Kjarninn - 29.08.2013, Blaðsíða 86

Á
rla morguns hinn 6. ágúst 2012 kom eins
tonns geimjeppi á fleygiferð inn í lofthjúp
reikistjörnunnar Mars. Stór hitaskjöldur
kom í veg fyrir að jeppinn brynni upp. Því
næst dró fallhlíf frekar úr hraðanum uns
eldflaugakrani lét jeppann síga rólega niður á yfirborð
rauðu plánetunnar. Curiosity var lentur, heill á húfi, eftir
níu mánaða siglingu frá jörðinni til Mars. Mikill fögnuður
braust út í stjórnstöðinni í Pasadena í Kaliforníu.
Áfangastaður Curiosity var gígur sem er litlu stærri en
Vatnajökull að flatarmáli, skammt sunnan við miðbaug
Mars. Í miðju gígsins, sem heitir Gale, er stórt fjall, rúmlega
tvisvar sinnum hærra en Hvannadalshnjúkur. Fjallið er lag-
skipt og hefur hlaðist upp við mismunandi aðstæður í sögu
Mars fyrir tilverknað vatns og vinda.
Ofan í og í kringum Gale-gíginn eru mörg ummerki
rennandi vatns, svo sem árfarvegir, gljúfur og aurkeilur.
Það, auk lagskipta fjallsins í miðju gígsins og efnafræði-
legra ummerkja um fljótandi vatn, varð til þess að vísinda-
mann ákváðu að senda Curiosity í Gale gíginn.
Á jörðinni stýrir nokkur hundruð manna teymi rann-
sóknum þessa sex hjóla kjarnorkuknúna geimjeppa sem
hingað til hefur ekið hátt á þriðja kílómetra. Hjá vísinda-
mönnum snerust fyrstu mánuðir Curiosity á Mars um að
læra á jeppann og prófa tækjabúnað hans. Fyrstu öku-
ferðirnar voru því mjög varfærnislegar.
Um leið og Curiosity ók af stað byrjaði hann að pota í grjót,
smakka jarðveginn, þefa af lofthjúpnum og mæla geislunina
á yfirborðinu með háþróuðum tækjum sínum. Niðurstöður
geislunarmælinganna munu reynast mjög mikil vægar fyrir
hugsanlega mannaða Marsleiðangra í framtíðinni.
Skammt frá lendingarstaðnum ók Curiosity fram á sér-
kennilegt lag sem minnti einna helst á brotna, upphleypta
gangstéttarhellu. Lagið var 10 til 15 cm þykkt og vakti mikla
athygli vísindamanna. Í því voru ávalar steinvölur, límdar
saman með sandi. Samskonar lög finnast úti um alla jörð —
í uppþornuðum árfarvegum!
2/05 kjarninn Exit
Smelltu til að
heimsækja vefsíðu
Curiosity