Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1994, Qupperneq 29

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
29
iðka, gagnvart hverjum öðrum, gagnvart skjól-
stæðingunum og þjóðfélaginu. Sú hugmynd, sem
'om fram í einu dagblaði höfuðborgarinnar á vor-
ögum, undirskrifuð af lækni, um að afnema beri
si areglur lækna, vegna þess að þær séu tíma-
s ekkja, er því fráleit. Siðareglur lækna eru hluti
4 menningararfi Forn-Grikkja, en heimspeki-
enningar þeirra eru enn uppistaðan í heimspeki
v esturlanda. Ég minnist þess ekki að hafa séð því
ia dið fram, að við ættum að gleyma Aristotelesi
e a Platoni, þó sumt af því sem þeir sögðu stand-
ist ekki lengur í ljósi nútíma þekkingar.
Vilji læknar afneita Hippocratesi, kasta fyrir
io a eiðstaf hans sem úreltri kreddu og gerast
o íeyttir þátttakendur í hrunadansi markaðs-
tyggjunnar, eru þeir í raun, að leggja læknastétt-
ina niður. Vera má, að það sé í anda frjálshyggju,
en sem betur fer held ég, að mannúðarhyggjan sé
steikari en frjálshyggjan meðal lækna.
En snúum okkur aftur að þekkingunni og stöðu
te 'nisfræðinnar. Þrátt fyrir sívaxandi þekkingar-
oi ða og háþróaða tækni hefur ekki tekist að leysa
nema örlítinn hluta af heilbrigðisvanda heims-
>ggðarinnar. Flest stærstu vandamálin bíða enn
lausnar.
Almenningur hefur nú aðgang að meiri upplýs-
nigum en nokkru sinni fyrr í sögu mannkynsins,
fn.er hann betur fær en áður um að meta gildi
þeirra? Minnkar ekki hæfileikinn til að velja og
ia na í íéttu hlutfalli við magn upplýsinganna,
e a jölda valkostanna? Oftast fer gildismatið eft-
lr því, hvernig upplýsandinn matreiðir upplýsing-
ainar. og svo hvort þær geta haft persónuleg áhrif
a viðtakandann. Þetta á sérstaklega við um upp-
vsingar sem varða sjúkdómarannsóknir. Slfkar
upplýsingar hafa sjaldan bráðagildi. Þær kunna
fl rfr^a a ákveðinn sjúkdóm eða sjúkdóms-
° c,.'en ^ra ÞV1 §etur verið óravegur til lækning-
ui ■ kilningur almennings á vísindum takmarkast
■ ast v’® skólalærdóm, eða frásagnir í fjölmið-
um. en að minnsta kosti í fjölmiðlum er sjaldan
uni gagmýnið mat að ræða. Upplýsingarnar eru
mistúlkaðar, því almenningur heldur að vitn-
SS se sama og lækning. Þegar árangurinn lætur
o a sér standa, verða menn fyrir vonbrigðum og
jnnst þeir hafa verið blekktir. Upplýsingar um
grunnvísindi eru mjög vandmeðfarnar og stund-
m s i ja ekki aðrir þær til hlítar, en vísindamenn-
rmr sjálfir. j siðareglum lækna, er ákvæði um, að
e,*a c^' ótímabærar væntingar, og birta ekki
mstöður rannsókna, fyrr en gildi þeirra er
-,°S ’ fn Því miður gleyma læknar oft þessu
Va? 11 aðdáun sinni á eigin afrekum.
t„.,.10 saum nýle8a dæmi um þetta gagnrýnifá-
a viðhorf almennings. „Læknir“ frá Mexíkó,
Ámi Bjömsson á hátíðardagskránni í tilefni af75
ára afmœli Lœknafélags íslands.
boðaði til fyrirlestrahalds um læknislist sína, en
með henni taldi hann sig geta læknað ýmsa áður
ólæknandi sjúkdóma. A fyrsta fundinum fyllti
hann sali á Hótel Sögu. Tveir þungaviktarmenn
úr læknastétt mættu á fundinum, til að hlusta á og
ræða erindi „læknisins".
Á læknaþingi þætti þetta sjálfsagt og frummæl-
andi yrði stoltur af, að svo virðulegir stéttarbræð-
ur sýndu erindi hans áhuga, jafnvel þó þeir væru
honum ekki sammála. í stað þess að svara gagn-
rýni þeirra með rökum og halda fyrirlestraferð-
inni áfram, axlaði „læknirinn“ sín skinn í snar-
hasti og yfirgaf landið daginn eftir. Það virtist
liggja nærri, að draga þá ályktun af þessum við-
brögðuin, að „læknirinn" hafi haft óhreint mjöl í
pokanum. Samt skrifuðu nokkrir áheyrendur í
blöðin um dónaskap við manninn, sem hefði
móðgast svo að hann ákvað að forða sér hið bráð-
asta frá þessari ókurteisu þjóð, sem þarmeð varð
af kraftaverkum hans. Þrátt fyrir öll vísindi, vilja
menn kraftaverk, því þau eru fljótvirkari og því
miður matreiða læknar stundum vísindi sín þann-
ig, að almenningur skynjar í þeim fyrirheit um
kraftaverk.
„Sælir eru hógværir", sagði meistarinn frá Nas-