Kjarninn - 01.05.2014, Side 24

06/09 mEnntamál
Gagnrýni og hótanir gagnvart háskólafólki eru hins vegar
ekki alltaf uppi á yfirborðinu og til þess að varpa frekara ljósi
á aðstæður háskólafólks til þátttöku í samfélagslegri umræðu
gerði greinarhöfundur sérstaka könnun meðal prófessora,
dósenta og lektora við íslenska háskóla á haustmánuðunum
2013. Könnunin var liður í lokaverkefni í blaða- og frétta-
mennsku við Háskóla Íslands. Spurt var um reynslu þessa
hóps af þátttöku í samfélagsumræðunni í gegnum fjölmiðla
og viðhorfi til slíkrar umræðu. Könnunin var send á um 750
manns og var svarhlutfall um 40%.
Margþætt skylda HÁskÓlaFÓlks gagNVart saMFÉlagINU
Frumskylda háskólamanna er að
sinna kennslu og rannsóknum en
árvekni þeirra gagnvart því hvernig
þekkingin er notuð í samfélaginu er
einnig mikilvæg, segir Vilhjálmur
Árnason, prófessor í heimspeki við
Háskóla Íslands. Í því felist meðal
annars að háskólafólk sé á varðbergi
gagnvart því að farið sé ranglega með
eitthvað sem varðar þeirra fræðasvið
og að þekking úr háskólunum sé
notuð í skaðlegu skyni.
Vilhjálmur segir borgaralega
skyldu háskólamanna líka geta náð
til málefna sem aðrir vanræki vegna
þrýstings af ýmsu tagi. „Eins held ég
að megi segja að því skeytingarlausari
sem stjórnmálin og stjórnmálamenn
eru um staðreyndir og mannréttindi,
þeim mun sterkari verður þessi skylda
að háskólamenn beiti sér,“ segir Vilhjálmur. Hið
akademíska samfélag geti með framlagi sínu stuðl-
að að því að ákvarðanir sem teknar eru og varða
samfélagið séu vel ígrundaðar og upplýstar.
Vilhjálmur, sem var formaður vinnuhóps um sið-
ferði og starfshætti í tengslum við Rannsóknarnefnd
Alþingis 2009–2010, ræddi við Kjarnann um starf
vinnuhópsins, meðal annars hvers vegna hópur-
inn hefði ákveðið að skoða sérstaklega ábyrgð
háskólamanna í aðdraganda bankahrunsins. Í
viðtalinu bendir Vilhjálmur líka á mikilvægi þess
að háskólamenn greini á milli hlutverks síns sem
borgara og vísindamanns og segir frá þverfræðilegri
rannsókn sem hann vinnur að ásamt hópi hug- og
félagsvísindafólks og hefur það að markmiði að
greina hvernig styrkja megi stjórnsiði og lýðræðis-
lega innviði íslensks samfélags. Þar horfir hópurinn
meðal annars til nágrannalandanna til samanburðar
og í rannsókninni er sérstaklega vikið að hlutverki
fjölmiðla í lýðræðislegri umræðu.
Hlustaðu á allt
viðtalið við
Vilhjálm
Árnason í
hlaðvarpinu.