Félagsbréf - 01.07.1958, Blaðsíða 11

eyvindjohnson
Skáldsagnahöfunduriim og
verk hans
Erindi flutt í Háskóla íslands 21. apríl 1958
J^G þakka Háskóla Islands fyrir að sýna mér þann sóma að bjóða
mér hingað.
Það, sem ég ætla að segja hér, er ekki neitt nýtt. Það hefur áður
verið sagt, á margan hátt, en efnið er þannig, að skáldsagnahöfundur
getur ekki leitt það hjá sér til lengdar, það er svo nátengt starfi hans,
það er samrunnið lífi hans.
Það vita allir nú orðið, — einkum fyrir tilstilli vikublaðanna —,
hvernig farið er að því að skrifa skáldsögu.
Aðferðin er sú, eins og kunnugt er, að maður sezt niður og skrifar
skáldsöguna. Stundum verður maður sér úti um eina eða tvær hug-
myndir og ofurlitla lífsreynslu, hið síðarnefnda er þó ekki öldungis
óhjákvæmilegt, að því er virðist. Og sé maður iðinn við að skrifa,
þá verður skáldsagan að lokum fullgerð.
Þegar liandritið er til, er lialdið á því til útgefandans. Útgefand-
inn tekur höfundinum tveim höndum, kyssir hann á báða vanga eða
ef til vill á munninn, ef skáldkona er á ferð, og greiðir stórfé út í
hönd. Eftir stuttan tíma kemur skáldsagan í bókaverzlanir. Það
er skrifað um hana í öll blöð landsins sama daginn, og ritdómar-
arnir fullyrða að þessi bók sé meistaraverk. Höfundurinn er þá
orðinn frægur maður, þegar hann vaknar daginn eftir að bókin
kom út. Eftir viku eða svo er liann orðinn milljónamæringur, og
þegar búið er að gera kvikmynd, leikrit og óperu úr bókinni og
flytja liana í útvarpi og sjónvarpi og þess á milli þýða hana á öll
heimsins tungumál, þá hefur höfundi hlotnazt svo mikill sómi, að hann
kiknar undir byrðinni, og svo mikið af peningum, að það er von-
laust verk að ætla sér að telja þá.
Já, svona.er hann þessi vinsæli og síungi draumur um að semja
skáldsögu og sigurbraut hennar. Draumurinn sá á sjaldnast neitt skylt