Framleiðsluuppgjör þjóðhagsreikninga 1973-1978 - 01.10.1982, Síða 10

1. Þjóðhaqsreikningakerfi Sameinuðu þjóðanna
1■1 Hvað eru þjóðhagsreikninqar ?
í almennum orðum má segja að þjóðhagsreikningar séu
bókhald fyrir þjóðarbúskapinn. Tilgangur þjóðhagsreikn-
inga er að setja fram tölulega og á kerfisbundinn hátt
yfirlit yfir efnahagsstarfsemina í þjóðarbúskapnum í heild
svo og einstaka þætti starfseminnar. Hér er þó ekki um að
ræða bókhald í þeim skilningi að öll viðskipti séu skráð,
enda væri slíkt óviðráðanlegt. Þess í stað er athyglinni
beint að ákveðnum meginhugtökum. Má þar nefna
þjóðarútgjöld , viðskiptajöfnuð , launagreiðslur , rekstarar-
hagnað svo og mikilvægasta hugtakið sjálfa þjóðarfram-
leiðsluna, auk margra fleiri hugtaka.
Tilgangurinn með þjóðhagsreikningagerðinni er að mæla
árangur efnahagsstarfseminnar þ.e. afkomu og efnahag
þjóðarbúsins. Hiiðstæðan við bókhaldsuppgjör fyrirtækis er
hér auðsæ, þótt umfang þjóðhagsreikninganna sé að sjálfsögðu
meira og bókhaldið flóknara, þar sem verðmætastraumunum er
fylgt eftir út fyrir starfsvettvang fyrirtækjanna.
Að jafnaði er þjóðhagsreikningakerfum skipt upp í
einingar eða geira og viðskipti milli geiranna skráð.
Afmörkun geiranna getur verið með ýmsu móti en hlýtur að
taka mið af þeim tilgangi sem skýrsiugerðinni er almennt
ætlað að þjóna. í meginatriðum er fylgt alþjóðlega
viðurkenndum aðferðum og verður í því sem hér fer á eftir
fylgt þjóðhagsreikningakerfi Sameinuðu þjóðanna (1), sem
allur þorri þjóða heims fylgir að undanteknum Austur-
Evrópuríkjunum aðallega. Kerfi þetta er jafnan nefnt SNA.
1.2 Geiraskipting þjóðhagsreikninqanna
Sem dæmi um þá geiraskiptingu, sem fylgt er í
þjóðhagsreikningakerfi Sameinuðu þjóðanna (SNA) má nefna, að
í einum hluta þjóðhagsreikningakerfisins er allri
framleiðslustarfseminni skipt í tvo til þrjá geira, þ.e.
starfsemi fyrirtækja, starfsemi hins opibera og aðra
starfsemi. Innan hvers þessara þriggja geira er starf-
seminni síðan skipt eftir atvinnugreinum eins og .nánar
verður lýst hér síðar. Þetta er sú geiraskipting, sem fylgt
er í hinum svokölluðu raunvirðistraumum þjóðhagsreikninganna
en með því er átt við strauma vöru og þjónustu milli
geiranna og eins innan þeirra.
Önnur geiraskipting, sem einnig skiptir miklu máli, er
skipting hinna svonefndu tekju- og útgjaidareikninga.
(1) United Nations: A System of National Accounts, Studies
in Methods; Series F No. 2 Rev. 3; New York 1968.