur aðeins verið fram-
kvæmd, svo einhverju nemi síðan í upphafi
níunda áratugarins. Langtímahorfur eða lifun
er þó mjög mikilvæg fyrir börn sem annars er
búist við að eigi áratuga líf framundan.
Nýlega var tekin saman reynsla frá þremur
stórum barnaspítölum í Bandaríkjunum sem
framkvæmt hafa hjartaígræðslur í börn lengur
en flestir aðrir vestanhafs (1). Meginniðurstaða
var sú að lifun lengur en 10 eða 15 ár væri
möguleg og lífsgæði væru góð. Aukaverkanir,
svo sem skert nýrnastarfsemi og hár blóðþrýst-
ingur vegna langvarandi notkunar ónæmisbæl-
andi lyfja, eru hins vegar algengar. Langvinn
höfnun á hinu nýja hjarta og kransæðasjúk-
dómur voru algengustu dánarorsakirnar. Sér-
staka athygli vakti skortur á meðferðarheldni
(compliance) unglinga við töku ónæmisbæl-
andi lyfja og nokkur dauðsföll mátti rekja beint
til þess. Slæm meðferðarheldni er þekkt fyrir-
bæri hjá unglingum með langvinna sjúkdóma
en hefur valdið sérstökum áhyggjum hjá
hjartaþegum þar sem afleiðingarnar geta verið
svo alvarlegar (36). Þetta atriði minnir óþyrmi-
lega á sálræna fylgikvilla langvinnra sjúkdóma
hjá börnum og það að fá nýtt hjarta og aukin
líkamleg lífsgæði breytir ekki nauðsynlega
þeirri staðreynd (37, 38). Á bjartsýnni nótum
er þó að þar sem lifun hefur stöðugt lengst,
lyfjameðferð og eftirlit hefur batnað, má
reikna með að þessi aðgerð skili enn betri ár-
angri í framtíðinni.
Að lokum
Hjartaígræðsla er nú framkvæmd víðsvegar
um heiminn og er almennt viðurkennd með-
ferð við hjartasjúkdómum á lokastigi hjá börn-
um og unglingum. Aukin þekking á ónæmis-
bælingu og fylgikvillum hennar hefur aukið líf-
slíkur barna sem gangast undir þessa aðgerð og
skammtímalifun eftir aðgerð er núna mjög
góð. Langtímahorfur þessara barna eru ekki
eins vel þekktar þar sem þessi aðgerð hefur
eingöngu verið framkvæmd síðan í upphafi átt-
unda áratugarins. Af þeim upplýsingum sem
fyrir liggja má þó sjá að þessi aðgerð, sem
ennþá er engan veginn fullkomin lækning, get-
ur lengt og umbreytt lífi einstaklinga sem eru
með ólæknandi hjartasjúkdóma. Lífsgæði hvað
varðar líkamlega getu eru almennt mjög góð
en fylgikvillar ónæmisbælingar og strangt eftir-
lit setur svip sinn á líf þessara barna og ung-
linga. Eins og með margar aðgerðir í læknis-
fræði virðist þó sem lífsgæðin fari stöðugt batn-
andi eftir því sem við lærum meira um þennan
líffæraflutning. Þannig á barn sem gengst undir
hjartaígræðslu í dag fyrir sér betra og vonandi
lengra líf en þau börn sem gengust undir þessa
aðgerð fyrir áratug. Hjartaígræðsla er þó eng-
an veginn fullkomin lækning og þar sem hinu
nýja líffæri fylgir ævilöng lyfjataka og strangt
eftirlit má segja að samfara líffæraflutningnum
skipti barnið oft um einn sjúkdóm fyrir annan.
Hjartaígræðsla getur þó sannarlega gjörbreytt
lífi barna og unglinga sem lifað hafa takmörk-
uðu lífi vegna ineðfædds hjartasjúkdóms eða
hjartavöðvasjúkdóms á lokastigi.
HEIMILDIR
1. Sigfusson G, Fricker FJ, Bernstein D. Addonizio LJ,
Webber SA, Baum, et al. Long term survivors of pediat-
ric heart transplantation: A multicenter report of 68
children who have survived greater than five years. J
Pediatr ( in press).
2. Kantrowitz A, Haller JD, Joos H, Cerruti MM, Carsten-
sen HE. Transplantation of the heart in an infant and an
adult. Am J Cardiol 1968; 22: 782-90.
3. Bcrnard CN. The operation. A human cardiac trans-
plant: Aninterim report of a successful operation per-
formed at Groote Schuur Hospital, Cape Town. S Afr J
1967; 41: 1271-1.
4. Zuberbuhler JR, Fricker FJ, Griffith BP. Cardiac trans-
plantation in children. In: Friedman WF, Rashkind
WH, Talner NS, eds. Update in Pediatric Cardiology —
Cardiology Clinics; 7: Philadelphia: WB Saunders, 1989:
411-8.
5. Reitz BA. Bieber CP, Raney AA, Pennock JL, Jamie-