Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1994, Qupperneq 14

14
LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
héruðum sínum samtímis. í seinni greininni er
Ásgeir kominn á þá skoðun að ef til vill ættu þessi
læknamót að eiga sér stað annað hvert ár en ekki
árlega og að á hvert læknamót komi helmingur
lækna. Hann leiðir rök að því að ekki sé svo
voðalegt að missa annan hvern lækni burtu stutt-
an tíma fjórða hvert ár um hásumarið þegar veður
og vegir eru sem bestir. Læknishéruðin voru þá 20
talsins en auk þess nokkur aukalæknishéruð,
þannig að starfandi voru um 27 héraðslæknar og
til viðbótar fjórir embættislæknar í Reykjavík, alls
þannig um 30 læknar. Fram kom líka sú andbára
að íslenskir læknar gætu ekki komið saman til
fræðilegrar umfjöllunar og upplýsingamiðlunar
þar sem ekkert sjúkrahús væri til í landinu. Ásgeir
bendir hins vegar á það í seinni greininni að
læknafundur ætti einmitt að beita sér í sjúkrahús-
málum „því hverjum stendur", ritar hann, „nœr
að berjast fyrir að komið sé upp sjúkrahúsum en
læknunum sjálfum sem vita hve nauðsynleg þau
eru. “ Og ennfremur: „Að ætla að láta lœknamótin
bíða eftir því að vér verðum allir trakteraðir á
sjúkrahúsum svona upp úr þurru, það finnst mér
nokkuð syfjuð hugsun. “
Ljóst er að Ásgeir Blöndal var góðan spöl á
undan samtíðarmönnum sínum í læknastétt hvað
varðar hugmyndir um samtök lækna. Þessi hvatn-
ingarorð eru höfð eftir honum: „Svo lengi sem
enginn félagsskapur, svo lengi sem engin vísinda-
leg eða verkleg samvinna á sér stað meðal lœkna
hér á landi, á stétt þessi sér litla framtíðarvon. “
Ásgeir starfaði í 31 ár sem héraðslæknir, lét af
störfum fremur ungur, 56 ára gamall, og lifði í 12
ár eftir það. Á fyrsta aðalfundi LÍ var Ásgeir
kjörinn heiðursfélagi fyrir það að hafa fyrstur
stungið upp á því að læknar hér á landi mynduðu
félagsskap með sér.
Almennir læknafundir
Heimildir herma að fyrsti almenni læknafund-
urinn hér á landi hafi verið haldinn í Reykjavík í
ágústmánuði 1896. Þaö er á þeim fundi sem fyrst
heyrist rödd Guðmundar Hannessonar varðandi
félagsmál lækna og það svo um munar því að hann
hafði framsögu í 10 af þeim 18 málum sem fyrir
fundinum lágu. Meðal þessara mála var stofnun
allsherjarfélags lækna á íslandi. Guðmundur var
um þessar mundir að hefja störf sín sem héraðs-
læknir á Akureyri, þrítugur að aldri.
Tveimur árum síðar var haldinn annar almenni
læknafundurinn í Reykjavík en mæting slæm,
aðeins níu læknar mættir. Engu að síður var á
þessum almenna læknafundi stofnað fyrsta
læknafélagið á íslandi, nefnt Hið íslenska lækna-
félag. Félagið mun hafa boðað til fundar árið 1899
en sökum þess að engir læknar frá Norður- og
Austurlandi gátu mætt féll fundurinn niður og
leið þar með félagið undir lok.
Læknablað Guðmundar Hannessonar
Næst er að nefna til sögunnar að Guðmundur
Hannesson fer að gefa út læknablað á Akureyri.
Fyrsta blaðið kemur út 1. nóvember 1901 en hið
síðasta í október 1904. Guðmundur skrifaði öll
blöðin eigin hendi, hektograferaði nokkur eintök
og sendi starfsbræðrum sínum á Norður- og Aust-
urlandi. Alls gaf hann þannig út 36 blöð, tvö blöð
árið 1901, 12 blöð hvort árið 1902 og 1903 og 10
blöð árið 1904. í tilefni aldarafmælis Guðmundar
Hannessonar, en hann fæddist 9. september 1866,
ákváðu stjórnir Læknafélags Islands og Læknafé-
lags Reykjavíkur að heiðra minningu hans með
því að láta ljósprenta þetta handritaða læknablað
og var það gefið út í 500 tölusettum eintökum
haustið 1966.
Talið hefur verið að Guðmundur hafi beitt sér
fyrir því að stofna félag lækna Norður- og Austur-
lands árið 1902 en ekkert finnst um það í lækna-
blaði hans. Segir þó í því að blaðið sé gefið út af
læknum norðan- og austanamtsins og að ritstjóri
sé Guðmundur Hannesson. Eftirfarandi segir
hann í fyrsta blaðinu:
„Stéttarbrœður mínir!
Ykkur, sem búið í einveru og einstœðingshœtti,
eins og jeg, sem hitti sjaldan kollega og síst nema í
svip, verðið einir að ráða fram úr öllu og einir að
bera áhyggjurnar, — ykkur sendi ég þennan blað-
snepil, sem nokkurs konar fyrirrennara íslensks
lœknablaðs, sem betur sje úr garði gjört.
Jeg gjöri þetta af því mjer leiðist þessi einstœð-
ingsháttur og þykist vita að svo muni fleirum finn-
ast, en hygg að blaðið geti, ef til vill, bœtt lítið eitt
úr honum, þó ófullkomið sje. — Fundir lœkna
hafa reynst erviðir og lítt sóttir og hið ,ísl. lœkna-
fjel. “ hefur aldrei orðið nema nafnið tómt. Þó
hvorttveggja þetta hafi verið reynt, baukar hver af
oss í sínu horni eftir sem áður sambands- og sam-
vinnulaus við flesta stjettarbrœður sína. Þetta er
efalaust mjög óhollt fyrir áhuga og framför vor
allra, og jeg hygg að blaðið geti gjört oss mögulegt
að tala um eitthvað afþví, sem oss liggur á hjarta
ogþannig bœtt dálítið úrþvíhvesjaldan vjergetum
fundist. Þessi blaðnefna getur auðvitað aðeins orð-
ið nokkurs konar mánaðarlegt sendibréf milli
lœknanna ..." Guðmundur lýkur upphafsávarp-
inu með þessum orðum: „Jeg hugsa mér ekki hátt
með þessa litlu tilraun. Fyrst um sinn sendi ég
blaðið aðeins norðan- og austan-lœknum, efund-
irtektir eru daufar hœttir það eftir hálft til eitt ár, en
yfir þann tíma kostar það heldur ekki neitt!"