Kjarninn - 01.05.2014, Blaðsíða 20

02/09 mEnntamál
S
jötti hver háskólamaður segist hafa komið sér
hjá því að tjá sig við fjölmiðla vegna ótta við
viðbrögð valdafólks úr stjórnmála- og efnahags-
lífi. Þá telur meirihluti aðspurðra háskólamanna
að akademísku frelsi fræði- og vísindamanna á
Íslandi stafi ógn af gagnrýni eða hótunum frá valdafólki í
stjórnmálum og efnahags- og atvinnulífi. Þetta kemur fram
í niðurstöðum nýrrar könnunar um viðhorf háskólafólks til
þátttöku í opinberri umræðu á vettvangi fjölmiðla.
ádrepa í rannsóknarskýrslu
Skýrsla Rannsóknarnefndar Alþingis hefur að geyma ádrepu
á störf háskólasamfélagsins í aðdraganda falls íslenska
bankakerfisins. Þar er háskólafólki legið á hálsi að hafa ekki
haft uppi næga gagnrýni á ástand mála en jafnframt er þó
bent á að aðstæður til gagnrýninnar umræðu í samfélaginu
hafi verið bágbornar.
Sérstök þingmannanefnd, sem skipuð var fulltrúum allra
flokka sem áttu sæti á Alþingi á síðasta kjörtímabili, vann
sjálf skýrslu um rannsóknarskýrsluna. Í meginniðurstöðum
og ályktunum þingnefndarinnar er sérstaklega vikið að
samfélags umræðu á Íslandi og bent á að góð stjórnmála-
umræða náist fram „með því að láta andstæð sjónarmið
mætast þar sem byggt er á staðreyndum og málin eru krufin
til mergjar. Íslensk stjórnmál hafa ekki náð að þroskast
nægilega í samræmi við það“. Í skýrslunni er jafnframt að
finna hvatningu til háskólafólks „af ólíkum fræðasviðum til
að taka þátt í opinberri umræðu og styrkja með því tengsl
fræðasamfélagsins, atvinnulífsins og hins almenna borgara“.
Hvatningin til háskólafólks byggist á þeirri hugmynd
að þessi hópur hafi fram að færa einhverja þekkingu eða
reynslu, umfram aðra borgara, sem nýst geti í hinni lýðræðis-
legu umræðu. Sú þekking eða reynsla getur jafnvel varpað
nýju ljósi á ýmis málefni í samfélaginu og stuðlað að því að
rökstuddar og yfirvegaðar ákvarðanir séu teknar í mikil-
vægum samfélagsmálum. Hvatningin hvílir líka á þeirri
hugmynd að innan háskólanna starfi fólk sem hafi það að
mEnntamál
Björn Gíslason