Sagnir - 01.04.1980, Side 18

nafni ministerial- eða prest-
þjónustubækur - sem sóknarprest-
ar skráðu í prestverk sín,
skírnir,giftingar og dauðsföll.
Einmitt þessar bækur hafa orðið
á síðustu áratugum helstu
heimildir sögulegrar lýðfræði.
Einn fremsti brautryðjandi
greinarinnar,Frakkinn Louis
Henry,hefur skilgreint hana
þannig: " í víðum skilningi er
viðfang sögulegrar lýðfræði
allur lýður fortíðar,nálægrar
eða fjarlægrar,sem engar eða
ófullnægjandi tölfræðilegar
upplýsingar eru um (Henry,
1970IX). Eins og áður greinir
var ekki farið að afla slíkra
upplýsinga.í Frakklandi með
manntali á landsvísu,fyrr en
laust fyrir miðja 19.öld. Það
var því að vonum að þarlendir
svipuðust eftir öðrum heimildum
er gætu svarað,fyrir eldri
tímaskeið,mikilvægum lýðfræði-
legum spurningum' "varðandi
fæðingar- og dánartíðni,svo
ekki sé talað um frjósemi og
dánarlíkur. Fyrir tilstilli
Louis Henry og Pierre Coubert
hefur verið tekið stórt stökk
aftur í tímann á síðustu
fimmtán árum:með því að notfæra
sér prestþjónustubækur hafa
sögulegir lýðfræðingar unnið
upp sína eigin tölfræði fyrir
nýaldir og geta brátt vænst
þess að fá gild svör við jafn
snúnum spurningum og þeim^
hvernig dánartíðni og frjó-
semi hafa breyst og barnaeigna-
takmarkanir orðið almennar.
Söguleg lýðfræði hefur þannig
aukið við rannsóknarsviðið
hálfri annari öld,frá því um
það bil 1650-1675 (mismun-
andi eftir héruðum og byggðar-
lögum til 1800-1815"(Guill-
aume & Poussou,22). Það sem set-
ur "stökkinu aftur í tímann"
takmörk er vitaskuld tilvist,
varðveisla og gæði sjálfra
heimildanna, en þær ná í fæst-
um tilvikum aftur fyrir miðja
17.öfd í þeim löndum Vestur-
Evrópu sem eru best sett (19).
Sem fræðigrein hefur sögu-
leg lýðfræði orðið til í ná-
inni samvinnu lýðfræðinga og
sagnfræðinga,enda verða lýð-
fræðilegar staðreyndir um for-
tíðina ekki túlkaðar og skýrð-
ar nema með hliðsjón af almenn-
um þjóðfélagsaðstæðum hvers
tíma (20). Þótt samstarfið hafi
verið giftudrjúgt þegar á
heildina er litið.gætir í reynd
verulegs áherslumunar eftir því
hvort menn ganga á vit heimild-
anna til þess fyrst og fremst
að afla lýðfræðilegra stað-
reynda um ákveðið tímabil eða
hvort markmiðið er á hinn bóg-
inn að fá sem gleggsta og
fjölbreytilegasta mynd af lífs-
skilyrðum manna fyrr á txð. í
síðara tilvikinu geta sagn-
fræðingar ekki látið sér nægja
flokkunarkvarða eins og fæð-
ingarár , gif tingaraldur eða __
lengd hjónabands sem eru lýð-
fræðingum að skapi;fyrir þá
fyrrnefndu hefur það höfuð-
þýðingu að íbúarnir séu dregnir
í dilka eftir félags/atvinnu-
stöðu svo að hægt sé að kanna
að hvaða marki áðurnefnd atriði
kunna að vera breytileg eftir